1. Mina moja dzisiejsza 15 min.

Rozpocznij więc od rozgrzewki. Poleć uczniom, aby stanęli w kole zwróceni do siebie. Wybierz z grupy osobę, która będzie pełnić rolę „ceremoniarza”. Zadaniem tej osoby będzie rozpoczęcie pokazu min (na dowolny znak) oraz wskazywanie osób, których miny uczniowie spróbują zinterpretować (podzielić się tym, jak ją odczytują). Wyjaśnij klasie, że na znak ceremoniarza wskazana osoba ma oddać za pomocą miny swój dzisiejszy nastrój. Zadbajcie o to, aby – wzorem Witkacowskich portretów – mina była wyrazista i oddawała to, czego dziś doświadczyliście. Możecie też dodać rekwizyt.

Interpretujcie na forum miny osób wybranych przez ceremoniarza.

 

Podczas tego ćwiczenia rozgrzewkowego staraj się pilnować, aby ta część zajęć nie trwała zbyt długo. Jeśli w klasie jest mało uczniów, może uda się wskazać i omówić wszystkie miny. W klasach liczniejszych ceremoniarz może wskazać zaledwie kilka osób.  Jako podsumowanie tej części zajęć zachęć uczniów do krótkiej refleksji, czy łatwo im było określić stan ducha osób, których miny interpretowaliśmy; co sprzyja trafnej interpretacji, co ją ogranicza.  

2. Skojarzenia z władzą 30 min.

1. Zapowiedz klasie, że kolejne ogniwo lekcji poświęcone będzie problematyce władzy. Podkreśl, że jest to temat podjęty przez Witkacego w dramacie „Szewcy”. Podziel klasę na cztero-pięcioosobowe grupy (doboru może dokonać także wybrany wcześniej ceremoniarz) – niech zaaranżują miejsce do pracy dla siebie. Rozdaj zespołom samoprzylepne karteczki i poleć, aby w grupach zapisali swoje skojarzenia ze słowem WŁADZA. Na tę część zajęć przeznacz ok. 10 minut.

2. Wróćcie do wspólnego kręgu. Połóż na środku duży arkusz szarego papieru z napisem WŁADZA. Poleć uczniom, aby zaprezentowali swoje słowa kluczowe związane z władzą, komentując je i jednocześnie przyklejając na arkusz szarego papieru. Zachęcaj uczniów do tego, aby hasła powtarzające się lub podobne grupowali obok siebie. W ten sposób zbudowana zostanie mapa mentalna, którą uczniowie wykorzystają w kolejnym ćwiczeniu.

 

Zadbaj o to, aby po skończonej pracy mapa została umieszczona w widocznym miejscu. Możesz powiesić ją na tablicy lub zostawić na środku kręgu.

Na koniec tego ćwiczenia porozmawiaj z młodzieżą o ogólnym obrazie władzy wyłaniającym się z ich mapy mentalnej, a także o przyczynach takiego widzenia władzy przez młodych ludzi. Tego typu podsumowanie można będzie w kolejnych lekcjach skonfrontować z Witkacowskim widzeniem tego problemu.

3. Zabawa w teatr 45 min.

Przed przystąpieniem do zadania teatralnego konieczne będzie nieco dłuższe wprowadzenie. Wyjaśnij uczniom, że zabawa polega na stworzeniu minietiudy na temat władzy. Inspiracją do jej powstania powinna być wypracowana we wcześniejszych działaniach mapa myśli. Młodzież podzielona zostanie na nowe cztery grupy, a każda grupa będzie przedstawiać władzę z nieco innej perspektywy. Te perspektywy pochodzą od samego Witkacego i jego firmy portretowej (zał. 1), w której oferował klientom portrety różnego typu, między innymi: portrety „wylizane”, „obiektywne”, „demoniczne” lub tworzone pod wpływem różnorodnych środków psychoaktywnych (tu warto pokazać młodzieży wybrane portrety dostępne w sieci). Upewnij się, czy uczniowie dobrze rozumieją polecenie, a następnie losowo rozdaj zespołom karteczki, na których znajdą wskazówki, jaki charakter ma mieć portret władzy stworzony przez ich grupę (zał. 2).

TYP A

„WYLIZANY”, czyli idealizacja władzy

TYP B

„OBIEKTYWNY”, czyli najbardziej realistyczny

TYP C

„DEMONICZNY”, czyli eksponujący negatywne aspekty władzy

TYP D

„Z DODATKIEM GROTESKI”, czyli prezentujący władzę w sposób absurdalny, przerysowany i oddający kontrasty

 

Na wykonanie zadania przeznacz ok. 20-30 minut.

Po prezentacji omów z młodzieżą każdą z etiud. Możesz posłużyć się pytaniami:

- jak została przedstawiona władza w etiudzie? jakimi środkami uzyskano zamierzony cel?

- dlaczego uczniowie wybrali konkretne środki wyrazu?

- jak odebrali etiudę widzowie?

 

Dobrym zamknięciem omówienia tego ćwiczenia i jednocześnie wprowadzeniem do zagadnień podejmowanych na kolejnych zajęciach będzie zwrócenie szczególnej uwagi na etiudę sięgającą po groteskę. Na jej podstawie przypomnij uczniom najistotniejsze cechy groteski. Etiuda ta będzie jednocześnie dobrym punktem odniesienia podczas omawiania groteskowości dramatu „Szewcy”.

Jeśli zajęcia są wprowadzeniem do lektury „Szewców”: w zakończeniu zajęć możesz poprosić uczniów o odniesienie swoich przemyśleń w temacie władzy do dotychczas poznanych utworów i poprosić ich o przypomnienie tekstów, w których pojawia się ten temat. Jakie tekst szczególnie został im w pamięci? Jak ukazano w nich władzę?