1. Widzący sercem i widzący rozumem. Rozgrzewka 10 min.

1. Powiedz klasie, że na dzisiejszej lekcji przyjrzycie się balladzie Mickiewicza pt. „Romantyczność”, która jest tekstem otwierającym nową epokę w literaturze: romantyzm.

2. Powiedz uczniom, że podczas rozgrzewki będziecie eksplorować w działaniu dwie metafory obecne w wierszu: widzieć sercem i widzieć rozumem. Poproś uczniów, aby rozeszli się swobodnie po sali lekcyjnej i poruszali się po niej każdy w swoim tempie. Wyjaśnij, że będziesz im podawać różne polecenia / instrukcje do wykonania w przestrzeni: solo, w parach lub w grupach:

- poruszajcie się po sali jak osoby patrzące sercem: zastanówcie się, jak może się poruszać ktoś taki: jakie jest tempo tej osoby, jak stawia kroki, jak porusza ciałem, w jaki sposób wchodzi w kontakt z otoczeniem.

-  poruszajcie się po sali jak osoba patrząca rozumem (skorzystaj z tych samych pytań, co w poprzednim punkcie);

- nie przestając chodzić, spróbujcie skupić się na widzeniu i sposobie patrzenia: najpierw przyglądacie się przestrzeni, mijanym osobom, swojemu ciału, jego częściom jak osoba patrząca sercem;

- po chwili zacznijcie się przyglądać otoczeniu jak osoba patrząca rozumem; co teraz widzicie, a co tracicie z oczu, na czym i na kim, koncentruje się Wasze spojrzenie?

- niech uczniowie dobiorą się w pary: zadanie niech osoby w parze opowiedzą sobie o tym, jak mija im dzień. Niech w swojej opowieści przyjmą perspektywę osób, które patrzą sercem. Następnie niech odpowiedzą jeszcze raz na to samo pytanie, przyjmując perspektywę osoby patrzącej rozumem.

Po wykonaniu tego ćwiczenia w podsumowaniu zastanówcie się w kole, co to znaczy „widzieć sercem” i „widzieć rozumem” i czym różnią się te dwie perspektywy.

2. Analiza bohaterów ballady 15 min.

1. Rozdaj klasie teksty ballady. Poproś o cichą lekturę tekstu.

2. Następnie poproś o utworzenie czteroosobowych zespołów. Każda z osób w grupie będzie analizowała innego bohatera / zbiorowość bohaterów: Karusia, Starzec, Narrator, Gromada. Niech uczestnicy podzielą między siebie postaci.

Zadaniem każdej osoby jest zastanowić się samodzielnie na podstawie tekstu, jak jego postać postrzega wydarzenie opisane w utworze. Czym ono jest z jej perspektywy? Każdy ma moment na pracę indywidualną. Po pracy indywidualnej uczniowie rozmawiają o swoich bohaterach w grupie.

3. Performowanie ballady 5 min.

1. Przypomnij uczniom, że akcja ballady dzieje się w biały dzień, w miasteczku, na rynku.

Możecie za pomocą taśmy malarskiej wykreślić duży kwadrat, który będzie symbolizował rynek. Powiedz uczniom, że będziecie się przyglądać zdarzeniu opisanemu w balladzie z perspektywy wszystkich bohaterów i za pomocą własnych ciał spróbujecie odtworzyć, jak mogło wyglądać opisane w balladzie zdarzenie. Będzie to rodzaj wizji lokalnej.

Przed poprowadzeniem tego etapu obejrzyj w zakładce Video na Teatrotece Szkolnej film pt. Stopklatka

2. Poprowadź to ćwiczenie według następujących etapów:

- Poproś, aby jedna chętna osoba, spośród tych, które zajmowały się analizowaniem Karusi wybrała miejsce w przestrzeni, w którym mogłaby się znaleźć Karusia i pokazała jak w kadrze zatrzymanym na zdjęciu (stopklatce), jak mogła się zachowywać dziewczyna w przedstawionej przez narratora sytuacji.

- Następnie poproś o dołączenie do bohaterki pozostałych kolejnych postaci. Niech reszta grupy wcieli się w gromadę i każda z osób zastanowi się, gdzie mógłby się znaleźć w te postaci wobec Karusi oraz jakie pozycje ciała przybrać. Niech także oni zatrzymają swój ruch w stopklatce.

- W dalszej kolejności poleć, aby chętna osoba zajmująca się starcem zajęła pozycję wobec Karusi i gromady i przyjęła pozycje ciała, którą mógłby wybrać ten bohater.

- Na koniec poproś chętną osobę zajmującą się narratorem, by zajęła pozycję wobec wszystkich pozostałych postaci i wybrała pozycję ciała dla tego bohatera.

- Powiedz teraz uczniom, że będziecie ożywiać swoich bohaterów i oddacie im głos, żeby dowiedzieć się, jak postrzegają sytuację, z miejsca, w którym się znaleźli. Zwróć ich uwagę na to, żeby ożywiając swoich bohaterów korzystali z sytuacji tu i teraz – tego, w jaki sposób są wobec siebie usytuowani, jakie są relacje przestrzenne, jak czują się w takim otoczeniu. Podkreśl, żeby nie skupiali się na samym utworze Mickiewicza, ale na sytuacji, którą sami teraz zaaranżowali jako bohaterowie.

Jako osoba prowadząca zajęcia decydujesz w tym etapie, kogo i w jakiej kolejności ożywiasz i jakie zadanie dajesz bohaterowi sceny. Propozycje:

- oddaj głos Karusi, poproś, aby powiedziała, co widzi i czuje;

- ożyw gromadę, poproś kilka osób tworzących tę zbiorowość, aby powiedziały, co widzą i jakie to w nich wywołuje odczucia?

- zapytaj starca i narratora o ich perspektywę.

4. Zakończenie 5 min.

Spytaj grupę o to, co ich zdaniem nowego dostrzegł w świecie romantyzm. Czym różni się ich zdaniem romantyczne spojrzenie na świat od oświeceniowego?