Romantyk, pozytywista, a może bohater współczesny? – budujemy portret Wokulskiego
Kamilla Kiermasz

Romantyk, pozytywista, a może bohater współczesny? – budujemy portret Wokulskiego

Podczas dwugodzinnych zajęć uczniowie podejmą próbę zbudowania portretu Stanisława Wokulskiego – postaci o bardzo bogatym życiu wewnętrznym. Dociekając do tajemnic jego osobowości, porozmawiają o różnych wymiarach skomplikowania natury ludzkiej. Z przeprowadzonych działań wyłoni się zapewne bohater uwikłany w historię, ofiara romantyzmu, ale czy uda się spojrzeć na Wokulskiego jako postać żywą, prawdziwą, współczesną?

  • Informacje o konspekcie

    Grupa wiekowa Wiek 16-19 lat
  • Rodzaj zajęć język polski
  • Miejsce sala lekcyjna
  • Czas 85 minut
  • Cel zajęć

     

    - poszerzanie wiedzy o człowieku i wskazanie na wartość książki jako źródła tej wiedzy;

    - ukazanie złożoności psychiki ludzkiej;

    - pobudzenie kreatywności uczniów;

    - kształtowanie umiejętności pracy w grupie.

  • Metody pracy gry i zabawy teatralne, mapa myśli, pokaz, praca z tekstem, rozmowa , dyskusja

Przygotowanie do zajęć

Aranżacja przestrzeni

Krzesła ustawione w krąg.

Środki dydaktyczne

Cytaty dotyczące Stanisława Wokulskiego (załącznik), taśma malarska, tablica.

Przebieg zajęć

1. Kim jest Wokulski? 15 min.

1. Zaproś uczniów do zbudowania refleksji na temat zachowań, postawy Stanisława Wokulskiego. Niech usiądą w kręgu. Zadaj grupie pytanie: ,,Kim jest Wokulski?". Zaznacz, że obowiązuje zasada niepowtarzania tych samych stwierdzeń. 

2. Rozpocznij dyskusję dotyczącą tego, jaka postać wyłania się z tych wypowiedzi?

3. Poproś uczniów, aby przyjrzeli się wypowiedziom, które padały i postarali się wyodrębnić oraz pogrupować wspólne elementy pozwalające sportretować Wokulskiego w określonym kręgu tematycznym. Zapiszcie ustalone propozycje tematów związanych z ta postacią – będą stanowić inspirację do dalszych zadań z wykorzystaniem dramy.

2. Wokulski w cytatach 20 min.

Rozdaj uczniom cytaty ilustrujące tragizm bohatera pełnego sprzecznych pragnień i ambicji, ale też człowieka wielkiego formatu w sposób losowy. Niech uczniowie połączą się w grupy na zasadzie otrzymania tego samego fragmentu:

- ,,Dramat Wokulskiego bierze się z kompletnego przemieszania dwóch porządków, dwóch światów wartości. W tej konfuzji ma swój udział epoka, w której przyszło mu żyć. Epoka, w której już obumierały dobrze znane wcześniej drogi religijnego poznania, nie istnieją już uniesienia romantyczne; (…) Jest to czas,, który ostatecznie wypowie się językiem racjonalizmu i scjentyzmu i który w laboratoriach naukowych ulokuje nadzieje zmiany świata na lepsze.” (Olga Tokarczuk, Lalka i perła)

- ,,Stopiło się w nim dwu ludzi: romantyk sprzed roku sześćdziesiątego i pozytywista z siedemdziesiątego. To, co dla patrzących jest sprzeczne, w nim samym jest najzupełniej konsekwentne.” (opinia Szumana, bohatera ,,Lalki”)

- ,,Prus wymyślił dla nas pierwszego polskiego bohatera nowoczesnego i od razu stworzył mit, wzorzec. Wokulski – fascynujący, niepodobny do nikogo w polskiej ani światowej literaturze, rodzimy self-made man (z ang. dosłownie: człowiek zrobiony przez siebie). Jest tworem warunków społecznych i historycznych, ale może też sam się stworzyć. Jest modelem do składania, tak przez samego siebie, jak i przez innych bohaterów, a zwłaszcza przez czytelników” [Ryszard Koziołek, Jak być kochanym (pisarzem)?]

Zaproś uczniów (w grupach) do zanalizowania i interpretacji podanych fragmentów. Co mówią o Wokulskim? Czy uczniowie zgadzają się z tym stanowiskiem? Na koniec niech zespoły przytoczą cytaty i podzielą się swoimi wnioskami na forum.

3. Romantyk czy pozytywista? 40 min.

1. Zapisz temat: Romantyk, pozytywista, a może bohater współczesny? – budujemy portret Wokulskiego.

2. Powróć do punktu drugiego – zapisanych propozycji pozwalających sportretować bohatera powieści. Podziel klasę na tyle grup, ile propozycji głównych tematów udało się wypracować. Poproś zespoły o zbudowanie wizerunku postaci i przygotowanie krótkiej prezentacji uwzględniającej określoną dominantę kreacji Wokulskiego. Niech ma ona nietypową formę:

- Rozdaj grupom taśmę malarską, za pomocą której nakreślą na podłodze kontury postaci.

- Niech na przygotowanych wcześniej, małych kartkach zapisują cechy bohatera, wybrane cytaty z lektury, skojarzenia związane z danym obszarem osobowości Wokulskiego.

- Tak skonstruowane informacje niech uczniowie rozlokują w konturze postaci zarysowanym na podłodze. Podkreśl, że ważny jest sposób ich rozmieszczenia (np. w okolicy serca, na dłoni, itp.), należy go uzasadnić.

- Ostatni etap to przygotowanie na podstawie wcześniejszych działań wypowiedzi prezentowanej na forum klasy, kreującej wizerunek bohatera. Poproś o zadbanie o odpowiedni rytm, powtórzenia, elementy symboliczne… - zaznacz, że ważna jest również strona formalna prezentacji grupy, w której każdy powinien znaleźć rolę dla siebie podczas przedstawiania efektów pracy.

Po wspólnym obejrzeniu każdej prezentacji zadbaj, by uczniowie omówili je wzajemnie. Przypomnij im o uwzględnieniu w rozmowie dwóch płaszczyzn:

- poziomu merytorycznego realizowanego zadania (z jakimi wnioskami pozostałe zespoły się zgadzają, z jakimi nie? dlaczego?),

- poziomu formalnego prezentacji (jak zastosowane zabiegi wpływały na odbiór przekazywanych treści? co go utrudniało, co ułatwiało? Które elementy zwróciły szczególną uwagę odbiorców i dlaczego?).

4. Graffiti na podsumowanie 10 min.

Poproś o zapisanie wniosków z pracy na lekcji. Możecie wybrać nietypową formę: stwórzcie wspólnie graffiti na tablicy – niech każdy z uczniów spróbuje graficznie ująć odpowiedź na pytanie ,,Kim jest Wokulski?”, dbając o to, by dodany przez niego element był częścią całej pracy.

Materiały do pobrania

Zobacz też

Bolesław Prus, „Lalka", Wrocław 1991.

O autorach

Kamilla Kiermasz

Kamilla Kiermasz

Podobne konspekty