Z perspektywy łąki… – o poezji Leśmiana
Agata Pietrzyk-Sławińska

Z perspektywy łąki… – o poezji Leśmiana

Zajęcia są rodzajem poetycko-teatralnego namysłu nad otaczającą nas przyrodą. Ćwiczenia zainspirowane zostały twórczością Bolesława Leśmiana, w której to tętniąca życiem przyroda obserwuje i interpretuje świat człowieka. Warsztaty pozwalają poprowadzić twórczą analizę wierzy Leśmiana, ale też prowokują do rozmowy o kwestiach ekologicznych i relacji człowieka z przyrodą.   

  • Informacje o konspekcie

    Grupa wiekowa Wiek 16-19 lat
  • Rodzaj zajęć język polski, koło teatralne
  • Miejsce sala lekcyjna
  • Czas 90 minut
  • Cel zajęć
    • przyjrzenie się poetyckiej wizji świata w tekstach Leśmiana;
    • próba oddania doświadczeń świata przyrody za pomocą języka teatru.
  • Metody pracy rozmowa , pokaz, improwizacje słowne

Przygotowanie do zajęć

Zadanie dla ucznia

Poproś uczniów, aby na zajęcia przynieśli ze sobą coś, co pochodzi ze świata przyrody, np. patyk, kawałek kory, kwiat, mech, źdźbło trawy, ziemia w słoiku, kamień itp. (cokolwiek ich zainteresuje, uznają za piękne, brzydkie, frapujące). Podkreśl, że ważne jest, aby były to wytwory natury, a nie człowieka.

Aranżacja przestrzeni

Przestrzeń pozwalająca na rozmowę w kole w całej klasie oraz pracę w grupach.

Środki dydaktyczne

Przyniesione przez uczniów obiekty pochodzące ze świata przyrody (szczegóły w zadaniu dla ucznia). Kartki A4, po jednej dla ucznia.

Przebieg zajęć

1. Czego doświadcza natura? 25 min.

1. Usiądźcie w kole. Poproś uczniów, aby zaprezentowali przyniesione przedmioty. Niech położą je na kartkach i zapiszą „czynności”, które może „wykonywać” dany obiekt bez udziału człowieka, tzn. jak zmienia się pod wpływem sił natury, w swoim naturalnym środowisku (niech uczniowie pomyślą np. jak zmieniają się jego kolory, temperatura). Możesz podać uczniom przykłady, aby łatwiej było im zrozumieć zadanie:

- kamień: leży, moknie, nagrzewa się od słońca, wyżłabia się od wody, brudzi odchodami sarny, porasta mchem, jest różowy od zachodzącego słońca itp.,

- źdźbło trawy: powiewa, jest zroszone deszczem, wysycha od słońca, gnije, rośnie, zielenieje, brązowieje itp.

Każdy wypisuje co najmniej trzy takie przykłady dla swojego obiektu.

2. Poproś uczniów, aby odczytali swoje pomysły, ale z użyciem pierwszej osoby liczby pojedynczej tzn. tak, jakby opowiadał to ów kamień/patyk itp.

3. Zaproś uczniów do rozmowy. Zapytaj: na ile natura jest siłą dynamiczną? Jak zmieniała się ich perspektywa, kiedy robili to ćwiczenie? Czy coś odczuwali, doświadczali czegoś? Jak kierowali swoją wyobraźnią?

2. Przyroda patrzy 20 min.

Pod tym kątem przeanalizujcie wybrany wiersz Leśmiana albo fragmenty różnych (proponowane teksty: W malinowym chruśniaku, Zielona godzina, Łąka, Topielec). Zastanówcie się, jak jest tu pokazana relacja przyrody z człowiekiem: kto kogo obserwuje? Kto kogo odczuwa? Na ile przyroda do istnienia potrzebuje człowieka? Jakim językiem „mówi” przyroda u Leśmiana?

3. Mój kontakt z przyrodą 30 min.

1. Poproś uczniów, żeby przypomnieli sobie moment ważnego dla nich kontaktu z przyrodą, np. wspomnienie z dzieciństwa. Poproś, aby spróbowali opisać ten moment z punktu widzenia przyrody, która obserwowała ich w tym momencie. Powiedz, aby pamiętali o zachowaniu odmiennej perspektywy i skali (inaczej świat będzie wyglądał z perspektywy źdźbła trawy,
a inaczej topoli).  

2. Podziel uczestników na grupy. Niech członkowie zespołu zaprezentują sobie historie, a następnie wybiorą jedną z nich do zaprezentowania. Zanim przedstawią ją pozostałym osobom z klasy, niech zastanowią się:

- w jakiej pozycji reszta klasy ma słuchać danej historii?

- czy chcą jakoś zaangażować słuchaczy w trakcie prezentacji?

-czy chcą rozbudować prezentację o dodatkowe elementy (rekwizyt, efekt dźwiękowy, gest).

3. Kolejne grupy prezentują opowieść.

W przypadku małej grupy lub pracy długofalowej (np. w ramach koła teatralnego) o prezentację swoich historii możesz poprosić wszystkich uczestników. Każdy z indywidulanych występów przeanalizujcie potem pod kątem rozwinięcia go w większą formę teatralną i aspekty reżyserskie zaproponowane przez daną osobę.

 

4. Podsumowanie 15 min.

Na zakończenie zaproś uczniów do analizy zaproponowanych przez grupy sytuacji i procesu twórczego. Porozmawiajcie o przedstawionych sytuacjach, roli natury w naszym życiu, zastanówcie się, na ile natura jest czymś odrębnym, a na ile współistnieje z człowiekiem.

Zobacz też

Zwiedzam wszechświat, Bolesław Leśmian, Warszawa 2016.
Wojciech Owczarski, "Miejsca wspólne, miejsca własne", Gdańsk 2016.

O autorach

Agata Pietrzyk-Sławińska

Agata Pietrzyk-Sławińska

Podobne konspekty

  • Wiek 10-13 lat

    miniaturka konspektu W czasie deszczu...

    Aleksandra Drzazga

    W czasie deszczu...

  • Wiek 6-10 lat

    miniaturka konspektu Zabawy między słowami i obrazami

    Justyna Sobczyk

    Zabawy między słowami i obrazami

  • Wiek 10-13 lat

    miniaturka konspektu Dwa wiatry. Praca z wierszem

    Marta Knopik

    Dwa wiatry. Praca z wierszem

  • Wiek 16-19 lat

    miniaturka konspektu Tetmajer i Tatry ("Melodia mgieł nocnych")

    Agata Pietrzyk-Sławińska

    Tetmajer i Tatry ("Melodia mgieł nocnych")