1. Niespodziewane spotkanie po latach. Improwizacje 10 min.

1. Podziel uczniów na pary. Każda ma za zadanie zaimprowizować dialog, którego tematem jest niespodziewane spotkanie po latach. Doprecyzuj, że dialog ma polegać na wzajemnej wymianie zdań (a nie pojedynczych wyrazów) przy zachowaniu proporcji u obu stron – najpierw jedna osoba mówi zdanie, druga odpowiada, po czym pierwsza ustosunkowuje się do zdania partnera kolejną odpowiedzią i tak budują fabułę. Ponieważ jest to improwizacja, uczestnicy nie powinni wcześniej określać przebiegu akcji, mogą jednak przed rozpoczęciem ustalić miejsce akcji i kim są ich bohaterowie. Wszystkie pary pracują symultanicznie, dlatego warto rozmieścić się w całej przestrzeni sali, by uczniowie sobie nie przeszkadzali. Zadanie można wykonywać na stojąco bądź na siedząco. Po upływie 5 minut poproś kilka chętnych par o ponowne zaimprowizowanie dialogu wobec reszty grupy. 

2. Zapytaj uczniów, jakie sytuacje, emocje i jacy bohaterowie pojawiali się w improwizacjach (zarówno tych prezentowanych na forum jak i pozostałych). Kiedy jeszcze może dojść do niespodziewanego spotkania po latach, jakie towarzyszą temu odczucia? Czy któryś z uczniów podobnego spotkania już kiedyś doświadczył?

2. Spotkanie Wacława i Podstoliny. Czytanie dramatu 20 min.

1. Rozdaj uczniom kopie piątej sceny II aktu Zemsty Aleksandra Fredry. Poproś trzech ochotników o przeczytanie dialogu i podziel między nich role Wacława, Podstoliny oraz wybierz osobę odpowiedzialną za didaskalia. 

2. Po czytaniu wspólnie dokonajcie analizy tekstu (w celu ułatwienia pracy uczniowie mogą pisać po otrzymanych egzemplarzach sceny).

- czy są jakieś słowa, których uczniowie nie rozumieją? (np. suplikant, Podstolina)

- jakim językiem napisany jest ten tekst?

- jaki jest wpływ tego języka na odbiór tekstu? Ożywia go czy wręcz przeciwnie?

3. Następnie możesz podzielić uczniów na grupy i poprosić, aby opracowali odpowiedzi na pytania pomocnicze (tak, aby każda grupa zajęła się innym aspektem sceny):

A. Przeszłość i teraźniejszość

- kim byli dla siebie bohaterowie tej sceny w przeszłości? Tj. skąd bohaterowie się znają i co się między nimi wydarzyło?

- kim bohaterowie są dla siebie teraz? Tj. kto przychodzi do kogo i w jakim celu? Czy w tej scenie Wacław ujawnia prawdziwe intencje swojej wizyty?

B. Emocje

- jakie emocje towarzyszą temu spotkaniu?

- czy emocje Podstoliny różnią się od odczuć Wacława?

C. Perspektywa Wacława

- jak spotkanie wygląda z perspektywy Wacława?

- jak zachowuje się  Wacław? Jak reaguje na propozycje Podstoliny?

D. Perspektywa Podstoliny

- co Podstolina proponuje Wacławowi i dlaczego?

- czym jest dla Podstoliny to spotkanie?

4. Przedstawcie na forum wyniki pracy grup.

3. Rekonstrukcja schematu fabularnego 5 min.

Na podstawie pracy w grupach stwórzcie razem streszczenie sceny i zapiszcie je na tablicy (lub do zeszytów uczniów – tak, aby mieli do niego łatwy dostęp). Np. Bohaterami sceny są kobieta i mężczyzna. Wacław chce załatwić sprawę z Podstoliną, więc stara się być dla niej miły. Okazuje się, że to jego dawna kochanka. Bohater jest skonsternowany, nie wie, jak się dalej zachować. Kobieta jest zaskoczona, ale zadowolona ze spotkania. Jednocześnie na jaw wychodzi, że Wacław w przeszłości ukrywał swoją prawdziwą tożsamość. Podstolina robi mu z powodu kłamstwa wyrzuty, a Wacław próbuje się bronić. Mimo to kobieta proponuje odnowienie dawnej znajomości. Wobec tego pomysłu mężczyzna nie wyraża entuzjazmu. 

4. Podstolina i Wacław - współczesne interpretacje 25 min.

1. Poproś, aby uczniowie wyobrazili sobie, że bohaterowie dramatu żyją w XXI wieku. Niech każda para przygotuje scenę spotkania we współczesnych realiach, przypisując bohaterom nowe miejsce akcji czy nowe role społeczne (np. Podstolina jako urzędniczka, kierowniczka etc.). Schemat sceny powinien być zgodny z fabułą dramatu, w czym pomocne powinno okazać się streszczenie. Na przygotowanie sceny daj uczniom pięć minut.

2. Poproś kilka chętnych par o prezentację przygotowanych scen. Porównajcie sposoby odegrania tego samego tematu i kreowania tych samych postaci. Zapytaj, co było podobne, a co różne? Jak te różnice wpływały na wymowę sceny? Jakie sytuacje uczniowie dobrali do prezentacji materiału z dramatu? Jakie emocje towarzyszyły uczniom przy oglądaniu scen kolegów i koleżanek?

Opcjonalnie: obejrzyjcie wspólnie tą samą scenę w wykonaniu Katarzyny Figury i Rafała Królikowskiego z ekranizacji "Zemsty" w reż. Andrzeja Wajdy. W jaki sposób aktorzy odegrali znaną już uczniom scenę? Wspólnie określcie emocje, ruch ciała, mimikę wykonawców. Czy pojawiło się w filmie coś, czego nie ma w tekście? Jeśli tak, to co? Czy dokonano skrótów w tekście? Jakie emocje towarzyszyły uczniom przy oglądaniu?

5. Zabawa we Fredrę, czyli pisanie dramatu 20 min.

1. Poproś uczniów, aby przepisali dialog między Podstoliną a Wacławem językiem współczesnym, ale wierszem. Zaproponuj, by był to wiersz rymowany (tak będzie najłatwiej dla uczniów). Zaznacz, że nie masz na myśli dosłownego przeniesienia wers po wersie – uczniowie mają napisać własny tekst, mając w pamięci sytuację, która rozgrywa się między tymi dwojgiem bohaterów. Dialog nie musi być długi, może też stanowić jedynie wybrany fragment tej sceny. Zadanie można wykonywać indywidualnie lub w parach – to zależy od grupy, dlatego warto zapytać uczniów, którą formę realizacji zadania preferują.

Jeśli uczniowie będą potrzebowali wsparcia, to dla ułatwienia można w ramach wspólnej burzy mózgów zapisać na tablicy (lub podpowiadać sobie na bieżąco) pary słów, które się rymują i mogą zostać przez młodzież wykorzystane (np. Podstolina-plastelina, Wacek-Placek, szukać-oszukać, szukałam-płakałam, wspomnienia-natchnienia, miły-zawiły, przeszły-weszły, kochanek-przepychanek/zachcianek etc.

2. Poproś o prezentację kilku dialogów. Skomentujcie je wspólnie. Zapytaj uczniów, czy trudno było skomponować tekst wierszem. Czy dialogi miały wymiar komiczny czy tragiczny? Co zmienia się w tekście, gdy wprowadzamy rymy? Na ile zmieniła się sytuacja między bohaterami, kiedy została wypowiedziana językiem współczesnym? 

6. Podsumowanie 10 min.

Zapytaj uczniów o wrażenia związane z pracą nad tekstem "Zemsty". Czy tekst klasyczny jest w jakimś sensie współczesny? Czy wg uczniów czytanie tekstów klasycznych ma sens? W jaki sposób wystawiać teksty klasyczne, żeby współczesna publiczność chciała je oglądać?

Które z zadań sprawiło uczniom największą trudność, a co było najłatwiejsze i dlaczego. Czy coś stanowiło dla nich zaskoczenie?