1. Wprowadzenie 5 min.

Poproś uczniów, aby dobrali się w pary. Zapowiedz, że tematem dzisiejszych zajęć będą... ludożercy. Poproś, aby każdy zastanowił się nad swoimi skojarzeniami z tym słowem i przedstawił ludożercę: niech przybierze odpowiednią pozycję ciała, minę, gest, który może wykonywać ludożerca, dźwięki, które może wydawać. Niech uczniowie w parach zaprezentują sobie nawzajem wymyśloną postać.

Następnie zaproś uczniów do rozmowy o tym, co pojawiło się w ich wyobrażeniach? Co dominuje?

2. Czytanie wiersza 5 min.

Poproś pary o przeczytanie wiersza. Niech duety porozmawiają o tekście. Kim są przedstawieni w nim ludożercy? Jak nakreślony tam obraz ma się do ich wcześniejszych wizji – w czym jest podobny, czym się różni?

Ta sekwencja ma na celu przyjrzenie się pierwszym skojarzeniom (także popkulturowym), które łączą się ze słowem ‘ludożerca’ i zestawienie tego obrazu z wizją zaproponowaną przez Różewicza – dzięki temu uczniowie mogą zwrócić uwagę na grę, która autor podejmuje z figurą ludożercy w swoim tekście.

 

3. Co kieruje ludożercami? 15 min.

1. Rozdaj uczestnikom kartki i przybory. Powiedz, że pracę plastyczną każdy wykona samodzielnie.

2. Poproś, aby uczniowie przyjrzeli się sytuacjom przedstawionym w wierszu i zastanowili się, nad emocjami ludożerców. Powiedz, żeby stworzyli mapę tych emocji – niech zapiszą ich nazwy i spróbują w graficznej formie oddać ich specyfikę (krojem czcionki, kolorem, wielkością liter itp.). Po wykonaniu rysunków, uczniowie pokazują je sobie w parach, w których pracowali wcześniej i rozmawiają o nich.

3. Zastanówcie się wspólnie, co kieruje ludożercami opisanymi w tekście i wspólnie odpowiedzcie na pytanie, kim jest ludożerca według podmiotu lirycznego?

 

4. List otwarty 10 min.

Następnie poproś chętną osobę o przeczytanie wiersza na głos. Porozmawiajcie o formie wiersza. Zastanówcie się, jakie elementy świadczą o tym, że ma on formę listu? Co to znaczy, że jest to list otwarty? Możesz podać uczniom cechy listu otwartego i zaprosić do sprawdzenia, czy można je odnaleźć w wierszu.

Cechy listu otwartego:

- pismo adresowane do jakiejś osoby lub grupy osób, ale podane do wiadomości publicznej;

- nadawcą listu otwartego może być jedna osoba lub grupa osób;

- celem listu jest zwrócenie uwagi odbiorców na opisywaną sprawę i wywołanie reakcji (może to być np. sprzeciw, protest, poparcie lub podjęcie określonych działań itp.).

 

Wymieńcie się spostrzeżeniami.

5. Ludożercy wokół nas - podsumowanie 10 min.

Poproś uczestników, aby dobrali się w grupy czteroosobowe. Niech w zespołach zastanowią się nad tym, jakich postaw i zachowań nie cenią we współczesnym świecie. Kiedy ludzie stają się dla siebie nawzajem ludożercami? Niech każda osoba w grupie podzieli się swoją perspektywą. Daj chwilę na tę rozmowę.

Na tym etapie możesz zaprosić uczniów do podzielenia się wnioskami z rozmowy na forum i zakończyć pracę wokół wiersza lub rozwijać zagadnienie na kolejnych zajęciach.

 

6. Ludożercy wokół nas (część opcjonalna) 45 min.

1. Poleć uczniom, aby pracowali w zespołach, w których rozmawiali na koniec pierwszej części zajęć. Poproś, aby każda grupa zdecydowała, który z poruszanych tematów jest według niej najważniejszy – na co chcieliby zwrócić uwagę opinii publicznej, poddać szerszej debacie społecznej. Zaznacz, że będą pracować nad tym tematem w dalszej części zajęć.

 

2. Powiedz uczestnikom, że teraz ich zadaniem będzie napisanie listu otwartego, w którym poruszą ten ważny dla nich temat. Będą nad nim pracować w trzech etapach opartych na retorycznych regułach stworzonych przez Kwintyliana – rzymskiego nauczyciela retoryki:

1. INVENTIO – zgromadzenie materiału;
2. DISPOSITO – skomponowanie materiału;
3. ELOCUTIO – nadanie odpowiedniej formy stylistycznej.

 

Szczegółowe instrukcje do pracy na poszczególnych etapach:

Inventio – zadaniem uczniów jest zgromadzenie jak największej liczby argumentów, wiadomości, ciekawych przykładów, danych dotyczących wybranego przez nich tematu. Pozwól korzystać z komórek/internetu w celu poszukiwania materiału na wybrany temat. Na tym etapie poproś uczestników o robienie luźnych notatek lub map myśli.

Dispositio – zadaniem uczniów jest przyjrzenie się zgromadzonemu materiałowi i zastanowienie się, które elementy chcą włączyć do swojej wypowiedzi. Finał stanowi stworzenie planu wypowiedzi. Ważne, aby na tym etapie ustalili, jaki jest cel listu, do kogo go adresują.

Elocutio – zadanie polega na opracowaniu ostatecznej formy listu, czyli znalezieniu odpowiednich słów dla zebranych argumentów.

 

3. Powiedz uczniom, że kolejne dwa etapy, o których mówi Kwintylian to MEMORIA, czyli zapamiętanie mowy i ACTIO, czyli jej wygłoszenie. Poproś uczniów, aby zastanowili się nad tym, jak chcą zaprezentować swój list. Zaznacz, że nie muszą opanowywać go pamięciowo. Podkreśl, żeby zastanowili się, jaką emocję chcą przekazać w swojej wypowiedzi i właśnie tym kierowali się podczas prezentacji.

 

4. Obejrzyjcie przemowy kolejnych grup. Po każdej prezentacji porozmawiajcie o tym, co o wystąpieniu myślą słuchacze.

W moderowaniu rozmowy skorzystaj z następujących pytań:

- Jaki obraz / sytuacja wyłania się z tego tekstu?

- Jakie są postaci / osoby występujące w tym obrazie / sytuacji?

- Jakie zdanie, fragment tekstu najbardziej zostają w pamięci i dlaczego?

 

5. Na zakończenie podsumujcie całość spotkania:

- Co ważnego pojawiło się w kolejnych prezentacjach?

- Co było w nich ciekawego artystycznie?

- W jakich sytuacjach możemy wykorzystać zasady kultury słowa oraz retoryki w rzeczywistym świecie?

- Czy uczniowie znają kogoś, kto używa formy listu otwartego, aby zwrócić uwagę publiczną na ważny temat? Mogą podać jakieś przykłady?