1. TEATR – skojarzenia 15 min.

Podziel klasę na grupy. Niech każda z nich wypisze, wszystkie skojarzenia, które ma ze słowem teatr. Następnie poproś, aby uczniowie zbudowali swoje definicje teatru i zastanowili się, jaki teatr ichporusza? Jaką ideę teatru/ sztuki noszą w sobie. Poproś o przedstawienie na forum wniosków z rozmowy.

Wariant: Przygotuj różne materiały: szary papier, folia, jedwab, kolorowy papier, biała kartka, czarny papier. Poproś uczniów, aby każdy wybrał materiał, który najbliższy jest tego, jak widzi teatr i wyjaśniłdlaczego. Możesz poprawadzić tę część w grupach, pomijając etap tworzenia definicji).

2. Co to ma wspólnego z Dionizosem? Źródło 30 min.

1. Przestrzeń

Podziel klasę na grupy i poproś, by przyjrzały się one budowie antycznego teatru. Możesz pokazać zdjęcia wybranych przykładów antycznego teatru, masek, kostiumów teatralnych. Niech każdy zespół naniesie na zdjęciu przedstawiającym starożytny teatr (np. Teatr Dionizosa w Atenach) nazwy jego części składowych – orchestra, theatron, skene, itp.

Poleć zespołom, aby dokładnie przyjrzały się przestrzeni i jej elementom. Poproś, by zastanowiły się, jaki mogły mieć one wpływ na występujących i oglądających. Przedyskutujcie w grupach wszystkie widoczne i niewidoczne elementy przestrzeni: rozmiar, odległości, kształty. Poproś o analizę zdjęć, zebranie informacji i odpowiedź na następujące pytania? Jaki to rodzaj teatru? Dla kogo istniał teatr, dla jakich ludzi? Jakie wrażenia mogły towarzyszyć zebranym? Czas trwania przedstawień teatralnych? Jak dawno temu narodził się teatr? Theatron – widownia – etymologia słowa teatr? Jak daleko od sceny widownia? Jaką przestrzeń mieli do pokonania aktorzy? Jak byli ubrani? Przestrzeń dookoła sceny? Czy kobiety chodziły do teatru? Po co używano masek? Czy ważne było słowo czy muzyka? Gdzie stał Chór?  Co teatr ma wspólnego z Dionizosem? Po co ołtarz ofiarny? Czy spotkałaś/eś spotkałeś się ze słowem katharsis, hamartia?

2. Muzyka

Zapowiedz uczniom, że zaraz obejrzycie fragment spektaklu inspirowanego teatrem antycznym. Wyjaśnij, że Orkiestra Antyczna Gardzienice to projekt muzyczno–badawczy, którego celem było dotarcie do najstarszych zapisów muzyki europejskiej, muzyki starożytnej Grecji, użycie starożytnych instrumentów muzycznych: lira, hydraulis, bucina, sistrum. Poproś uczniów o wsłuchanie się w rytm muzyki i zastanowienie się, jaki nastrój wywołuje taki rodzaj dźwięków?

Zapytaj o to uczniów po obejrzeniu fragmentu. Następnie poproś, by wyobraź sobie, jaki wpływ mogłaby mieć taka muzyka na odczucia widzów?

3. Rytm antyku we współczesności 45 min.

1. Pokaż uczniom fragment wywiadu z Martą Górnicką – reżyserką, która pracuje nad współczesnymi tematami, tworząc spektakle chóralne. Opowiedz, w jaki sposób reżyserka szuka inspiracji w starożytności, jaką energię niosą jej spektakle. Odwołaj się do słów Górnickiej:

„Moje myślenie o teatrze zawsze było radykalne. Wierzę w siłę chóru. Wierzę w to, że chór zmienia, narusza tabu, że głos choreutów dotyka widza, rozmawia z nim. Współczesny teatr zapominając o chórze pozbywa się czegoś bardzo ważnego i mocnego – tragiczności i możliwości dyskutowania z rzeczywistością. Teatr pozbawiony chóru dzisiaj jest kompletnie martwy, staje się zwykłym widowiskiem, rozrywką. Dlatego właśnie chór. Bo jest narzędziem zmiany czerpiącym siłę z rytmu i mądrości antyku. Bo mówi o czymś ważnym.”
Marta Górnicka, Culture.pl

2. Zaproś uczniów do tego, by sprawdzili w praktyce, czy zgadzają się ze słowami reżyserki – niech stworzą własne wystąpienia chóralne. Podziel klasę na grupy.

Poproś, aby zespoły napisały swoje przemyślenia na wybrany temat, korzystając z tekstów antycznych, ale również z otaczającej rzeczywistości; rozmów rówieśników, języka telewizji, haseł z manifestacji, tekstów piosenek, pieśni patriotycznych, religijnych, wypowiedzi polityków.

Przygotuj do dyspozycji uczniów fragmenty tekstów antycznych: SOFOKLES ANTYGONA, SOFOKLES KRÓL EDYP, EURYPIDES MEDEA, AJSCHYLOS ORESTEJA. Niech każda z grup wybierze sobie fragmenty, zdania, słowa. Mogą to być również sentencje wypowiedziane przez starożytnych twórców.

Poproś uczniów, aby spróbowali wybrać samodzielnie temat, którym chcieliby zająć się jako chór, o czym chcieliby opowiedzieć, na co zwrócić uwagę ze sceny, co jest dla nich ważne w tym momencie – głos należy do nich.

Inspiracja: HYMN DO MIŁOŚCI Marty Górnickiej. Możesz pokazać zapowiedź spektaklu.

3. Wyjaśnij uczniom, w jaki sposób zaprezentują przygotowany tekst. Zapowidz, że każda grupa staje się chórem. Słowa mogą być wykrzyczane, zaśpiewane, wyszeptane, itp. Poproś o znalezienie formy dla przygotowanej przed chwilą treści, tak, by mogła ona jak najlepiej wybrzmieć. Cel: wspólnie, razem, stworzenie wspólnoty.

4. Zaproś wszystkie zespoły do zaprezentowania swoich występów. Po prezentacji poprowadź rozmowę z klasą:

Zapytaj o rolę chóru? Jaką energię daje zbiorowość na scenie?

Zapytaj uczniów o to, co jest potrzebne do stworzenia teatru? Przypomnij etymologię słowa teatr? Czym teatr antyczny różni się od teatru współczesnego? Jakie widzisz podobieństwa?

Dlaczego teatr przetrwał? Jaka siła w nim tkwi?