1. Paweł i Gaweł pod lupą 25 min.

1. Rozdaj uczniom tekst wiersza Aleksandra Fredry. Przeczytajcie go wspólnie (np. zaproś kilku ochotników do czytania po fragmencie lub jedną osobę do przeczytania całości). Zapytaj o pierwsze wrażenia. Jaka relacja między sąsiadami wyłania się z tekstu?

2. Poproś, aby uczniowie zastanowili się, w jaki sposób bohaterowie wypowiadają swoje kwestie. W tym celu przeczytajcie tekst dialogów z podziałem na role (Pawła, Gawła i ew. narratora).

3. Następnie spróbujcie przeczytać rozmowy bohaterów według różnych wariantów:

– obaj bohaterowie mówią cicho

– obaj mówią głośno

- Paweł mówi głośno, a Gaweł cicho

- Paweł mówi cicho, a Gaweł głośno

Ten etap możesz poprowadzić na różne sposoby: kolejne warianty mogą czytać te same osoby lub kolejni ochotnicy na forum klasy. Uczniowie mogą też ćwiczyć symultanicznie w parach z ławek.

Zapytaj w podsumowaniu, jaki wpływ miał głos / sposób mówienia na temperaturę emocjonalną sytuacji?

2. Rozkładamy spór na czynniki pierwsze 20 min.

Zapowiedz, że przyjrzycie się bliżej zachowaniu obu bohaterów na poszczególnych etapach ich konfliktu. Wyjaśnij, że w tym celu podzielicie się na cztery drużyny. Dwie drużyny będą się zajmować Pawłem – dwie pozostałe Gawłem.

W większych klasach drużyn może być osiem – wtedy każdym tematem zajmą się po dwie ekipy.

Poproś, by grupy przeanalizowały zachowanie bohatera na konkretnym etapie sporu:

Drużyna 1: zachowanie / reakcja Pawła podczas pierwszego spotkania z Gawłem.

Drużyna 2: zachowanie / reakcja Gawła podczas pierwszego spotkania z Pawłem.

Drużyna 3: zachowanie Pawła podczas drugiego spotkania.

Drużyna 4: zachowanie Gawła podczas drugiego spotkania.

Poproś uczniów, by zwrócili uwagę na to:

- kto do kogo przychodzi i dlaczego to robi;

- jak się zachowuje podczas spotkania;

- jak się wypowiada: co mówi, jakich słów używa.

Daj uczniom 5-8 minut na pracę. Następnie przedstawcie wyniki rozmów w drużynach na forum.

Na podsumowanie wypowiedzi każdej drużyny zapytaj słuchające zespoły, czy ich zdaniem zachowanie bohatera w omawianym momencie łagodzi czy zaostrza spór? Co do tego prowadzi? Wnioski zapiszcie w widocznym miejscu. Na przykład:

spotkanie pierwsze: Paweł łagodzi, Gaweł zaostrza,

spotkanie drugie: Paweł zaostrza, Gaweł łagodzi/zaostrza.

3. Paweł i Gaweł – alternatywne scenariusze wydarzeń 40 min.

1. Zapowiedz, że spróbujecie stworzyć alternatywne wersje wydarzeń i wcielicie się w role Pawła i Gawła. Zastanowicie się, jak potoczyłaby się ta historia, gdyby każdy z bohaterów przyjął inną strategię w komunikacji. Poproś uczniów, by dobrali się w pary, w których spotkają się reprezentant drużyny Pawła z reprezentantem drużyny Gawła.

Poproś uczniów o przygotowanie krótkich scenek pierwszego spotkania sąsiadów. Zaznacz, że punkt wyjścia dla wszystkich par jest taki sam, jak w oryginalnym tekście:

Paweł i Gaweł w jednym stali domu,
Paweł na górze, a Gaweł na dole;
Paweł, spokojny, nie wadził nikomu,
Gaweł najdziksze wymyślał swawole.

Ciągle polował po swoim pokoju:
To pies, to zając – między stoły, stołki
Gonił, uciekał, wywracał koziołki,
Strzelał i trąbił, i krzyczał do znoju.

Znosił to Paweł, nareszcie nie może;
Schodzi do Gawła i....

Wyjaśnij, że każda grupa będzie miała za zadanie zaproponować dalszy  rozwój sytuacji w zależności od tego, jaką postawę bohaterów wylosują. Przydziel każdej parze jeden z trzech wariantów zachowania postaci do dalszej pracy:

- Paweł łagodzi, Gaweł łagodzi sytuację;

- Paweł zaostrza, Gaweł łagodzi sytuację;

- Paweł zaostrza, Gaweł zaostrza sytuację.

Daj uczniom 5-8 minut na pracę w duetach.

2. Następnie poproś chętne pary z każdego wariantu o prezentację dialogu na forum. Omówcie każdą ze scen:

- Jakie konsekwencje dla rozwoju fabuły miały przyjęte warianty zachowań?

- Jakie zachowania / słowa łagodziły, a jakie zaostrzały sytuację?

4. Podsumowanie 5 min.

Na koniec zapytaj uczniów o opinię dotyczącą morału – co dla nich oznacza „Jak Ty komu, tak on tobie”?