1. A co będzie z Polską za lat 200? 5 min.

Zajęcia zacznij cytatem ze sceny 3, III części „Dziadów”: „A wiesz ty, co to będzie z Polską za lat dwieście?”. Zapowiedz, że zbliża się czas, od kiedy minie dwieście lat od postawienia tego pytania w utworze Mickiewicza. Na zakończenie lekcji postaracie się udzielić odpowiedzi na nie. Najpierw jednak przyjrzycie się scenie, która da Wam wycinek obrazu tego, jak było 200 lat temu, aby mieć punkt odniesienia dla współczesności.

2. Bohaterowie „Salonu warszawskiego” 15 min.

Przypomnij uczniom, że w scenie, którą będziecie analizować, bohaterami są reprezentanci polskiego społeczeństwa. W didaskaliach dramatu zostali oni podzieleni na dwie grupy: „Towarzystwo stolikowe mówi po francusku, przy drzwiach, po polsku”. Podziel klasę na parzystą liczbę grup: połowę z nich poproś o przyjrzenie się towarzystwu stolikowemu, a pozostałe ekipy – towarzystwu przy drzwiach.

Poleć, by wszystkie zespoły dokonały charakterystyki grup bohaterów według poniższego klucza:

- Do jakiej warstwy/grupy społecznej należą postaci?

- Jakie tematy poruszają w rozmowie bohaterowie ?

- Jakim wartościom hołdują ?

- Co mówią o Polsce ?

Poproś dwie chętne grupy o zaprezentowanie występujących w scenie towarzystw. Pozostałe zespoły poproś o uzupełnienie informacji. W podsumowaniu zapytaj, jakiego określenia użyliby dla każdej z grup? Jak można każdą z nich nazwać jako zbiorowość?

3. Obraz polskiego społeczeństwa 15 min.

1. Za pomocą taśmy malarskiej wyklej na podłodze duży kwadrat, który będzie symbolizował salon warszawski. Poproś, aby każda grupa, która zajmowała się towarzystwem stolikowym, połączyła się z jedną grupą, która zajmowała się towarzystwem przy drzwiach. Zadaniem tak powstałych zespołów będzie ukazanie relacji między dwoma towarzystwami z utworu: poprzez usytuowanie przestrzenne ale również wymyślone przez siebie charakterystyczne gesty, pozy, mimikę twarzy i postawę ciała obrazujące daną grupę społeczną i jej nastawienie do drugiego towarzystwa. Daj kilka minut na przygotowanie krótkiej sekwencji teatralnej.

2. Zaproś zespoły do prezentacji. Po każdej z nich zapytaj, w jaki sposób ich wzajemny stosunek został ukazany w etiudzie. W podsumowaniu tego etapu porozmawiajcie, czym grupy się od siebie różnią – jak te różnice wpływają na ich nastawienie.

4. „Nasz naród jak lawa” 5 min.

Przywołaj słowa Wysockiego, które pojawiają się w finale mickiewiczowskiego dramatu:

„Nasz naród jak lawa

Z wierzchu zimna i twarda, sucha i plugawa,

Lecz wewnętrznego ognia sto lat nie wyziębi.

Plwajmy na tę skorupę i zstąpmy do głębi”.

Spytaj uczniów jak rozumieją te słowa i metaforę lawy? Jak słowa wypowiadane przez Wysockiego mają się do tego, co stworzyli uczniowie w poprzednich scenach? Czy metafora pokrywa się z ich rozpoznaniami? Czy wnosi coś nowego ?

 

5. Działania performatywne wokół mapy 5 min.

W wariancie rozszerzonym zajęć możesz zaproponować uczniom performatywne działania wokół mapy. Wróćcie do pytania z początku zajęć: „A co będzie z Polską za lat 200?”.

Poproś uczniów, aby dali odpowiedź na to pytanie poprzez działanie. Możesz w tym celu wykorzystać wykreślony na ziemi kwadrat. Spróbuj z pomocą taśmy malarskiej przekształcić go w kontur Polski. Następnie poproś uczniów, by korzystając z konturu, przeprowadzili teatralne działanie, które ich zdaniem oddaje sytuacje w Polsce za lat dwieście, czyli dziś.

Obejrzyjcie propozycje grup. Poroś o podzielenie się wrażeniami z oglądania. Zapytaj młodzież, jakie widzą różnice, jakie podobieństwa pomiędzy ich etiudami o Polsce za lat dwieście, a pomiędzy sceną „Salonu warszawskiego”?