Zajęcia składają się z dwóch części, przy czym część pierwszą można potraktwać jako osobny warsztat. Część druga jest kontynuacja części pierwszej.

Część pierwsza obejmuje etapy od 1 do 6 i zawiera szereg ćwiczeń wokół roli, jaką pełnią media w formułowaniu przekazu, który doceira do odbiorcy oraz zestawienie ich z teatrem jako medium społecznego przekazu. Etap 6 jest etapem dodatkowym.

Część druga obejmuje etapy od 7 do 15.

Etap nr 7 to zadanie do wykonania między pierwszą i druga częścią warsztatu. Na jego wykonanie uczniowie powinni mieć przynajmniej 3 dni.

Etapy nr 9-12 to propozycje ćwiczeń rogrzewkowych (do wyboru).

 

1. Co robią media? 15 min.

Przed wejściem uczniów do sali umieść na środku duży karton z zapisanym pytaniem: „Co robią media?” Zgromadź uczniów przed drzwiami i wytłumacz zasadę pierwszego ćwiczenia. Każda osoba będzie wchodzić do sali pojedynczo i czytać zapisane pytanie. Następnie poproś, by spróbował/a zinterpretować pytanie własnym ciałem, wymyślając odpowiedź i udzielając ją w formie gestu/pozy skierowanej w stronę kolejnej osoby, która będzie wchodzić. Każda kolejna osoba dołącza do tej sytuacji i wspólnie wymyślają następną odpowiedź, generując w ten sposób jak najwięcej możliwości (np. media oceniają, atakują, zabawiają, pośredniczą, informują). Ważne, by każdy proponowany gest kierowany był w stronę wchodzącej osoby, niejako poddając tę osobę działaniu. Tym samym każda następna osoba napotyka na coraz większą grupę witającą ją gestem/ instalacją z ciał. Po wejściu wszystkich osób zapiszcie wszystkie odpowiedzi, które zapamiętaliście na kartkach (jedna odpowiedź na jednej kartce).

 

2. Opowieści o opowieściach, czyli pośrednictwo mediów 20 min.

Poproś uczniów, by dobrali się w pary, łącząc się z osobą, z którą na co dzień nie siedzą w ławce i nie znają się zbyt dobrze. Każda para siada w innej części sali, na krzesłach, możliwie daleko od innych dwójek. Poproś uczniów, by ustalili, kto z nich zaczyna od mówienia, kto od słuchania. Osoba, która zaczyna mówić, ma minutę na opowiedzenie ważnego, wybranego doświadczenia ze swojego życia. Druga osoba słucha. Po upływie minuty wszyscy zbieramy się razem, tworząc z krzeseł rodzaj widowni. Po kolei, każda para wychodzi na środek, osoba, która opowiadała o sobie, zajmuje dowolną pozycję na krześle, lub obok niego, w przestrzeni. Słuchacz z kolei teraz opowiada o swoim partnerze, o jego wydarzeniu swoimi słowami, przez 45 sekund. Bohater historii nie może prostować, dopowiadać. Może przyjąć dowolną pozycję ciała, jest jednak w tej sytuacji chwilowo niema. Po zakończeniu działania zainicjuj rozmowę, zadając pytania – jak czuli się słuchający, czy opowieści były zgodne z ich przekazem, co uległo zmianie, co zostało dodane, jak przekształciły się te narracje.

 

3. Intencje 20 min.

Następnie wróćcie do par, zmieniając teraz role. Osoby, które teraz będą słuchać, losują jednak po jednej kartce, spośród zapisanych haseł-odpowiedzi na pytanie „Co robią media?” Słuchają opowieści partnera, następnie podobnie jak poprzednio, relacjonują ją na forum, jednak sugerując się wylosowaną kartką, podążając za jej intencją (np. wplatając w opowieść ocenę, atakując, eksponując pozytywne cechy). Podobnie jak poprzednio słuchacze nie mogą w trakcie ćwiczenia nic już dodawać. Porozmawiajcie jeszcze raz o tym, jak teraz czuli się uczestnicy w obu rolach. Czy coś się zmieniło? Czy było trudniej? Spróbujcie nazwać sposoby, jakich używali ci, którzy teraz na forum przedstawiali historie. Co się z tymi historiami wydarzyło?

 

4. Teatralność jako medium 15 min.

Wspólnie przeczytajcie fragment książki Samuela Webera "Teatralność jako medium" (np. fragment ze wstępu). Spróbujcie zastanowić się, jakimi szczególnymi cechami dysponują teatr oraz sztuki performatywne jako media. Spróbujcie stworzyć listę strategii, jakimi cechuje się teatr. Analogicznie do pytania z pierwszego działania, spróbujcie stworzyć listę odpowiedzi na pytanie „Co robi teatr?” Rozłóżcie kartki dotyczące mediów po jednej stronie, kartki dotyczące teatru po drugiej. Porozmawiajcie o tym, jakie różnice, podobieństwa, inne lub wspólne obszary widzicie.

 

5. Film 15 min.

Następnie obejrzyjcie film MEDIA. Stwórzcie listę rozmaitych mediów, o których jest mowa w tym filmie i innych, które przychodzą wam do głowy. Podziel uczniów na grupy i poproś każdą z grup, by wylosowała jedno z wypisanych mediów. Każda grupa ma przygotować krótkie działanie teatralne, w którym spróbuje przetłumaczyć ideę wylosowanego medium na język teatru czyli: stworzy teatralną wersję Facebook, radia etc. Zachęć uczniów, by postarali się nazwać i określić główne mechanizmy działania danego medium, korzystając z ćwiczenia „Co robią media?” „Co robi teatr?” i by spróbowali znaleźć adekwatną formę teatralną, niekoniecznie ilustracyjną, ale taką która w jakiś sposób przechwyci te mechanizmy, będzie pełnić analogiczną funkcję.

Zaprezentujcie swoje działania.

 

6. Dyskusje o teatrze w mediach 15 min.

Na koniec obejrzyjcie kilka fragmentów medialnych dyskusji poświęconych teatrowi (rozmowa Pawła Demirskiego z Michałem Żebrowskim, rozmowy wokół spektaklu "Klątwa", rozmowy wokół afery z Ewą Wójciak i Joanną Szczepkowską, różne rozmowy poświęcone awanturze wokół spektaklu "Golgota Picnic" – patrz: bibliografia). Podziel uczniów na grupy, każda zajmie się inną rozmową, fragmentem. Zadaniem grupy jest do wynotowanie specyficznych słów używanych w danej rozmowie, które wydają się uczniom się charakterystyczne dla języka używanego w mediach. Na podstawie swojej rozmowy grupy mogą uzupełnić zbiór haseł „Co robią media?” i zastanowić się nad nazwaniem strategii używanych w mediach. Następnie zachęć każda osoba z grupy ma za zadanie stworzyć graficzną partyturę danej rozmowy. W ten sposób powstanie kilkanaście grafów/rysunków. Na koniec podzielcie się tym, co wynotowaliście, zrobiliście

 

W tym miejscu warsztat może się zakończyć – ale jeśli masz ochotę przełożyć refleksję na działanie teatralne, to sięgnij do kolejnych etapów.

Wszystkie materiały zebrane do tej pory: używane słowa, partytury i hasła odpowiadające na pytania „Co robią media? Co robi teatr?” będą bardzo pomocne w drugiej części warsztatu, dlatego zgromadźcie je w trzech pudłach.

 

7. Przygotowanie – ankieta 5 min.

Część pierwszą i drugą warsztatu powinny oddzielać przynajmniej trzy dni. Przez te trzy dni zachęć uczniów, by przeprowadzili w szkole ankietę (w dowolnej formie – mogą odwiedzać kolejno poszczególne klasy lub wystawić urnę na korytarzu, na przerwach). Ankieta dotyczy tematów, o których uczniowie, nauczyciele, pracownicy administracyjni i techniczni chcieliby rozmawiać w szkolnej telewizji, gdyby taka istniała. Tematy mogą być zgłaszane w formie pytań, haseł, sformułowanych zagadnień.

 

8. Trybuna 10 min.

Po trzech dniach zorganizujcie w widocznym miejscu szkolnego korytarza rodzaj trybuny – mikrofon i stanowisko kamery, która będzie rejestrować osobę mówiącą. Obraz z kamery powinien w powiększeniu widoczny być na dużej ścianie korytarza, lub – najlepiej – w okolicach wejścia do szkoły, by każda osoba wchodząca musiała się na niego natknąć.

Przeprowadź krótką rozgrzewkę w formie ćwiczeń improwizacyjnych  (etapy nr 9,10,11,12 – do wyboru).

 

9. Trzy elementy 5 min.

Uczestnicy spotykają się w parach. Jedna osoba wymienia trzy, możliwie jak najmniej związane ze sobą słowa. Druga osoba musi natychmiast, improwizując wymyślić minutową, logiczną historię, która połączy elementy. Grę można prowadzić w opcji pięć lub siedem elementów.

 

10. Tak i… 10 min.

Nauka zasad improwizacji w parach. Uczestnicy w parach improwizują dialog, który polega na podejmowaniu i rozwijaniu wątku. Pierwsza osoba formułuje zdanie-propozycję np.: Chodźmy dziś na lody. Druga ma za zadanie zgodzić się na propozycję rozwijając ją o kolejne elementy np.: Tak i zaprośmy Magdę. Pierwsza osoba z kolei rozwija tę myśl np. „Tak i we trzy dostaniemy rabat rodzinny” – chodzi o maksymalne skupienie się na proponowanym przez poprzednika/poprzedniczkę zdaniu i wykorzystanie jego potencjału, rozbudowanie go o kolejne wątki.

 

11. Wspólna opowieść 10 min.

Podziel uczestników na dwie grupy. Jedna grupa stanowi widownie, druga staje się performerami. Grupa performerów ustawia się w rzędzie. Jedna osoba z widowni jest dyrygentem – to on/ona będzie wskazywać palcem, kto w danym momencie mówi. Grupa widzów wymyśla początek historii – dowolne zdanie. Dyrygent decyduje, kto z grupy performerów ma je podjąć i mówić. Osoba wskazana mówi, dopóki palec dyrygenta nie wskaże kolejnej osoby – wówczas ta przejmuje wątek, dbając o składniową kontynuację. Z czasem zmiany mogą stać się szybsze, powodować zmiany i zwroty akcji.

 

12. Wspólna opowieść z hasłami 10 min.

Wersja urozmaicona powyższej zabawy. Dodatkowo grupa widzów przygotowuje szereg haseł, które przed rozpoczęciem opowieści performerzy losują. Zapisane na kartkach słowa muszą być użyte w trakcie improwizacji przez performerów.

 

13. Debata przedwyborcza 15 min.

Zapiszcie na kartkach kilkanaście haseł z obszaru spraw publicznych (edukacja, służba zdrowia, bezpieczeństwo, praca etc). Następnie stwórzcie listę zadań (jak karty zadań w grze planszowej) określających możliwe strategie wypowiedzi (np. nie zgódź się z poprzednikiem, wskaż na ekologiczny aspekt tematu, sceptycznie odnieś się do użytego przed chwilą słowa, zareaguj emocjonalnie). Każda osoba w kole losuje trzy karty zadań, następnie losujecie jeden temat. Najstarsza osoba w kole zaczyna temat, kolejne zabierają głos w momencie, gdy będą miały ochotę, stosując swoją strategię. Wygrywa osoba, która pierwsza pozbędzie się kart zadań.

 

14. Performance 20 min.

Następnie postaw obok mikrofonu pudełko z tematami zebranymi w szkole. Oprócz tego w okolicy powinny znaleźć się jeszcze trzy inne pudła. W jednym powinny znaleźć się hasła-strategie (odpowiedzi na pytania „Co robią media?” „Co robi teatr?”) W drugim umieść słowa wypisane z oglądanych przez uczniów rozmów. W trzecim partytury – rysunki. Dodatkowo przygotuj jeszcze kosz, w którym znajdować się będą rozmaite gadżety, elementy przebrania, atrybuty (np. peruka, okulary, kapelusz, sztuczne wąsy, papieros). Dla usprawnienia akcji nad pudełkami i koszem powinna czuwać jedna osoba, która kontrolować będzie przebieg losowania. Każda osoba z grupy losuje jeden z tematów i następnie, po kolei, w dowolnej kolejności przez minutę zabiera głos na wyznaczony temat. Ważne, żeby w trakcie ćwiczeń improwizacyjnych zachęcić uczestników do zabawy tą konwencją – mówiący może wyrażać własne opinie, bądź z dowolnego powodu kłamać, konfabulować, podszywać się pod kogoś innego. Ważne jest to, żeby zachęcić uczestników do całościowego traktowania swojej wypowiedzi – budowania określonej, spójnej narracji – niezależnie od tego, czy jest ona wyrażeniem światopoglądu danej osoby. Osoba mówi, dopóki ktoś ją nie zmieni, wprowadzając swoje hasło. Dodatkowo cały czas twarz mówiącego jest nagrywana i emitowana na ekranie.

W drugiej rundzie wprowadź kolejną regułę. Oprócz wylosowanego tematu uczestnicy losują także po jednym elemencie z każdego pudełka, który dodatkowo wyznacza im zadanie. Teraz mają mówić na dany temat jednak korzystając z wylosowanych słów oraz włączając określoną strategię i dodatkowo interpretując rysunkową partyturę. Mogą także wykorzystywać rekwizyty. Dla uniknięcia zamieszania, każdy kolejny element (każde następne pudełko) możecie wprowadzać po kolei. To zadanie możesz przeprowadzić również losując jeden temat dla całej grupy. Wówczas performerzy losują tylko wskazówki z trzech pudeł i improwizują na ten sam temat – jedna osoba mówi, dopóki kolejna nie zastąpi jej, przejmując wątek i wkraczając ze swoją przemową-improwizacją. Regułą zmiany mówiących może być swobodne improwizowane zastępowanie się przy mikrofonie (gdy energia grupy już na to pozwala) lub tez określona długość czasu dostępna jednej osobie. Najlepiej zadanie to robić na przerwach – na każdej kolejnej przerwie możesz także zachęcić uczniów, by spróbowali zaprosić na trybunę osoby z innych klas, nauczycieli. Gra powinna potrwać przez kilka przerw, by nabrała rozpędu i by uczestnicy mogli się w niej dobrze odnaleźć.

 

15. Rozmowa 15 min.

Po zakończonej akcji porozmawiajcie o wrażeniach. Zapytaj uczestników, jak czuli się przy mikrofonie, jak czuli się w określonych strategiach? Czy często kreowali swoje wypowiedzi, czy starali się wyrażać własne zdanie? Obejrzyjcie wspólnie nagrania i pozwól porozmawiać grupie o wrażeniach. Jak zmieniły się teraz, po zobaczeniu „przemów” na ekranie? Czy na żywo odbierali je inaczej?
Na koniec jeszcze raz obejrzyjcie film MEDIA.