Część pierwsza zajęć: http://teatrotekaszkolna.pl/konspekt/detal?id=202

1. Wprowadzenie: mapa szkoły 5 min.

Usiądź z uczniami w kręgu. Przypomnijcie wspólnie, co wydarzyło się na poprzednim warsztacie. Następnie rozdaj uczniom przybory do pisania i stworzone przez nich na wcześniejszych zajęciach mapy przestrzeni szkolnej. Poproś, by uczniowie podzielili się na zespoły trzy lub czteroosobowe. Zachęć do tego, by grupy przyjrzały się stworzonym na poprzednim spotkaniu mapom i przedyskutowały, jakie szkolne przestrzenie zostały na niej zaprezentowane. Poproś, by każda grupa wybrała jedno z miejsc na mapie szkoły, które stanie się podstawą do dalszej pracy.

2. Przestrzeń szkolnych dźwięków 25 min.

Poproś uczniów, by w zespołach odsłuchali nagrane wcześniej dźwięki. Ich zadaniem będzie naniesienie na wcześniej przygotowane mapy dźwięków, które pojawiają się w wybranej przez zespół przestrzeni (np. sala gimnastyczna, stołówka, klasa, korytarz, boisko szkolne, etc.). Aby tego dokonać, muszą wyselekcjonować spośród całego materiału dźwiękowego te nagrania, które ich zdaniem są najbardziej charakterystyczne dla wskazanej przestrzeni. Zachęć uczestników warsztatu do tego, by w zespołach zastanowili się nad tym:

• jakie dźwięki są najbardziej charakterystyczne / typowe dla wybranej przestrzeni?
• które dźwięki w waszej przestrzeni są ważne i dlaczego?

Przypomnij, że na poprzednich zajęciach wszystkie pliki dźwiękowe zostały opisane przez uczniów, a cały materiał dźwiękowy został podzielony na trzy grupy:

• dźwięki szkoły jako obiektu fizycznego (np. skrzypiące drzwi/schody, szum drzew za oknem w sali matematycznej, dzwonek),
• dźwięki, które łączą się z aktywnością ludzi w przestrzeni (np. panie gotujące na stołówce, dźwięk uczniów na korytarzu podczas przerwy, pokój nauczycielski itp.),
• dźwięki ludzi (np. opowieści ludzi o szkole, rozmowy z członkami szkolnej społeczności).

Po zakończeniu tworzenia dźwiękowych map wybranych szkolnych przestrzeni, usiądź z uczniami w okręgu i przedyskutujcie dotychczasową pracę. Pokażcie sobie wzajemnie przygotowane mapy i skomentujcie je. Pomocne mogą okazać się poniższe tematy / pytania:

• które dźwięki zostały przez was wskazane jako ważne w przestrzeniach szkolnych? dlaczego?
• czy któryś z nich jest ważniejszy od pozostałych? inne mniej ważne? dlaczego?
• kiedy wybrane przez was dźwięki pojawiają się w tej przestrzeni?
• jak często się tam pojawiają?
• czy dźwięki pojawiają się pojedynczo? nakładają się na siebie? które dźwięki dominują w szkolnych przestrzeniach? które tworzą tło?
• czym dla was jest dźwiękowa przestrzeń naszej szkoły? jak ją rozumiecie?

3. Writers' Gym 35 min.

1. Poproś grupy, by jeszcze raz przyjrzały się mapom szkoły. Na tym etapie zadaniem zespołów będzie stworzenie krótkich tekstu literackich (scen), których bohaterami są wybrane przez nich w poprzednim etapie dźwięki szkoły. Nim jednak zaczną pracę nad scenami, poproś uczniów, aby przedyskutowali w zespołach, co to dla nich znaczy, że dźwięk jest bohaterem sceny.

Pozostaw uczniom przestrzeń na przedyskutowanie tego, jak rozumieją, że dźwięk jest bohaterem sceny. W razie potrzeby przypomnij o różnych rodzajach bohaterów (główny, tytułowy, drugoplanowy, epizodyczny, zbiorowy etc.). Możesz też przypomnieć uczniom, w jaki sposób skonstruowany jest tekst dramatyczny (osoby dramatu, podział na role, tekst główny, didaskalia).

2. Następnie zaproś uczniów do pracy nad scenami. Poproś ich, by akcja przygotowywanego przez nich fragmentu scenariusza rozgrywała się w wybranej przez nich szkolnej przestrzeni. Poproś, by tekst zapisali na kartkach/komputerach.

3. Po wykonaniu tego zadania odczytajcie na forum Wasze historie i krótko je skomentujcie:

• co to znaczy, że dźwięk jest bohaterem sceny? jak rozumiecie takie stwierdzenie?
• w jaki sposób dźwięk stał się bohaterem waszych scen?
• jaką rolę odgrywa dźwięk w scenach, których wysłuchaliśmy?

Po podsumowaniu rozmowy, poproś, by zespoły wróciły do pracy nad fragmentami scenariusza.

 

4. Pogłębianie pracy nad sceną 5 min.

Z poniższego ćwiczenia możesz skorzystać, jeśli chcesz zainspirować uczniów do poszukiwania bardziej skomplikowanej formy dramaturgicznej scen.

Zadaniem uczestników warsztatu będzie stworzenie jednej pełnej sceny (lub sekwencji scen). Poproś, by przedyskutowali w grupach, jakie elementy sceny można rozwinąć, co wysuwa się na pierwszy plan, co stanowi tło akcji. Po kilku minutach pracy przekaż grupom po jednej kartce z zapisanym dodatkowym zadaniem do pracy nad tekstem:

• wprowadźcie do waszego tekstu bohatera zbiorowego związanego z naszą szkołą (np. uczniowie, nauczyciele, pracownicy administracyjni, absolwenci, itp.)
• wprowadźcie w wybranych miejscach scenariusza ścieżkę dźwiękową złożoną z zarejestrowanych nagrań (didaskalia),

Powyższa lista nie jest wyczerpująca. Możesz ją dowolnie modyfokować i uzupełniać. Co jakiś czas podejdź do wybranej grupy i rozdaj im dodatkowe polecenia do pracy nad tekstem. (Ważne: nie wszystkie grupy muszą otrzymywać identyczne zadania do wykonania). Podczas pracy w grupach warto, by uczniowie mieli możliwość odsłuchania dźwięków. W tym celu przygotuj komputer wraz z słuchawkami lub głośnikami do dyspozycji uczniów.

 

Wariant: W połowie pracy możesz zaprosić uczniów na forum. Usiądźcie wspólnie i przedstawcie swoje pomysły dotyczące fragmentów scenariusza (możecie też odczytać już napisane teksty). Krótko skomentujcie to, co dotychczas udało się stworzyć, a następnie zastanówcie się, czy istnieje jakiś element wspólny dla wszystkich scen. Spróbujcie wspólnie znaleźć łącznik pomiędzy wszystkimi fragmentami tekstu. Gdy uda wam się skonstruować główną oś akcji, podzielcie się pracą i wróćcie do działań w grupach.

Jeśli dysponujesz większą ilością czasu, praca w grupach może zostać przedłużona do ok. 60 minut.

 

 

5. Podsumowanie 20 min.

Usiądź z uczniami w kręgu. Poproś grupy, by odczytały napisane przez nich teksty. Wspólnie omówcie efekty Waszej pracy w dwóch aspektach: tematu przestrzeni dźwiękowej szkoły oraz dźwięków jako bohaterów sceny. Możesz skorzystać z pytań poniżej:

• co wyłania się jako temat przewodni w napisanych scenach? jakie motywy pojawiają się w nich?
• jakimi bohaterami są wybrane przez was dźwięki? (czy zostały upersonifikowane? dźwięk rozumiany abstrakcyjnie? inaczej?)
• co łączy wszystkie sceny? co je od siebie odróżnia?
• czym jest przestrzeń dźwiękowa szkoły w waszych scenach?

Spróbujcie znaleźć odpowiedzi na wyżej wymienione pytania. Do dalszej dyskusji wprowadź także temat struktury całości scenariusza – wówczas skorzystaj z poniższych pytań:

• jaką strukturę scenariusza sugerujecie?
• w jaki sposób ustalić kolejność następujących po sobie scen?
• spróbujcie znaleźć ramę (tematyczną, strukturalną, formalną) dla wszystkich przygotowanych scen.

Krótko podsumujcie dyskusję. Wspólne wnioski możesz zapisać na tablicy.

Na zakończenie przekaż uczniom, by - jeśli uczniowie tworzyli sceny ręcznie - na wspólnym dysku (np. Google) przepisali sceny, zgodnie z kolejnością ustaloną podczas dyskusji.