Zajęcia przybliżają pojęcie sztuki partycypacyjnej. W początkowej fazie pracy uczniowie biorą udział w doświadczeniu, w którym stają się nie tylko widzami, ale i twórcami wystawy. W drugiej części zastanawiają się, jak można zmienić szkolne wydarzenia, aby miały charakter partycypacyjny.
● rozmowa na temat partycypacji w sztuce – czyli aktywnego udziału w dziełach sztuki;
● próba znalezienia sposobu na partycypację publiczności w wydarzeniach szkolnych.
Przed zajęciami poproś uczniów, żeby każdy przyniósł wydrukowany obraz lub zdjęcie, którym chciałby się podzielić z innymi. Może to być zdjęcie ich autorstwa lub nie.
Sala z rozsuniętymi pod ściany ławkami.
- długopisy / ołówki,
- flamastry,
- kartki A3 (po jednej dla każdego z uczestników),
- definicja sztuki partypacyjnej (po jednej dla każdego z uczestników),
- taśma klejąca,
- nożyczki.
1. Na początek poproś, żeby swobodnie rozeszli się po sali, rozejrzeli się po niej i znaleźli dowolne miejsce, w którym chcieliby umieścić przyniesione przez siebie zdjęcie. Niech zamontują je za pomocą taśmy klejącej. Wyjaśnij, że w ten sposób wspólnie tworzycie wystawę. Poproś uczniów, żeby każdy pod swoim zdjęciem przyczepił kartkę papieru w formacie A3.
2. Kiedy wszystko będzie gotowe, zacznijcie zwiedzać wystawę. Poinformuj uczniów, że na kartce pod zdjęciami mogą napisać flamastrem pytanie związane z fotografią (jedno pytanie do jednej fotografii). Zapisując kolejne pytania na stronie niech zostawią odstęp pomiędzy nimi, by można tam dodać notatkę.
Następnie poproś, aby uczniowie korzystali z wolnego miejsca do zapisywania własnych odpowiedzi na pojawiające się pod zdjęciami pytania. Na koniec niech każda osoba wróci do swojego zdjęcia i zobaczy, co zostało pod nim zapisane.
3. Na zakończenie usiądźcie w kręgu. Zapytaj uczniów, jakie to było dla nich doświadczenie. Czym się ono różniło od tradycyjnego zwiedzania wystawy? Czego wymagało od nich?
Przeczytajcie wspólnie definicję sztuki partycypacyjnej [Załącznik 1]. Podyskutujcie o tym, jak ją rozumiecie. Zapytaj uczniów, czy ich zdaniem pierwsze ćwiczenie można widzieć jako przykład sztuki partycypacyjnej.
Sztuka partycypacyjna – sztuka zaangażowana społecznie, rodzaj strategii, poprzez którą ludzie stają się tworzywem dzieła artystycznego. Artysta aranżuje sytuację i zachęca jej uczestników do zachowania się w określony sposób we wskazanym miejscu. Artysta jest współpracownikiem i wytwórcą sytuacji społeczno-artystycznych a publiczność staje się współtwórcą lub uczestnikiem. Efemeryczne działania oparte są na spotkaniu ludzi, mają na celu wywołanie emocji, poruszenia, stworzenie tymczasowej społeczności, pobudzenie energii. Geneza sztuki partycypacyjnej wywodzi się z działań włoskich futurystów – wieczornych przyjęć (serate) – spotkań z publicznością oraz futurystycznych akcji prowokacji, które zapowiadały późniejsze działania sztuki performance i happeningu.
Źródło:Claire Bishop Sztuczne piekła. Sztuka partycypacyjna i polityka widowni, tłum. J. Staniszewski, Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, Warszawa 2015
Podziel uczennice i uczniów na pięcioosobowe grupy i poproś, aby przyjrzeli się wydarzeniu szkolnemu, w którym brali udział, uwzględniając aktywność publiczności (np. takie, które ostatnio się odbyło). Zapytaj, jakie rozwiązania można by wprowadzić, by miało ono charakter partycypacyjny. Niech każda grupa stworzy plan takiego wydarzenia na kartce.
Niech każda grupa opowie o wybranym wydarzeniu i roli widzów w nim, prezentując swój plan wydarzenia. Po każdej prezentacji chwilę porozmawiajcie o tym, jak odbieracie dane wydarzenie i pomysł na Was jako widzów w tym wydarzeniu.
Na koniec stwórzcie listę rekomendacji dotyczących wydarzeń szkolnych – jakie rozwiązania chcielibyście wprowadzić do tych wydarzeń, a jakich uniknąć. W ten sposób stwórzcie „kuferek pomysłów” (może to być jakieś pudełko lub koperta), który następnie przekażecie osobie, która organizuje imprezy szkolne – jako źródło inspiracji.
Na koniec zaproś uczniów do rozmowy o partycypacji w sztuce: jaki jest ich stosunek do zapraszania widzów do podejmowania aktywności w ramach wydarzeń? Co może być korzyścią związaną z partycypacją? Jakie mogą być negatywne strony?
Kulturoznawczyni, pedagożka teatru, przewodniczka.
Absolwentka kulturoznawstwa na Uniwersytecie Humanistycznospołecznym SWPS w Warszawie i pedagogiki teatru na Uniwersytecie Warszawskim. Konsultantka programowa w Teatrze Dramatycznym im. Jerzego Szaniawskiego w Płocku. Ukończyła warsztat mistrzowski Adriana Jacksona „Rainbow of desire” oraz w kurs „Teatr ze społecznością” organizowane przez Fundację Edukacji i Kultury Drama Way z Warszawy. Absolwentka Szkoły Pedagogów Teatru organizowanej przez Instytut Teatralny w Warszawie. Jest prelegentką klubu filmowego dla niewidomych IKFON prowadzonego przez Stowarzyszenie „De Facto” i przewodniczką Płockiej Lokalnej Organizacji Turystycznej. Współtworzy ogólnopolską Antyprzemocową Sieć Kobiet - ASK oraz grupę HERstoria Płocka, która zajmuje się odkrywanie kobiecej historii Płocka
