Konspekty zajęć

W sztuce często mamy do czynienia z podejmowaniem zjawisk o charakterze procesu. Miłość, przyjaźń, oswajanie, rozpad... - tę listę można poszerzyć o wiele innych pojęć. Ten scenariusz pozwala na pracę z wybranym pojęciem w kontekście dowolnie wybranej lektury. Uczniowie wychodzą od rozmowy dotyczącej danego pojęcia, a potem konfrontują to z omawianym tekstem. Następnie przy użyciu taśmy malarskiej szukają formy przestrzennej, która pozwala im ukazać przebieg danego procesu.

Inspiracją do napisania scenariusza były gry RPG. Nauczyciel pełni rolę mistrza gry, który pozwala wszystkim uczestnikom na twórczość, rozwinięcie wyobraźni, nakreśla ramy zadania, wprowadza w klimat powieści Tolkiena. Lekcja zmienia się w sesję, podczas której uczniowie-gracze spotykają się w jednym miejscu (realnym: szkoła, wyobrażonym: Śródziemie). Uczniowie budują karty postaci i zastanawiają się, kto tworzy Drużynę Pierścienia. Ta drobiazgowa analiza bohaterów może być także potraktowana jako forma przygotowania do pracy aktora nad rolą.

Punktem wyjścia do rozmowy o mechanizmach konfliktów zachodzących w środowisku szkolnym jest jedna scena z dramatu Mariusa von Mayenburga „Męczennicy”. Uczniowie pracują metodami teatralnymi – przyjmują role, improwizują – po to, aby postawić się na miejscu każdej ze stron sporu. Jednocześnie zajęcia pozwalają na podjęcie tematu wartości oraz zasad, a także tego skąd się bierze bunt. Dopełnieniem lekcji może być wizyta w teatrze na przedstawieniu „Męczennicy” (spektakle grane w TR Warszawa, Teatrze Dramatyczny w Wałbrzychu i Teatrze Współczesnym w Szczecinie).

Scenariusz pozwala na przyjrzenie się relacjom głównego bohatera dowolnie wybranego utworu z innymi postaciami. W trakcie zajęć uczniowie tworzą proste ruchowe charakterystyki każdej z postaci. Następnie w małych zepsołach przyglądają się układom dwójkowym, w które wchodzi centralna postać lektury i na tej podstawie tworzą własne teksty. W wariancie rozszerzonym można je wykorzystać do stworzenia mikroetiud teatralnych budujących wieloperspektywiczny portret bohatera.

Scenariusz lekcji oparty jest na fragmentach sztuki Maliny Prześlugi „Pustostan” – autorka nawiązuje w niej do „polskiej wigilijnej tradycji” oglądania amerykańskiego filmu „Kevin sam w domu”. Popkulturowy kontekst jest punktem wyjścia do opowiedzenia o relacjach rodzinnych. Poprzez wyjście od tekstu dramatu – dialogów i monologów, przyjmowanie ról, humorystyczny dystans – rozmowa o trudnej więzi, buncie i samotności okresu dojrzewania może stać się łatwiejsza. Scenariusz przeznaczony dla starszych klas szkoły podstawowej (7-8), gimnzjum oraz liceum.

Scenariusz umożliwia podjęcie z klasą wstępnej analizy dowolnego przedstwienia teatralnego. Uczniowie wybierają najważniejsze dla siebie momenty spektaklu i przyglądają się rozwiązaniom scenicznym, które je budują. Poroponowane działania są okazją do zebrania wrażeń i potraktowania ich jako punktu wyjścia do interpretacji dzieła teatralnego.

Podczas zajęć godziny wychowawczej sala szkolna zmienia się w swoiste laboratorium. Uczniowie wspólnie przerwadzają zmianę w przestrzestrzeni klasy i podejmują refleksję nad tym doświadczeniem. To okazja do podjęcia tematu szczególnie ważnego dla nastolatków, czyli zmiany. Uczniowie zastanowią się nad własnym stosunkiem wobec zmian i swoją sprawczością.

Zajęcia są pomysłem na pracę z kołem teatralnym. Po obejrzeniu filmu o skoku ze stratosfery Felixa Baumgartnera i dyskusji, uczniowie wspólnie tworzą tekst zbiorowy (lub zbiór tekstów indywidualnych) stanowiący ich własny komentarz do tego wydarzenia. Następnie podkładają powstały tekst techniką postsynchronu pod kolejne obrazy z filmu. Organizują dla widzów projekcję o charakterze montażu filmowo-teatralnego.

Celem cyklu zajęć jest przygotowanie przez uczniów teatralnej wypowiedzi dotyczącej tematu niepodległości i związanej z nim kategorii wolności. Warsztat skłania do refleksji na temat własnego, indywidualnego rozumienia tych pojęć. Zaprasza też do poszukiwania inspirujących – alternatywnych wobec znanych z historii politycznej głównego nurtu – postaci, które starają się lub starały o niepodległość i wolność w różnych dziedzinach życia. Podczas kolejnych spotkań uczniowie stają przed pytaniami o granice, ograniczenia (wewnętrzne i zewnętrzne ) i doświadczenie ich przekraczania, mają okazję do uświadomienia sobie oraz nazwania własnych granic i potrzeb związanych z poczuciem wolności, a także skonfrontowania oficjalnych narracji historycznych z osobistymi historiami.

Podczas zajęć koła teatralnego uczniowie zmierzą się z interpretacją fragmentów powieści Ferdydurke Witolda Gombrowicza. Uczestnicy warsztatów przyjrzą się gombrowiczowskim pojęciom gęby oraz formy, a następnie poszukają ich we własnym otoczeniu i doświadczeniu szkolnym. Zestaw sugerowanych ćwiczeń może dostarczyć materiału do zbudowania spektaklu teatralnego z okazji Dnia Edukacji Narodowej, opartego na motywach powieści Witolda Gombrowicza.