Drużyna pierścienia – o bohaterach powieści J.R.R. Tolkiena „Władca pierścienia”
Marta Paszta

Drużyna pierścienia – o bohaterach powieści J.R.R. Tolkiena „Władca pierścienia”

Inspiracją do napisania scenariusza były gry RPG. Nauczyciel pełni rolę mistrza gry, który pozwala wszystkim uczestnikom na twórczość, rozwinięcie wyobraźni, nakreśla ramy zadania, wprowadza w klimat powieści Tolkiena. Lekcja zmienia się w sesję, podczas której uczniowie-gracze spotykają się w jednym miejscu (realnym: szkoła, wyobrażonym: Śródziemie). Uczniowie budują karty postaci i zastanawiają się, kto tworzy Drużynę Pierścienia. Ta drobiazgowa analiza bohaterów może być także potraktowana jako forma przygotowania do pracy aktora nad rolą.

  • Informacje o konspekcie

    Grupa wiekowa Wiek 13-16 lat
  • Rodzaj zajęć język polski
  • Miejsce sala lekcyjna
  • Czas 95 minut
  • Cel zajęć
    • doskonalenie sprawności analizowania i interpretacji tekstu kultury;
    • opisywanie uczuć, które budzi dzieło;
    • tworzenie spójnej wypowiedzi ustnej;
    • odnajdywanie obecnych w utworze literackim wartości uniwersalnych.
  • Metody pracy rozmowa kierowana, praca z tekstem, improwizacje słowne, improwizacje ruchowe, burza mózgów

Przygotowanie do zajęć

Aranżacja przestrzeni

Przestrzeń klasy, możliwość odsunięcia krzeseł i ławek, aby stworzyć przestrzeń wspólną.

Środki dydaktyczne

Duże arkusze papieru, karteczki samoprzylepne, mazaki.

Egzemplarze lektury J.R.R. Tolkien „Władca pierścieni” (po jednym dla grupy).

Dodatkowy opis

Ze względu na to, że zajęcia mają charakter zbliżony do gry RPG ważne jest by przeznaczyć na nie dwie sąsiadujące ze sobą jednostki lekcyjne – tak, aby zbudowana na początku narracja i atmosfera towarzyszyła uczniom w pracy.

Przebieg zajęć

1. Pierścień 15 min.

Poproś uczniów o odsunięcie ławek i krzeseł – tak, żeby w klasie było jak najwięcej wolnego miejsca, a potem o wysłuchanie słów (wstęp do „Władcy Pierścieni”):

Trzy Pierścienie dla królów elfów pod otwartym niebem,
Siedem dla władców krasnali w ich kamiennych pałacach,
Dziewięć dla śmiertelników, ludzi śmierci podległych,
Jeden dla Władcy Ciemności na czarnym tronie
W Krainie Mordor, gdzie zaległy cienie,
Jeden, by wszystkimi rządzić, Jeden, by wszystkie odnaleźć,
Jeden, by wszystkie zgromadzić i w ciemności związać
W Krainie Mordor, gdzie zaległy cienie.

Stańcie w kole, podaj jednemu z uczniów pierścień/obrączkę, która przypomina pierścień z powieści Tolkiena i poproś, aby każda osoba, do której trafi przedmiot, podzieliła się swoimi skojarzeniami z nim. Niech każdy z uczniów weźmie go w ręce, dotknie, popatrzy na niego przez chwilę, i przekaże dalej wybranej osobie. Daj czas na dotykanie, zastanawianie się nad tym, w jaki sposób został zrobiony, jaki jest w dotyku, jaką ma wielkość. Zastanówcie się wspólnie, jakie pierścień budzi skojarzenia? Czy przypominacei sobie jak wyglądał Pierścień Władzy i czym różnił się od innych pierścieni? [Możesz posłużyć się cytatem: Ten był gładki, nieozdobny, jak gdyby należał do pośledniejszych pierścieni. Lecz jego twórca wyrył na nim znaki, które ktoś biegły w tej sztuce umiałby i dziś także dostrzec i odczytać"].

Pozostańcie w kole. Poproś, aby osoba trzymająca pierścień przekazała go kolejnej (lub wybranej) osobie. Niech wskazane osoby, trzymając pierścień zaznaczą/pokażą w ciele swój stosunek do niego, który jest realizacą podanego przez Ciebie hasła. Kiedy uczeń przekazuje pierścień, podawaj kolejne hasło nowej osobie:

- drogocenny skarb;

 - jestem władcą pierścienia;

 - coś, co mnie parzy, dusi;

 - coś, czego pragnę – „mój skarb”;

 - coś co jest dla mnie ciężarem;

 - coś co muszę ukryć, schować, nikomu nie mogę pokazać;

 - coś na co patrzę ukradkiem;

 - coś, co trzymam przed sobą i patrzę z zachwytem;

 - coś intrygującego;

 - coś czego nie chcę, a muszę nosić na szyji.

Wariant: Po wykonanym zadania możesz pokazać fragment filmu – scenę, w której Boromir ogląda Pierścień albo sceny: Frodo z pierścieniem lub Gollum.

2. Mały domek 15 min.

Zacznij opowiadać historię o kimś, kto podejmuje decyzję o wyruszeniu na wyprawę (tak, jak się opowiada bajkę). Poproś uczniów, aby w trakcie słuchania dopełniali opowieści, odpowiadali na pytania, mówili o zapachach, odczuciach, temperaturze, o tym, co widzą, co czują bohaterowie.

Prowadź, pomagaj tworzyć historię, zadawaj pytania („wyobraźcie sobie”, „pomyślcie”, „zastanówcie się”, „co widzicie”), przekazuj też opowieść konkretnym uczniom, dbając o to, by historię budowali wszyscy.

 

Zacznij opowieść na przykład w ten sposób:

Wyobraź sobie mały domek i piękną, zieloną krainę pełną gwaru, uśmiechu, pełną przepięknych kwiatów. Krainę, w której każdy ma swoje miejsce i czuje się bezpieczny.

W tym domku mam wszystko, czego potrzebuję do szczęścia [w tym miejscu poproś uczniów o podrzucanie skojarzeń/ z czym kojarzy cię dom i wszystkie rzeczy, które sprawiają, że lubią w nim przebywać, nie chodzi tylko o wymienianie przedmiotów, a bardziej dookreślanie ich jakości, np. łóżko z białą, czystą pościelą, miękki dywan, dzbanek, w którym parzę herbatę, kot na parapecie]. Pewnego dnia w moim domu ktoś się pojawia, ktoś kogo znam, ale nie pojawiał się dawno w mojej okolicy. [Kim jest ta osoba? Jak wygląda? Jaka będzie pierwsza rzecz, którą zrobię, kiedy go zobaczę? O co go zapytam? Jakie myśli przychodzą mi jako pierwsze do głowy?]

Przybysz zdradza ci sekret, mówi Ci coś, co burzy twój ład i porządek. [Co czujesz? Jakie myśli pojawiają się w twojej głowie? Czy chciałbyś, żeby wcale cię nie odwiedzał? Czy chciałbyś o niczym nie wiedzieć? Co zamierzasz zrobić?]

Decydujesz się. Opuszczasz swój bezpieczny dom i wyruszasz o świcie. [Gdzie? Po co? Co skłoniło cię do podjęcia decyzji? Co chcesz zabrać? Jak wyglądała noc poprzedzająca poranek? Co zostawiasz za sobą? Co przed tobą? Czego się boisz? Jakie masz obawy?]

Wariant: możesz pokazać fragment filmu – scenę przyjazdu Gandalfa.

3. Karty postaci 30 min.

Podziel klasę na grupy – każda zajmie się innym z bohaterów, którzy tworzą DRUŻYNĘ PIERŚCIENIA: FRODO, GANDALF, ARAGORN, BOROMIR, LEGOLAS, GIMLI, MERRY, PIPPIN, SAMWISE GAMGEE, dodatkowo niech jedna z grup zajmie się postacią GOLUMA. Rozdaj duże arkusze papieru, kolorowe kartki, mazaki, kredki, ołówki, egzemplarze „Władcy Pierścieni”. Powiedz, że zadanie polega na przygotowaniu karty postaci (zgodnie z wzorem przygotowanym wcześniej przez Ciebie). Przed przystąpieniem do zadania, możesz wspólnie z uczniami omówić punkty zawarte w karcie postaci. Uczniowie mogą zaproponować inne części składowe karty.

Karta może zawierać następujące informacje:

IMIĘ BOHATERA:

RASA:

PROFESJA:

PŁEĆ:

WZROST:

WAGA:

BUDOWA CIAŁA:

KOLOR OCZU:

KOLOR WŁOSÓW/ UCZESANIE:

ZNAKI SZCZEGÓLNE:

KRÓLESTWO:

MAJĄTEK:

WYPOSAŻENIE/ ZBROJA/ BROŃ:

POCHODZENIE/ RODZINA:

POZYCJA SPOŁECZNA:

KIM BYŁ PRZED WYPRAWĄ:

DLACZEGO WYRUSZA NA WYPRAWĘ/ MOTYWACJA/ CELE/ AMBICJE:

PRZYJACIELE:

CO LUBI JEŚĆ:

CZEGO NIE LUBI JEŚĆ:

OSOBOWOŚĆ:

ATRYBUTY [tutaj uczniowie mogą przyznawać punkty w skali 0-10 oraz dodawać krótki komentarz]

 - SIŁA  

 - ZWINNOŚĆ

  - KONDYCJA

 - INTELIGENCJA

 - PEWNOŚĆ SIEBIE

 - WYGLĄD

 - CHARYZMA

 - SPRYT

 - WYTRZYMAŁOŚĆ

 - OPANOWANIE

 - SZYBKOŚĆ REAKCJI

 - EMPATIA

 - ANALIZA/BLEF

 - PERSWAZJA

 - SPOSRZEGAWCZOŚĆ

 - ODWAGA

CZARY/MOC/ UŻYWANIE ZAKLĘĆ/MOC LECZNICZA: [tutaj także uczniowie mogą przyznawać punkty w skali 0-10 oraz dodawać krótki komentarz]

UMIEJĘTNOŚCI: [tutaj należy wymienić umiejętności, uczniowie mogą też przyznawać punkty w skali 0-10 oraz dodawać krótki komentarz]    

Po wykonaniu karty postaci niech zespoły zastanowią się nad sposobem prezentacji wylosowanej postaci. Zaznacz, że każda grupa musi przygotować ten sam element, od którego zacznie swoją prezentację – będą to:

- trzy zdaniowa charakterystyka, które oddaje osobowość postaci/najlepiej ją opisuje

- symbol/znak/rekwizyt/słowo najlepiej przedstawiające określoną postać.

Kolejne elementy prezentacji zależą od grupy – ważne by przekazywały najciekawsze zdaniem uczniów spostrzeżenia, które wyłoniły się w toku tworzenia karty postaci. Zaznacz, że czas prezentacji postaci nie może przekroczyć dwóch minut – niech uczniowie zadbają o to, żeby przekazać wiedzę o postaci w sposób czytelny, interesujący, pozwalający na poznanie kluczowych właściwości postaci (nie chodzi zatem o odczytanie informacji z kart).

4. Prezentacje postaci 25 min.

Rzut kostką decyduje o tym, która z grup zaczyna prezentację. Po zapoznaniu się ze wszystkimi postaciami zastanówcie się, kto jest najsilniejszą postacią. Co to znaczy najsilniejsza postać? Kto stanął na czele DRYŻYNY PIERŚCIENIA? Dlaczego Frodo? Jakie cechy jego charakteru zadecydowały o tym, że stał się tym, który niósł pierścień? Porównajcie punktacje bohaterów?

5. Podsumowanie 10 min.

Pokaż uczniom jeszcze raz pierścień. Rozpocznij rundę podsumowania, w której uczniowie odpowiadają na pytanie:

Jak połączysz PIERŚCIEŃ I DRUŻYNĘ PIERŚCIENIA? Co pierścień zmienił w ich życiu? Co wędrówka zrobiła z ich życiem, podejściem do świata?

Zobacz też

Trylogia „Władca pierścienia" w reżyserii Petera Jacksona.
J.R.R. Tolkien, „Władca pierścieni", Warszawa 2014.

O autorach

Marta Paszta

Asolwentką polonistyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu ze specjalizacją teatrologiczną. Od 2005 roku pracuje w  Teatrze im. Wilama Horzycy w Toruniu, gdzie pełni funkcję koordynatorki pracy artystycznej i pedagożki teatru. Prowadziła w teatrze projekty edukacyjne m.in.; TiSZ (Teatr i Szkoła) – projekt polegający na rocznej współpracy teatru i konkretnej szkoły, WYZWANIE: TEATR! (teoria teatru w działaniu) oraz liczne warsztaty do spektakli z repertuaru teatru. Uczestniczyła w wielu przedsięwzięciach Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie: TISZ ANEX, TISZ, Szkoła Pedagogów Teatru. Jest członkinią Stowarzyszenia Pedagogów Teatru. Ukończyła roczny kurs Laboratorium Nowych praktyk teatralnych  (Uniwersytet SWPS we współpracy z Nowym Teatrem w Warszawie) –  moduł: producent, kurator. Jej obecne zainteresowania kierują się w stronę  pogłębionej praktyki jogi metodą Iyengara.

Marta Paszta

Podobne konspekty