29.10.2021
Listopad z poezją w Teatrotece Szkolnej!
W listopadzie w Teatrotece Szkolnej zajmujemy się tematem poezji na lekcji. Zobaczcie, co dla Was przygotowaliśmy!
W listopadzie w Teatrotece Szkolnej zajmujemy się tematem poezji na lekcji. Zobaczcie, co dla Was przygotowaliśmy!
Warsztaty
Jedyna w tym roku okazja, by spotkać się z nami na żywo! We współpracy ze Staromiejskim Domem Kultury organizujemy warsztaty dla nauczycieli w ramach obchodów roku Cypriana Kamila Norwida (200. rocznica urodzin), Krzysztofa Kamila Baczyńskiego (100. rocznika urodzin), Tadeusza Różewicza (100. rocznica urodzin). Z tej okazji w listopadzie zapraszamy na spotkanie dotyczące pracy z tekstami poetyckimi na lekcji – swoimi metodami podzielą się autorki Teatroteki Szkolnej Aleksandra Drzazga i Anna Zalewska-Uberman.
Warsztaty odbędą się Staromiejskim Domu Kultury w Warszawie w dniu 6.11.2021 w godzinach 10-13.
Udział jest bezpłatny. Obowiązują zapisy. Szczegółowe informacje: TU
Więcej informacji o naszej współpracy ze Staromiejskim Domem Kultury: TU
Temat miesiąca
Już niebawem na portalu sześć nowych konspektów zajęć dotyczących pracy z tekstami poetyckimi: wśród nich teksty poetów, których rocznice świętujemy w 2021 roku: Tadeusza Różewicza, Cypriana Kamila Norwida i Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Śledźcie nasz fan page!
Scenariusze zajęć
Na portalu Teatroteka Szkolna znajdziecie morze inspiracji do pracy z poezją na lekcji. Poniżej lista konspektów zajęć pogrupowanych według tematów.
ANALIZUJĘ I TWORZĘ
Beata Bohdziewicz-Sulecka: Przedmiot – ja – poezja – świat
W czasie tej lekcji uczniowie wejdą do wnętrza współczesnych wierszy – wolnych, awangardowych, w pierwszym kontakcie często niezrozumiałych (Szymborska, Herbert, Białoszewski). Poszukają do nich klucza w swoim najbliższym otoczeniu i sami spróbują swoich sił w roli autorów.
Anna Zalewska-Uberman: Moje leżące "ja"
Zajęcia inspirowane wierszem „Leżenia” Mirona Białoszewskiego, które służą jednocześnie ukazaniu performatywnego charakteru poezji tego twórcy oraz refleksji nad leżeniem jako czynnością.
Agata Pietrzyk-Sławińska: Z perspektywy łąki… – o poezji Leśmiana
Zajęcia są rodzajem poetycko-teatralnego namysłu nad otaczającą nas przyrodą. Warsztaty pozwalają poprowadzić twórczą analizę wierzy Leśmiana, ale też prowokują do rozmowy o kwestiach ekologicznych i relacji człowieka z przyrodą.
Joanna Krukowska-Gulik: Współczesność w krzywym zwierciadle – o satyrze na przykładzie "Żony modnej"
Zajęcia zapoznające uczniów z gatunkiem satyry na przykładzie „Żony modnej” Ignacego Krasickiego. Uczniowie poznają cechy tego typu utworów i identyfikują je w tekście. Następnie wybierają współczesne zjawiska, które chcieliby poddać krytyce, i tworzą satyry na ich temat.
Anna Zalewska-Uberman: Zakochany jest jak… trup? Na podstawie sonetu Jana Andrzeja Morsztyna
Na lekcji uczniowie przyjrzą się podmiotowi lirycznemu z sonetu „Do trupa" Jana Andrzeja Morsztyna i uczuciu, które przeżywa. Potraktują barokowy tekst jako instruktaż do zbudowania teatralnej lalki i odegrają mikroscenki z jej udziałem. Zajęcia będa też dla nastolatków okazją do rozmowy o zakochaniu i różnych wizjach tego uczucia.
Aleksandra Drzazga: Kim są ludożercy? ("List do ludożerców" Tadeusza Różewicza)
Uczniowie zestawiają swoje wyobrażenia na temat figury ludożercy z wizją zaproponowaną w wierszu. W drugiej części zajęć sami podejmują próbę stworzenia listu otwartego, w którym zabiorą głos w wybranej przez siebie sprawie.
Agata Pietrzyk-Sławińska: Bajki o władzy (bajki Ignacego Krasickiego)
Podczas zajęć uczniowie zastanawiają się nad różnymi postawami władców. Pretekstem do tego są dwie bajki Ignacego Krasickiego. Pokazuje on w nich dwa różne oblicza lwa - alegorycznej figury władcy. W dalszej części zajęć grupy pracują nad stworzeniem własnych bajek, które pozwolą im uchwycić inne mechanizmy władzy.
Utwór będzie pretekstem do rozmowy o tym, w jaki sposób mówimy o miłości oraz do stworzenia własnych tekstów - uczestnicy podzielą się w nich swoimi myślami związanymi z tym uczuciem.
POEZJA DLA NAJMŁODSZYCH
Anna Zalewska-Uberman: Wyobraźnia jako wehikuł (Joanna Kulmowa "Marzenia" i "Krajdywan")
Lektura wierszy to okazja do rozmowy o roli wyobraźni i przyjrzenia się własnym marzeniom. Pomogą w tym zabawy uruchamiające wyobraźnię.
Dorota Lesiak: Zagrajmy! – zajęcia teatralno-plastyczne ("ZOO" Jana Brzechwy)
Krótkie, melodyjne i rytmiczne wiersze Brzechwy łatwo zapadają w pamięć. To również bardzo wdzięczny materiał teatralny pozwalający uwolnić dziecięcą wyobraźnię i energię – podczas tych zajęć pomogą one dzieciom przejść drogę od zabawy do tworzenia teatru.
Podczas zajęć uczniowie będą szukać zabawowego potencjału najbliższego otoczenia i prostych przedmiotów. Będą wymyślać samodzielnie zabawy, które zaproponują swoim kolegom i koleżankom z klasy. Miejsce przeprowadzenia lekcji może zostać dowolnie wybrane – warto jednak, by działania odbyły się na świeżym powietrzu. Inspiracją do własnej aktywności uczniów są „Kałużyści".
Ten picturebook łączy ze sobą obrazy i poezję, a propozycje kolejnych ćwiczeń otwierają grupę na myślenie abstrakcyjne, twórcze, dzięki czemu łatwiej dzieciom będzie spotkać się z tą propozycją artystyczną. Lekcję kończy wspólne czytanie, które aktywizuje uczniów oraz oglądanie książki. Podobny model pracy można wykorzystać do pracy z innymi zrytmizowanymi utworami poetyckimi.
W zbudowanym na kontrastach wierszu Juliana Tuwima „Dwa wiatry” tkwi ogromny potencjał zabawy. Warto to wykorzystać! Zajęcia składają się z zadań muzycznych, aktorskich i inscenizacyjnych inspirowanych tekstem.
Monika Mioduszewska-Olszewska: Jak się komunikować? – praca z wierszem "Żuraw i czapla"
Co zrobić, żeby się z kimś porozumieć? Uczniowie podejmują tę dyskusję w kontekście utworu o parze, która nie może przeprowadzić ze sobą szczerej rozmowy - czyli Żurawiu i Czapli z tekstu Brzechwy.
Dagmara Żabska: Taka piękna awantura ‒ inscenizacja wiersza Juliana Tuwima "Ptasie radio”
Zajęcia prowadzą do inscenizacji fragmentów „Ptasiego radia” Juliana Tuwima. Praca nad wierszem łączy się w proponowanym scenariuszu z wykonaniem przez dzieci lalek oraz wspólnym animowaniem ich w przedstawianych scenkach.
Twórcza praca z bajką Ignacego Krasickiego „Przyjaciele”. Pozwala na zapoznanie uczniów z treścią utworu i opracowanie go w formie interaktywnej, wielkoformatowej gry planszowej.
POEZJA NA GŁOS
Podczas lekcji uczniowie przyjrzą się wierszowi wolnemu na przykładzie utworu „Prawa i obowiązki” Tadeusza Różewicza. Będą odkrywać sceniczne możliwości utworu, ze szczególnym uwzględnieniem jego brzmieniowego potencjału.
Justyna Droń: Na ile sposobów można wypowiedzieć tekst? "Do krytyków" Juliana Tuwima
Na ile sposobów można wypowiedzieć jedno zdanie, frazę, wyraz? Podczas lekcji uczestnicy skupią się na modulacji oraz pracy z głosem jako sposobie wyrażania emocji. Twórczo potraktują tekst, szukając indywidualnych interpretacji i skojarzeń. W finale zajęć powstanie chór czytających.
Nikolett Gábri: "O rybaku i rybce" – czytanie performatywne
Zajęcia służą przygotowaniu przez grupę czytania performatywnego utworu. Uczniowie wezmą udział w serii ćwiczeń głosowych skupionych na związku dźwięku z budowaniem nastroju. Ich zadaniem podczas pracy z tekstem będzie oddanie jego nastroju za pomocą ich własnych głosów i dźwięków wydobywanych za pomocą ciał.
Agata Pietrzyk-Sławińska: Tetmajer i Tatry (na podstawie "Melodii mgieł nocnych")
Zaproponowane ćwiczenia – praca ze słowem, ciałem i obrazem – zwrócą uwagę uczniów na sposób opisywania przyrody tatrzańskiej w poezji Tetmajera i zachęcą do własnych twórczych eksperymentów. W szerszej perspektywie warsztat stanowił będzie punkt wyjścia do namysłu nad rolą Tatr w kulturze i życiu społecznym.
Próba reinterpretacji postaci Najświętszej Panny w średniowiecznych utworach, ale i w świadomości uczniów. Służy temu przywołanie wizerunków Matki Boskiej w innych dziedzinach sztuki.
PRACA ZE ZBIOREM TEKSTÓW POETYCKICH
Justyna Czarnota: Poezja na jesień
Podczas zajęć uczniowie zapoznają się z wierszami dotyczącymi jesieni autorstwa wybitnych poetów. Zastanowią się, jaki obraz jesieni się z nich wyłania. W twórczej pracy stworzą jesiennych bohaterów, a następnie w grupach przygotują autorskie kolaże tekstowe.
Poczuć, dotknąć, doświadczyć barokowej poezji dziś
Poeci baroku poszukiwali, eksperymentowali, szokowali. W trakcie tej dwugodzinnej lekcji uczniowie spróbują tego samego, tworząc etiudy na temat wierszy. Zanurzą się w klimat barokowego przepychu, teatralności. Wykorzystają w tym celu przyniesione przedmioty, które kojarzą im się z barokiem.
Monika Lićwinko: Dyskusje o noblistce – o poezji Wisławy Szymborskiej
Scenariusz jest propozycją struktury, z pomocą której można omówić z uczniami dowolny zestaw wierszy Wisławy Szymborskiej. Kontekstem dla utworów poetyckich stają się inne teksty kultury (fragmenty biografii, listów, obrazy itd.). Celem zajęć jest zainspirowanie uczniów do własnych poszukiwań – formułowania pytań i szukania odpowiedzi, a także do czytania i interpretowania poezji poprzez pryzmat własnych emocji, skojarzeń.
Agnieszka Szymańska, Katarzyna Piwońska: Poezja bez klucza
Co zrobić, by nie budować obrazu poezji jako formy trudnej w odbiorze, niezrozumiałej? Proponujemy zaprosić uczniów do zabawy w interpretowanie, szukanie skojarzeń i własnych znaczeń. Scenariusz zawiera propozycję pracy z dowolnie wybranym wierszem lub zbiorem tekstów. Składa się z zestawu poleceń do wykonania w grupach.
Natalia Koza, Monika Maciewicz, Paulina Nowak-Drapińska: Jak zostać królem? (Ewa Lipska "Egzamin")
W pierwszej części zadaniem uczniów jest zinterpretowanie współczesnego rozumienia słowa „król". W drugim etapie uczniowie analizują tekst utworu i zastanawiają się w tym kontekście nad zjawiskiem zdobywania i przyznawania władzy.
POEZJA JANA KOCHANOWSKIEGO
Marta Knopik: Kochanowski - teatralny życiorys na podstawie fraszki "Do gór i lasów"
Punktem wyjścia jest fraszka „Do gór i lasów”, w której autor wspomina rozmaite okresy swojego życia. Na jej podstawie uczniowie i uczennice w grupach stworzą scenki teatralne w konwencji teatru cieni, które złożą się na teatralny życiorys poety.
Marta Knopik: Co to znaczy być młodym? (na podstawie fraszki "Na młodość")
Zajęcia pomyślane są jako trzyetapowy cykl: składają się na niego dwie lekcje i samodzielna praca uczniów pomiędzy zajęciami. Przeprowadzą oni wywiady z przedstawicielami starszych pokoleń (np. dziadkami, rodzicami) na temat ich młodości. W oparciu o zebrany materiał reporterski podejmą dyskusję dotyczącą młodości, na koniec zaś podzielą się przemyśleniami i wnioskami.
Marta Knopik: Sennik współczesny (na podstawie fraszki "Do snu")
Zajęcia stanowią okazję do podjęcia refleksji nad znaczeniem, specyfiką i funkcjonowaniem snu, a więc nad zagadnieniem, które od wieków frapuje filozofów, medyków i poetów. Droga zmierzenia się z tematem powiedzie uczestników poprzez obserwacje własnych snów, twórcze przetwarzanie doświadczeń i obserwacji, refleksje nad śnieniem oraz dyskusję wokół fraszki.
Anna Rochowska: Z innej perspektywy – "Treny" Jana Kochanowskiego
Głównym celem lekcji jest pokazanie „Trenów” Jana Kochanowskiego, które młodzież na pewno już zna i większość uważa za tekst pisany dziwnym, niezrozumiałym językiem, w bardziej współczesnym, zrozumiałym dla niej kontekście.
Celem zajęć jest interpretacja Trenu VIII Jana Kochanowskiego poprzez działania artystyczne – zbiorowe tworzenie instalacji. W ramach przygotowań do pracy twórczej młodzież zapozna się z różnymi środkami artystycznej ekspresji.
DZIECI I MŁODZIEŻ TWORZĄ!
Kamila Kiermasz, Joanna Krukowska, Katarzyna Lniany, Anna Zalewska-Uberman: Poetycka mapa szkoły
Zajęcia służą utrwaleniu wiedzy dotyczącej środków stylistycznych poprzez ich praktyczne wykorzystanie. Uczniowie będą szukać inspiracji w przestrzeni szkoły i tworzyć na tej podstawie środki stylistyczne, które w dalszym etapie zostaną wykorzystane do podejmowania własnych prób poetyckich. W ten sposób stworzą własne utwory wiersze opowiadające o przestrzeni szkolnej.
Malina Barcikowska: Od publicystyki do sztuki – tworzymy wiersze dadaistyczne
Lekcja wprowadzająca w temat twórczości dadaistów. Uczestnicy zajęć podejmą twórczą pracę z tekstem prasowym. Sprawdzą, jak można przekształcić język wykorzystany do stworzenia komunikatów informacyjnych, a także zapoznają się z nurtem artystycznym, który stanowi inspirację dla wielu artystów.
Katarzyna Piwońska, Daniel Stachuła: Wokół limeryku. Wspólne konstruowanie poezji w ruchu
Zajęcia łączą temat tworzenia poezji z integracją grupy: sposobem na lepsze poznanie się uczestników jest pisanie limeryków charakteryzujących członków grupy. Uczniowie zyskują wiedzę o cechach gatunkowych limeryku, a następnie – poprzez rozmowy i działania ruchowe – konstruują poszczególne wersy tej krótkiej formy poetyckiej.
Dorota Ogrodzka: TU i TERAZ, czyli teatralne haiku
Młodzi ludzie często nie są jeszcze oswojeni z własnym ciałem, nie czują się pewnie w przestrzeni, w relacjach z innymi, trudno jest im ogniskować uwagę, skupiać własne myśli. Proponowane działania pozwalają na pracę nad świadomą obecnością, komunikację ze sobą i z innymi. Inspiracja zaczerpnięta z haiku służy dowartościowaniu chwili obecnej, prostych obserwacji.
Dorota Ogrodzka: Mironalia – języka cięcie i gięcie
Lekcja jest wprowadzeniem do poezji Mirona Białoszewskiego, uwrażliwia na jej warstwę dźwiękową oraz formę językową, wskazuje także na obszary tematyczne, które interesowały twórcę.
Maria Babicka, Marta Knopik, Małgorzata Stecz, Agnieszka Szymańska: Od struktury do treści
Zajęcia stanowią okazję do kreatywnego i przewrotnego spojrzenia na utwory poetyckie jako na zróżnicowane konstrukcje, struktury złożone z określonych, znanych uczniom elementów takich jak: wersów, strof, rymów oraz środków poetyckich, takich jak epitet, porównanie, przenośnia, onomatopeja. Poprzez budowanie przestrzennego odpowiednika tekstu oraz nanoszenie na niego kolejnych elementów dotrzemy do tworzenia utworu poetyckiego zgodnego ze zbudowaną konstrukcją, jej dynamiką oraz formą.
