1. Wprowadzenie – rozgrzewka 5 min.

Podczas rozgrzewki możesz wykorzystać wybrane ćwiczenia i zabawy dostępne na naszym portalu [zakładka Filmy] lub posłużyć się wskazanymi poniżej.

Poproś uczniów, by zajęli miejsce w całej sali w sposób równomierny – niech zachowają równe odstępy pomiędzy sobą i na Twój znak (np. klaśnięcie) zaczną w ciszy chodzić w różnych kierunkach. Podczas ruchu uczniowie nie mogą się nawzajem dotykać – poproś, by starali się wypełniać całą przestrzeń. Różnicuj tempo chodzenia po sali – niech uczestnicy zajęć zaczną od umiarkowanego tempa i stopniowo – na twój sygnał – przechodzą do coraz szybszego przemieszczania się po sali. Po chwili powróć do wolniejszego tempa i poproś, by każdy z uczniów rozejrzał się dookoła, a następnie znalazł w sali jeden przedmiot, który z jakiegoś powodu wzbudził jego zainteresowanie i zapamiętał go.

Zaproś uczniów do tego, by spotykając na swojej drodze koleżankę lub kolegę przywitali się z nią/nim. Po chwili przekaż warsztatowiczom, że nadal będą się witać, tym razem jednak, nie używając słów, ale dotykając się za każdym razem inną częścią ciała (może to być dłoń, łokieć, głowa, pięta, głowa, ramię, itd.).

Kolejne ćwiczenie polegać będzie na tym, by uczniowie – na twój sygnał – dotknęli bokiem swojego ciała najbliżej napotkaną osobę i „przykleili się” do niej. W ten sposób stworzą się pary, które dalej będą poruszać się po sali. Na twój sygnał – pary łączą się w „czwórki”, a następnie w „ósemki”. Ostatnim etapem tego ćwiczenia jest połączenie się wszystkich uczniów w okrąg.

Gdy figura powstanie, poproś uczniów o to, by ustawili się w kole, ale „gęsiego”. W ten sposób każdy uczestnik zajęć znajduje się między dwoma innymi (z przodu i z tyłu). Zaproś uczniów do tego, by zaczęli rozmasowywać plecy koleżanki lub kolegi. Technika masażu jest dowolna (rozcieranie, ugniatanie, delikatne stukanie palcami w plecy). Po chwili wszyscy odwracają się w drugą stronę i znów wykonują masaż.

Pod koniec tego ćwiczenia rozdaj uczniom po jednej białej kartce formatu A4, kilka par nożyczek i kilka rolek taśmy malarskiej, a następnie poproś ich, by przykleili tę kartkę na plecach osoby, która stoi przed nimi.

2. (Współ)tworzenie limeryku 30 min.

Gdy uczniowie skończą przyklejać kartki, poinformuj, że następnym zadaniem, będzie skonstruowanie limeryku, jednak jego poszczególne wersy będą tworzone przez różne osoby. Spytaj uczestników zajęć, czy znają taki gatunek literacki jak limeryk. Jakie są jego cechy? Z ilu wersów się składa? Jaki jest układ rymów limeryku? W razie wątpliwości, możesz zapisać na tablicy główne cechy limeryku:

- krótka forma wierszowana, która pod względem treści jest rymowaną anegdotą,
- posiada pięć wersów,
- układ rymów limeryku: a a b b a (pierwszy, drugi i ostatni wers rymują się ze sobą; trzeci i czwarty natomiast ze sobą),
- w pierwszym wersie wprowadzony zostaje bohater i miejsce, w którym dzieje się akcja (zazwyczaj: „pewien ktoś, skądś”, np. „Pewien rybak na Gwadelupie…”; „Karolina – mieszkanka Krakowa…”)
- drugi wers zawiera zawiązanie akcji lub określa jakąś właściwość lub umiejętność bohatera,
- wersy trzeci i czwarty opisują rozwój i kulminację opowiadanej historii, anegdoty,
- piąty (ostatni) wers to zaskakujące, nieoczekiwane rozwiązanie akcji, często absurdalna puenta.

Runda pierwsza – ktoś, skądś…

Poproś uczniów, by rozeszli się po całej sali. Na Twój sygnał dobierają się w pary z osobą, która znajduje się najbliżej nich i rozpoczynają dialog, podczas którego starają się uzyskać jak najwięcej informacji o swoim rozmówcy. Podstawowe pytania, na które muszą zdobyć odpowiedzi to: Jak masz na imię? Czym się zajmujesz? Skąd jesteś? Skąd pochodzisz? Z jakiej miejscowości, ulicy, osiedla, dzielnicy? Rozmowa może być rozszerzona przez uczniów w dowolny sposób. Na dialogi przeznacz ok. 2 minuty.

Po zakończeniu rozmów poleć uczniom zapisanie na kartkach umieszczonych na plecach swojego rozmówcy pierwszego wersu limeryku. Przypomnij, że zgodnie z zasadą tego gatunku w pierwszym wersie wprowadzony zostaje bohater i miejsce, w którym dzieje się akcja (zazwyczaj: „pewien ktoś, skądś”, np. „Pewien rybak na Gwadelupie…”; „Karolina – mieszkanka Krakowa…”). Gdy pierwsza osoba z pary zapisze już wymyślony przez siebie wers, uczniowie zamieniają się rolami – w ten sposób każda osoba z pary ma już na swojej kartce pierwszy wers przyszłego limeryku. Na zapisanie fragmentów wiersza (u dwóch osób) przeznacz ok. 3 minuty.

Runda druga – upodobania, dziwactwa…

Przekaż uczniom, by ponownie rozeszli się po całej sali. Na Twój znak zatrzymują się i znów dobierają się w pary z osobą, która jest najbliżej nich. Tematem drugiej rozmowy będą specyficzne cechy, właściwości, upodobania, a nawet dziwactwa rozmówców (np. ustawianie kubków uszami tylko w lewą stronę, nieparzysta liczba ruchów łyżeczką podczas mieszania herbaty, itp.) Na dialogi przeznacz ok. 2 minuty.

Po zakończeniu rozmów zaproś uczniów do zapisania na kartkach umieszczonych na plecach swojego rozmówcy drugiego wersu limeryku. Dopowiedz, że tym razem (w mniejszym lub większym stopniu) odnosi się do przeprowadzonej przed chwilą rozmowy. Przypomnij, że wyraz na końcu drugiego wersu powinien rymować się ze słowem kończącym pierwszy wers. Na to zadanie przeznacz ok. 3 minuty.

Runda trzecia – wczoraj…

Podobnie jak poprzednio, poinformuj uczniów, by znów rozeszli się po całej sali. Na Twój znak zatrzymują się i łączą się w pary z osobą, która jest najbliżej nich (ważne, by powstały pary, które jeszcze ze sobą nie pracowały). Zapowiedz, że tym razem będą rozmawiać na temat wydarzeń wczorajszego dnia, ale… bez użycia słów. Niech każdy z uczniów językiem ciała opowie swojemu rozmówcy, co mu się przydarzyło – może krótko streścić cały plan wczorajszego dnia lub skupić się na jednym ciekawym, nietypowym zdarzeniu. Na „dialogi” przeznacz 2 minuty.

Poleć uczniom, by zapisali trzeci wers limeryku, który znów powinien odnosić się do przeprowadzonej przed chwilą wymiany. W razie potrzeby, zasygnalizuj, że w trzecim wersie wprowadzamy nowy rym (b). Na zapisanie kolejnych fragmentów przeznacz ok. 3 minuty.

Runda czwarta – przedmioty wokół

Poproś, by uczniowie kolejny raz rozeszli się po całej klasie. Na Twój sygnał, znów dobierają się w pary z osobą, która znajduje się najbliżej. Poproś uczniów, by przypomnieli sobie przedmiot w przestrzeni sali, który podczas rozgrzewki zwrócił ich uwagę, zaciekawił ich. Kolejne zadanie będzie polegało na tym, by zaprezentowali ten przedmiot, nie używając słów. Poinformuj, że forma prezentacji wybranej rzeczy jest dowolna, ale powinna być niema. Na to ćwiczenie przeznacz ok. 2-3 minuty.

Po zakończeniu „opowieści” na temat klasowych znalezisk przekaż uczniom, by zapisali czwarty wers limeryku, w którym odniosą się do przeprowadzonych prezentacji. Przypomnij, że fragment powinien rymować się z poprzednim wersem (trzeci i czwarty wers – b b). Przeznacz na to ok. 3 minuty.

Runda piąta – pytania i odpowiedzi

Zaproś uczniów do ostatniej rundy – niech znowu rozejdą się po całej sali i na Twój sygnał dobiorą się w pary. Poproś, by zastanowili się nad tym, jakie pytanie można zadać osobie, którą chce się lepiej poznać. Niech uczniowie wymienią się tymi pytaniami, ale nie odpowiadają na nie. Na Twój znak uczestnicy zajęć ponownie rozchodzą się po klasie. Na Twój kolejny sygnał znów łączą się w pary. Ćwiczenie polega na tym, by uczniowie zadali nowemu partnerowi pytanie, które usłyszeli przed chwilą. Tym razem jednak rozmówca udziela im na nie odpowiedzi. Na dialogi przeznacz ok. 2 minuty.

Następnie poproś, aby uczniowie zapisali ostatni wers limeryku, który zawiera zaskakujące, nieoczekiwane rozwiązanie akcji, a często absurdalną puentę. Przypomnij, że piąty wers limeryku powinien rymować się z wersem pierwszym i drugim (układ rymów a a b b a). Na to zadanie przeznacz ok. 3 minuty.

3. Prezentacje i podsumowanie 15 min.

Na tym etapie możecie odczytać swoje limeryki lub (jeśłi macie trochę więcej czasu) pobawić się nimi w sposób teatralny.

Poproś uczniów, by podzielili się na 5-6 grup. Zadaniem każdej grupy jest przygotowanie prezentacji powstałych limeryków w dowolnej formie. Uczniowie mogą odczytać swoje limeryki, stworzyć jedną wspólną formę poetycką z wybranych wersów utworów, lub zaprezentować jeden wytypowany wiersz. Pozwól uczestnikom zajęć na to, by sami zaproponowali sposoby i konwencje prezentacji. W razie potrzeby możesz przygotować wcześniej kartki z zapisanymi nietypowymi miejscami, w których odbywa się akcja krótkich etiud. Sugerowane przestrzenie to np.: tramwaj, apteka, pokój nauczycielski, sauna, samochód, bar mleczny, biwak, Teatr Narodowy.

Na przygotowanie prezentacji przeznacz ok. 5 minut. Potem każda grupa, kolejno prezentuje efekt swojej pracy.

Na zakończenie zajęć rozpocznij rozmowę, w której poruszycie kwestie związane z tworzeniem poezji. Możesz skorzystać z proponowanych pytań:

• Jakie wrażenia wywołały w was dzisiejsze zajęcia? Czy pisanie poezji może być rodzajem zabawy?
• Co sądzicie o powstałych limerykach? Czy odzwierciedlają one wasze cechy charakteru, nietypowe upodobania? Czy pozwoliły Wam lepiej poznać pozostałe osoby z klasy, dowiedzieć się o sobie czegoś nowego?

Na zakończenie, możecie stworzyć klasową gazetkę, składającą się z napisanych przez was limeryków.