Zajęcia mogą być wykorzystane także przez nauczycieli wiedzy o społeczeństwie, historii i społeczeństwa  (problemy współczesności, postawa obywatelska) czy wiedzy o kulturze (interwencja artystyczna, performans, współczesne teatry społeczne).

Czas trwania zajęć to ok. 300 minut (warsztat możliwy do podzielenia na części, przeprowadzenia w skróconej formie lub wykorzystania przez cały dzień dodatkowych zajęć).

1. Wprowadzenie - opowieści o zaangażowaniu 30 min.

Zainicjuj rozmowę o pierwszych ważnych doświadczeniach teatralnych. Niech każdy podzieli się jakimś wspomnieniem z wizyty w teatrze, ze spektaklu, który zrobił na nim wrażenie.

Wspólnie z uczniami przeczytajcie początek książki Wiara i wina. Do i od komunizmu Jacka Kuronia (ze szczególnym uwzględnieniem jego opowieści o pierwszej wizycie w teatrze). Porównajcie opowieści swoje i Kuronia.

Poproś uczniów, by usiedli w parach. Niech każdy przez chwilę zastanowi się nad jednym doświadczeniem z dzieciństwa, w którym czuł się sprawcą: kimś, kto ma wpływ na rzeczywistość, robi coś – choćby w swoim mniemaniu wówczas - ważnego, znaczącego. Niech w dwójkach opowiedzą sobie nawzajem te historie, zachowując zasadę, że słuchacz nie przerywa i że opowieść trwa nie więcej niż minutę. W trakcie opowieści zadaniem słuchającego jest zanotowanie z historii kolegi/koleżanki pięciu słów kluczowych. Po wysłuchaniu opowieści każdy ze słuchaczy korzystając z zapisanych słów formułuje jedną myśl/motto/krótką sentencję, która wyraża postawę wynikającą z historii. Przesłanie powinno być zwięzłe i nie przekraczać jednego zdania.

Przygotowane zdania zapiszcie na plakatach tak, by były widoczne.

2. Kuroń - inspiracje 10 min.

Wprowadź kilka myśli i sentencji autorstwa Jacka Kuronia (możesz wykorzystać te, które były użyte i promowane w trakcie Festiwalu Kuronia i zorganizowanej z jego okazji wystawy w Teatrze Studio im. St. Witkiewicza w Warszawie w czerwcu 2014 roku). Poproś każdą osobą o wybranie (spośród wszystkich) jednej myśli, która jej się podoba. Niech każdy zabierze ze sobą zapisane hasło Kuronia, które wybiera, i swoje.

3. Interwencja artystyczna - performance 45 min.

Pokaż uczniom materiały z różnych interwencji artystycznych i performansów, które skupione były wokół spraw społecznych i społecznego zaangażowania (Remiego Guillarda, grupy Akademia Ruchu, Yes Menów, grupy Performeria Warszawy, Public Movement etc.).

Zapytaj uczniów, co myślą o obejrzanych działaniach. Czym wg nich jest interwencja artystyczna? W dyskusji porusz następujące kwestie:

- jaki jest związek interwencji artystycznej z działaniem społecznym?

- jaki może być społeczny kontekst sztuki w przestrzeni publicznej?

- jaki może być cel interwencji (prowokacja, zwrócenie uwagi na problem, włączenie grupy potencjalnie wykluczonej, obśmianie absurdu, zabawa, spotkanie ludzi ze sobą, inne…)?

Wspólnie zastanówcie się nad jedną sentencją spośród tych, których nikt nie wybrał – w jaki sposób można by zaprojektować działanie w odniesieniu do tego hasła? Spróbujcie to zrobić wspólnie, jako rodzaj rozruchu dla wyobraźni.

4. Wizja lokalna 45 min.

Poproś, by uczniowie dobrali się w trzy-, czteroosobowe grupy. Następnie zaproś wszystkie zespoły na spacer po okolicy: niech dokładnie obserwują przestrzeń, szukając miejsc, które w jakiś sposób je interesują i które mogłyby stać się punktem wyjścia, pretekstem dla ich interwencji. Poproś, by wybrali miejsce, sytuację, wobec której chcą zdziałać, coś zmienić. Coś co ich porusza, oburza, czują, że chcieliby jakoś zaingerować w ten stan, który jest. Następnie niech spróbują określić, która ze zbioru sentencji Kuronia wybranych przez osoby z ich grupy oraz ze zbioru sentencji stworzonych na podstawie ich opowieści najbliżej wyraża intencję grupy.

5. Akcje - przygotowanie 30 min.

Przygotuj dla uczniów dużą ilość materiałów: kredę, szary papier, czerwono-białą taśmę, kubki, linę, a jeśli to możliwe również krzesła, palety drewniane, elementy drobnej infrastruktury miejskiej, worki na śmieci, słoiki, etc.

Kiedy grupy wrócą ze spaceru, zaproś je do pracy nad pomysłem własnej interwencji artystycznej. Zachęć uczniów do tego, by interwencja miała charakter performerski, by zakładała interakcję i udział ludzi. Każda grupa może wykorzystać dowolne materiały.

Po jakimś czasie, zaproponuj omówienie na forum pomysłów na akcje np. w formie konferencji prasowej.

6. Konferencja prasowa 20 min.

Zaproś uczniów do udziału w konferencji prasowej. Niech przedstawiciele grupy usiądą na krzesłach na środku sali, a pozostałe osoby zadają pytania, które mają na celu ustalić cel, formułę, przebieg i szczegóły akcji. Po konferencjach prasowych wszystkich zespołów, mogą one jeszcze wyciągnąć wnioski z zadawanych pytań i przebiegu rozmów i dopracować akcje.

 

7. Spacer zaangażowany 90 min.

Po przygotowaniu wszystkich akcji przez zespoły, zaproponuj im performatywny spacer. Na początku rozrysujcie wspólnie trasę, zakładając wszystkie miejsca akcji i planując kolejność ich odwiedzania. Następnie wyjdźcie razem ze szkoły. Ustal zasadę spaceru – grupa, której punkt jest następny w kolejności przejmuje inicjatywę, prowadzi wszystkich i dodatkowo wymyśla sposób dojścia do swojego punktu adekwatny do przemierzanej przestrzeni, jej walorów i warunków, czyniący z niej rodzaj teatralnej sceny, performatywnego pola gry (można wykorzystywać elementy z rozgrzewki). Na miejscu każdej akcji grupa wprowadza swoją interwencję angażując całą grupę lub niektóre osoby.

W każdym miejscu po wykonaniu akcji umieśćcie plakat z sentencją, która była punktem wyjścia do niej. Z każdej akcji wykonajcie co najmniej jedno zdjęcie dokumentujące działanie.

8. Omówienie 20 min.

Po powrocie do szkoły porozmawiajcie o doświadczeniu – zapytaj uczniów o wrażenia, o to, co im się podobało, co było fajne, co trudne. Pomyślcie o kontynuacji spaceru, o przygotowaniu go np. dla innej klasy.

Porusz w rozmowie taki kwestie jak: skuteczność interwencji – czym ją mierzyć? Jak ją określać? Zapytaj uczniów o to, jak widzą kwestie etyczne w odniesieniu do interwencji artystycznych: czy należy je konsultować z osobami, które mogą doświadczyć skutków tej interwencji? Kiedy w ich odczuciu możliwa i dopuszczalna jest prowokacja? Gdzie kończy się odpowiedzialność performerów za akcję? Jak sprawdzać i diagnozować celowość i potrzeby interweniowania? Spróbujcie też porozmawiać o tym, czy jakieś wydarzenia z życia szkoły, miejscowości, dzielnicy, społeczności lokalnej mogłyby podlegać interwencji artystycznej i dlaczego?