Konspekt zajęć: Ćwiczenia z widzenia, czyli o odczytywaniu znaków scenicznych

Nasza strona wykorzystuje pliki cookies (tzw. ciasteczka). Dzięki nim, indywidualnie dostosowujemy stronę do Twoich potrzeb. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce. Dowiedz się o polityce prywatności.

Aleksandra Drzazga

Ćwiczenia z widzenia, czyli o odczytywaniu znaków scenicznych

Zajęcia przygotowują klasę do wizyty w teatrze dzięki podjęciu tematu roli widza w kształtowaniu znaczeń przedstawienia. Konspekt składa się z zadań, które zachęcają uczniów do interpretowania różnorodnych znaków scenicznych.

Informacje o konspekcie
Grupa wiekowa Wiek 13-16 lat
Rodzaj zajęć język polski, godzina wychowawcza, koło teatralne
Miejsce sala lekcyjna, sala gimnastyczna / duża przestrzeń
Czas 45 minut

Cel zajęć
- rozwijanie umiejętności wykorzystywania i refleksyjnego przetwarzania znaków i tekstów, w tym tekstów kultury.
Metody pracy pokaz, improwizacje ruchowe, gry i zabawy teatralne, ćwiczenia plastyczne

Przygotowanie do zajęć

Aranżacja przestrzeni

Sala z możliwością zaciemnienia.

Środki dydaktyczne

Czarna kartka z bloku technicznego dla każdej grupy czteroosobowej. Pięć białych i jeden czerwony pompon dla każdej grupy (pompony możesz zastąpić kulkami papieru). Mała latarka dla każdego uczestnika zajęć (możesz poprosić wcześniej uczniów o przyniesienie kieszonkowych latarek lub wykorzystanie telefonów komórkowych). Taśma malarska. Trzy krzesła.

1. Wprowadzenie 20 min.

Ćwiczenie 1

Do tego ćwiczenia potrzebne będą: kartka czarnego papieru i mała latarka dla każdego uczestnika.

Wyjaśnij, że w tym zadaniu skupicie się na oświetleniu. Poleć, żeby każda grupa wyobraziła sobie, że otrzymana kartka to scena, a każda latarka to jeden reflektor. Zaciemnij klasę/pomieszczenie i poproś, żeby zespoły oświetliły swoje sceny w dowolny sposób. Niech ustalą, w jaki sposób użyją reflektorów (podpowiedz, że mogą użyć wszystkich, tylko części, zapalać je w określonej kolejności). Następnie zaprezentujcie sobie świetlne etiudy. Po każdej prezentacji poproś widzów, aby opowiedzieli o tym, co zwróciło ich uwagę.

Ćwiczenie 2

Do tego ćwiczenia potrzebne będą ta sama kartka czarnego papieru, latarki oraz białe i czerwone pompony lub kulki z papieru.

Poproś, aby każdy uczeń w grupie pomyślał o jakimś rozłożeniu pomponów na kratce. Zapowiedz, że każdy będzie mógł zaprezentować swój pomysł w jednej z czterech rund. Runda przebiega następująco:

- jedna osoba w grupie prezentuje swój układ pomponów wraz z oświetleniem;

- pozostałe osoby mają chwilę, by mu się przyjrzeć;

- osoby oglądające dzielą się swoimi wrażeniami, skojarzeniami do zaproponowanej kompozycji.

W każdej rundzie informuj o jej kolejnych etapach i podawaj czas do dyspozycji uczestników.

Zaproś wszystkich do rozmowy na forum. Jakie znaczenie miały skojarzenia innych osób? Czy zdarzało się, że pozwalały zobaczyć coś nowego? A może potwierdzały to, co sami już widzieli? Skąd brały się różnice w postrzeganiu kompozycji?

2. Krzesło 20 min.

Ćwiczenie 1

Wyznacz taśmą malarską przestrzeń gry. W tej przestrzeni postaw krzesło.

Powiedz, że za chwilę chętna osoba usiądzie na krześle i przybierze jakąś pozycję. Podkreśl, że grupa powinna traktować osobę na krześle jak aktora.

Gdy osoba usiądzie, zaproś obserwatorki i obserwatorów do dzielenia się swoimi obserwacjami. Możesz skorzystać z dowolnych pytań pomocniczych:

Co widzisz?

Co oznacza taka pozycja ciała?

Co oznacza gest?

Co oznacza sposób, w jaki osoba siedzi na krześle?

W jaki sposób ta osoba zajęła krzesło?

Co komunikuje ta osoba?

Jakie wrażenia w Was wywołuje ta osoba?

Jak rozumiesz tę scenę?

Co sobie wyobrażasz?

Powtórzcie taką rozmowę przy kolejnych osobach (sugerujemy trzy rundy), a następnie podsumujcie wspólnie całe ćwiczenie.Za każdym razem obserwowaliście to samo działanie sceniczne. Zapytaj uczniów, co ich zdaniem różniło poszczególne sceny. Następnie poproś, by każda osoba zwróciła uwagę na własne reakcje jako widza podczas tego zadania i zastanowiła się, co wpływało na to, jak odebrała każdą z tych mikroscen.

W przejściu pomiędzy tymi dwoma zadaniami można zaznaczyć, że w życiu codziennym cały czas interpretujemy, odczytujemy znaki, które są wokół nas i próbujemy przypisać im znaczenie. W teatrze widz robi to samo: obserwuje sytuację sceniczną i na tej podstawie określa, co ona dla niego znaczy, jak ją rozumie.

Ćwiczenie 2

Postaw w wyznaczonej przestrzeni trzy krzesła. Wyjaśnij, że w tym zadaniu kolejne trzy osoby chętne do wejścia scenę zaprezentują tę samą czynność – siedzenie, ale spróbują je połączyć z określoną emocją. Zaproś chętnych i poleć, aby przed wejściem na scenę umówili się, jaką emocję wybierze każde z nich (możesz też rozlosować pomiędzy te osoby emocje na karteczkach: np. znudzenie, rozczarowanie, zawstydzenie, zniecierpliwienie, zestresowanie, rezygnacja, wyczerpanie, relaks). Osoby zajmują miejsca na krzesłach równocześnie i wszyscy zostają na scenie, kiedy grupa komentuje.

Zaproś widzów do rozmowy. Zapytaj o skojarzenia, które przychodzą im do głowy po obejrzeniu prezentacji. Sięgnij po pytania pomocnicze z poprzedniego ćwiczenia w razie potrzeby.

Co różni każdy ze sposobów wykonywania tej samej czynności? Zachęć uczniów, żeby skupili się w rozmowie na znakach, które pomagają im odczytać, co się dzieje z każdą z osób na scenie.

3. Podsumowanie zajęć 5 min.

Spytaj uczniów, jak postrzegają rolę widza w kontekście dzisiejszych zajęć? Skąd biorą się różnice w interpretacji tego samego spektaklu? Na co pozwala taka swoboda interpretacyjna? Co daje widzom? Jakie umiejętności, wiedzę, doświadczenia wykorzystuje widz teatralny?

O autorach

Aleksandra Drzazga

Nauczycielka w ZSOT w Lublińcu, reżyserka teatru dzieci i młodzieży (dyplom we wrocławskiej filii Akademii Sztuk Teatralnych), edukatorka teatralna. Przez 14 lat prowadziła autorskie zajęcia wychowanie do twórczości-teatr jako część projektu Klasy Aktywności Twórczej w publicznej szkole w Bytomiu. Autorka artykułów z zakresu edukacji kulturowej. Prowadzi własny projekt "Teatr. Szkoła", czyli warsztaty z pedagogiki teatru dla klas z bytomskich szkół podstawowych w Bytomskim Centrum Kultury. Prowadzi warsztaty dla nauczycieli z zakresu pedagogiki teatru, edukacji teatralnej i kulturalnej. Obecnie wspiera nauczycieli w realizacji projektów edukacyjno-kulturalnych w Bytomskim Programie Edukacji Kulturalnej POKŁADY KULTURY.

Podobne konspekty

Agnieszka Szymańska

Ćwiczenia z widzenia, czyli o odczytywaniu znaków scenicznych