Scenariusz powstał z inspiracji serialem „To nie jest ok” (2020), bazującym na komiksie Charlesa Forsmana („I am not ok with this”, 2017). Serial, wyprodukowany przez Netflix, skierowany jest do nastoletnich widzów i dotyka m.in. tematu radzenia sobie z gniewem.

1. Wprowadzenie 10 min.

1. Usiądźcie w kole, by rozpocząć spotkanie od rozmowy na forum. Przedstaw temat zajęć i wyjaśnij, że będzie zajmować się dziś emocjami. Zapytaj uczestników zajęć, czym są emocje? Jakie znają emocje? Po co one są?

2. Przypomnij uczestnikom, że rozmaite emocje pojawiają się w nas nieustannie i są związane z różnymi sytuacjami, w których się znajdujemy. Poproś, by przez chwilę zastanowili się, jakie emocje im dziś towarzyszyły w ciągu dnia. Na tym etapie uczestnicy jedynie rozpoznają swoje emocje dla siebie, nie dzielą się swoimi refleksjami z resztą grupy.

3. Następnie podzielcie się na dwu-trzyosobowe grupy.

Powiedz o tym, że:

- emocje można porównać do drogowskazów – mówią o tym, jak odebraliśmy jakąś sytuację i mogą powodować określone reakcje. Np. kiedy pojawia sie strach to informacja, że czujemy, że coś nam zagraża i możemy chcieć zareagować wycofaniem się itd.;

- emocje warto komunikować w sposób bezpieczny dla siebie i dla innych, np. kiedy jesteśmy przestraszeni, możemy poprosić zaufaną osobę o wsparcie (bezpieczny sposób reakcji), możemy też ze strachu kogoś zaatakować (niebezpieczny sposób reakcji);

- podkreśl, że nie ma negatywnych ani pozytywnych emocji, jednak niektóre mogą być trudniejszym doświadczeniem.

Rozlosuj między grupy kartki z nazwami emocji (możesz posiłkować się emocjami z mapy emocji z załącznika – nazwy mogą się powtarzać) i poproś, by zastanowili się wspólnie, o czym wylosowana emocja nas informuje, co nam sygnalizuje. Niech spróbują sformułować to w formie krótkich haseł. Następnie niech zastanowią się, jak można wyrażać określoną emocję: jaki sposób komunikowania tej emocji będzie bezpieczny, a jaki może się wiązać z niebezpieczeństwem, powodować trudności dla nas i otoczenia.

4. Kiedy to zrobią, wróćcie do kręgu. Zaproś uczestników do podzielenia się swoimi przemyśleniami z pracy w grupach.

2. Rozgrzewka ciała 15 min.

1. W środku koła postaw pudło. W środku umieść kartki z nazwami konkretnych emocji (niech ilość kartek odpowiada liczbie osób w grupie – każda emocja może pojawić się na kilku karteczkach). Możesz posiłkować się podziałem na emocje z mapy emocji, ale także dodać inne stany emocjonalne, np.:

złość, strach, odraza, radość, smutek, zadowolenie, zaskoczenie, ekscytacja, obojętność, niepokój,przygnębienie,, duma, rozbawienie, wstyd, zazdrość, pogarda

2. Poproś, żeby każda osoba wylosowała jedną kartkę z emocją. Następnie rozsuńcie krzesła, zajmijcie miejsca w przestrzeni sali i niech każdy pozycją ciała, miną, ruchem spróbuje wyrazić tę emocję (nie mówcie nikomu, jaką emocję wylosowaliście). Zadawaj pytania pomocnicze: Jak porusza się osoba, która przeżywa tę emocję? Jakie ruchy może wykonywać? Co się dzieje z nogami, rękami, tułowiem, mimiką twarzy – kiedy odczuwamy tę emocję? Poruszając się po sali, niech uczestnicy próbują rozpoznać, jaką emocję wyrażają napotykane osoby.

3. Po zakończeniu zadania zapytaj, czy określanie emocji było łatwe czy trudne? Dlaczego?

4. Następnie poproś, aby uczestnicy odszukali osoby, które wylosowały tę samą emocję, co oni. Niech każda z powstałych w ten sposób grup pokaże reszcie klasy jednocześnie swoje ruchy. Przyjrzyjcie się też podobieństwom i różnicom w sposobie prezentowania tej samej emocji przez różne osoby.

5. Pokaż uczniom mapę emocji w ciele (możesz wcześniej wydrukować mapę dla każdego). Wyjaśnij, że mapa jest stworzona przez badaczy jako uniwersalne narzędzie do rozpoznawania emocji w ciele – pokazuje ona, jak odczuwamy emocje w poszczególnych częściach ciała.

6. Podziel klasę na trzy-czteroosobowe grupy. Poproś uczestników, by porozmawiali o tym, jak ich odczuwanie emocji ma się do tych map. Mogą odwołać się do prezentowanych przed chwilą emocji lub porozmawiać o swoich własnych doświadczeniach z całego dnia. Czy odczuwają je podobnie czy nie?  Które emocje jest najtrudniej rozpoznać? Dlaczego?

7. Na koniec porozmawiajcie wspólnie o tym, dlaczego rozpoznawanie i wyrażanie emocji jest ważne.

3. Komiksy 20 min.

Usiądźcie w kręgu. Zapowiedz uczniom, że będziecie pracować nad komiksami dotyczącymi przeżywania i wyrażania emocji. Rozdaj uczniom białe kartki A4, pisaki, nożyczki, kleje. Na środku postaw pudło ze starymi gazetami (gazety powinny być kolorowe – z dużą ilością ilustracji, zdjęć itp.).

Poproś, by każda osoba podzieliła kartkę na cztery mniejsze prostokąty. Poprowadź ten etap zgodnie z poniższymi instrukcjami.

1. Kim jest ta postać?

W pierwszym prostokącie uczniowie mają za zadanie wybrać sobie postać z gazety i wykleić / narysować własną wersję tej postaci – w pierwszym prostokącie. Dodatkowo mogą domalować / wykleić rozmaite atrybuty postaci, które ją charakteryzują. Powiedz uczniom, żeby stworzyli dymki lub pola narracyjne z wypowiedzią postaci na temat tego, kim jest: jak ma na imię, ile ma lat, czym się zajmuje, jaki ma temperament itp.

2. Co takiego się wydarzyło?

Następnie uczniowie wymieniają kartki z osobą, którą mają po swojej prawej stronie. W drugim kwadracie rysują / wyklejają jakąś sytuację, która mogła przydarzyć się tej postaci. To może być cokolwiek, co im przyjdzie do głowy: miłe lub niemiłe zdarzenie. Mogą, ale nie muszą zainspirować się opowieściami z gazet.

3. Jaką emocję odczuwa postać i w jaki sposób?

Następnie uczniowie ponownie wymieniają kartki z osobą, którą mają po swojej prawej stronie. Poproś, by zastanowili się, jaką emocję mogło wywołać w postaci zdarzenie z drugiego kwadratu. A następnie niech narysują / wykleją w trzecim kwadracie to, jak na tę emocję zareagowała ich postać – jak się zachowała, co się z nią dzieje, gdzie ta emocja pojawia się w ciele i w jaki sposób? Powiedz uczniom, by stworzyli dymki, które dodatkowo wyjaśnią, o jaką emocję chodzi – mogą ją konkretnie nazwać lub spróbować poszukać słów, które pozwolą czytelnikowi rozpoznać stan, w jakim znajduje się postać.

4. Jak postać może siebie teraz wesprzeć, co może dla siebie zrobić?

Uczniowie ostatni raz wymieniają się kartkami z osobą, którą mają po swojej prawej stronie. W czwartym kwadracie rysują / wyklejają to, jakie czynności może podjąć postać, by w pełni wyrazić swoją emocję i zadbać o siebie w danej sytuacji.

4. Podsumowanie 45 min.

1. Poproś, żeby kartki wróciły do osób, które miały je na samym początku i tworzyły wizerunek postaci.

2. Daj wszystkim uczniom czas, żeby przyjrzeli się komiksom, które powstały – podzielcie komiksy na grupy dotyczące tych samych emocji i ustawcie tak, by można je był swobodnie oglądać.

3. Poprowadź rozmowę podsumowującą działanie:

- Jak reagowały na podobne emocje różne postaci? Gdzie odczuwały emocje w ciele? Jak je wyrażały?

- Jak postaci poradziły sobie, zadbały o wyrażenie swoich emocji? Czy można to zrobić jeszcze inaczej?

4. Na koniec możesz poprosić każdego uczestnika zajęć, by chwilę zastanowił się, z jaką emocją / emocjami zostaje po tych zajęciach. Stańcie w kole i spróbujecie pokazać je za pomocą mimiki/ruchu/postawy ciała. Przyjcie się, z jakimi emocjami kończycie pracę. Nie musicie ich nazywać ani komentować, ważne, żeby każda osoba spróbowała zakomunikować je poprzez ciało.