Druga część cyklu poświęconego sztuce opowiadania. Cz. 1 – Podczas warsztatów dzieci wysłuchują opowiadanej baśni; rysują scenę, która podobała się najbardziej lub też z jakiegoś powodu zaintrygowała; rozmawiają na ten temat; tworzą w grupach sceny dźwiękowe (na zasadzie udźwiękowienia słuchowiska). Cz. 2 – Dzieci tworzą sceny nieme przedstawiające baśń, na koniec próbują opowiedzieć baśń po swojemu.
Potrzebujemy przestrzeni, ale także ławek szkolnych do budowania scen, dlatego należy usunąć ławki pod ściany, zostawiając przestrzeń w środku, oraz na początek zajęć ustawić w kręgu krzesła.
Kartki z bloku A4, kredki, nożyczki, taśma, papier pakowy, długopisy itp.
Najlepszym kontekstem do takich warsztatów byłoby zaproszenie opowiadacza lub udział w Festiwalu Opowiadaczy, np. organizowanym przez Stowarzyszenie Studnia O.
www.studnia.org
Kontynuacją najbardziej pożądaną i dającą radość byłoby przygotowanie przez dzieci realizacji baśni, opartej na sztuce opowiadania, ubogaconej przez dźwięki i sceny stworzone podczas warsztatów.
Zaczynamy od aranżacji przestrzeni i krótkiej rozgrzewki. Można zacząć od poznanej wcześniej gry w liczenie do siedmiu.
Stoimy w kole. Każdy po kolei pokazuje grupie jakiś gest, ruch – niezbyt trudny, aby cała grupa była w stanie go powtórzyć. W kolejnej rundzie wyolbrzymiamy dany gest lub też go pomniejszamy.
Tym razem chodzi o skupienie uwagi na geście, obrazie, jaki można stworzyć za pomocą własnego ciała. Ten dzień będzie bowiem skupiony na tym, co widać – to dzień tworzenia niemych scen naszej baśni.
W zależności od tego, jak dużo czasu upłynęło od przeprowadzenia pierwszej części lekcji Teatru Opowiadacza, albo wracamy do rysunków, aby łatwiej przypomnieć sobie baśń, albo wieszamy rysunki gdzieś w tle. Grupa opowiada całą baśń możliwie jak najdokładniej, każdy po kolei musi powiedzieć jedno zdanie.
Ustalamy zarazem zasady:
W ten sposób opowiadamy baśń aż do finału – trwa to zatem dłużej lub krócej – zależnie od klasy, z którą pracujemy.
Rozmowa z dziećmi na temat tego, czy wiedzą, co to jest nieme kino. Jak funkcjonowało? Jakie konsekwencje przynosi pozbawienie sceny głosu? Czym zastępuje się dialog? itp.
Dzieci bardzo chętnie pokazują scenki z niemego kina lub scenki mimiczne, jeśli miały okazję widzieć takie filmy lub przedstawienia.
Dzielimy klasę na mniejsze grupki 3–4-osobowe. Każda grupa dostaje przydzielony fragment baśni. Przy dzieleniu baśni na fragmenty należy pamiętać, aby każda z tych części miała miej więcej podobną liczbę wydarzeń. Ustalamy dowolność w wyborze konwencji – zasadą naczelną jest opowiedzenie swojego fragmentu bez udziału słów.
Można dzieciom podpowiedzieć różne możliwe sposoby: nieme kino z lekko przerysowaną gestykulacją, teatr tańca, pantomima, teatr lalkowy.
Można im pomóc, dając do ręki papier pakowy, nożyczki, kredki, ale także zwracając uwagę na możliwość wykorzystania tego, co jest pod ręką, a więc ławek szkolnych, krzeseł, drzwi wyjściowych itp.
PRZERWA (prawdopodobnie dzwonek na przerwę zaskoczy klasę w ferworze przygotowań)
Ważne jest, aby zanim rozpoczną się prezentacje przygotowanych scen, każda z grup określiła miejsce, w którym będzie przedstawiać swoją scenę – tak jak dzieje się często we współczesnym teatrze, kiedy spektakle grane są w innych przestrzeniach niż tradycyjna scena pudełkowa.
Ustalamy zasady prezentacji:
➀ przestawianie widowni dla każdej z grup;
➁ zasada trzech dzwonków (dzwonkiem może być klaśnięcie, dzwoneczek albo cokolwiek innego) – przy pierwszym dzwonku widownia zajmuje miejsca, przy drugim dzwonku widownia ucisza się, przy trzecim dzwonku akcja się rozpoczyna;
➂ występ oglądamy w ciszy;
➃ po każdej prezentacji oklaskujemy występujących.
Po prezentacji scen jest moment i okazja ku temu, aby powiedzieć, co się spodobało. Generalnie prosimy uczniów, aby mówili o swoich koleżankach i kolegach – co się podobało, co zadziałało.
Pedagożka teatru, liderka dostępności, koordynatorka Zespołu Edukacji TR Warszawa, w którym pracuje od 1996 roku. Członkini Stowarzyszenia Pedagogów Teatru. Absolwentka Wydziału Wiedzy o Teatrze Akademii Teatralnej w Warszawie, Podyplomowych Studiów dla Menadżerów Kultury na Wydziale Zarządzania UW, doktorantka w IS PAN. Wykłada na Wydziale Wiedzy o Teatrze Warszawskiej Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie. Zasiada w Radzie Programowej Fundacji Kultury bez Barier. Laureatka nagrody im. Haliny Machulskiej 2021.
W TR WARSZAWA prowadzi i inicjuje szereg projektów z zakresu pedagogiki teatru – dla różnych grup odbiorców: dla dzieci, młodzieży, studentów, dorosłych i seniorów, jak również dla osób z niepełnosprawnościami sensorycznymi dbając o ich pełny dostęp do kultury. Uhonorowana została wyróżnieniem specjalnym podczas I Giełdy WPEK (Warszawskiego Programu Edukacji Kulturalnej) za realizację programu „Edukacja w TR” w 2009 roku, III Nagrodą podczas V Giełdy WPEK w 2014 roku za projekt „Audiodeskrypcja w TR” z 2013 roku oraz II Nagrodą podczas XI edycji konkursu WNEK w 2020 roku za projekt międzyinstytucjonalnej współpracy KULTOUR.
Wiek 10-13 lat
Wiek 10-13 lat
Wiek 6-10 lat
Wiek 13-16 lat