1. W teatrze codzienności – rozmowa 15 min.

Zapytaj uczniów: Czy długo dziś decydowaliście o tym, jak ubierzecie się do szkoły? Czy dla Was jest ważne, jak się ubieracie? Czym jest i czym może być ubranie? Możesz przywołać pojęcie kostiumu, uniformu itp. i zapytać, na ile ubiór jest wg nich kostiumem?

Następnie poproś uczniów o wysłuchanie poniższego fragmentu :

(...) to właśnie styl ubierania, sposób mówienia, gestykulowania, jedzenia najpierw różnicuje ludzi na klasy, a dopiero później ich szanse życiowe. I dlatego sprawa jest tak dramatyczna, bo pozór jest niczym, a zarazem wszystkim w społeczeństwie. To awersja do odmiennych stylów bycia tworzy bariery społeczne (...)

Bo wybór kostiumu życiowego należy do sfery podstawowych umiejętności poruszania się po drabinach tego świata. To dzięki temu kostiumowi szat, gestów i słów od początku trafiamy tam, a nie tu, rozmawiamy z tymi, a nie z innymi. A to, jak nas odbierają w szkole, sklepie, pośredniaku, decyduje, czy zarobimy na ten prąd, czy nie."

Frag. z tekstu Jesteśmy tylko kostiumami – rozmowa Sławomira Sierakowskiego z Dorotą Masłowską

Poproś o komentarz do tego tekstu. Zapytaj uczniów, czy mogą podać przykłady na potwierdzenie lub zaprzeczenie tej tezie (np. z własnego doświadczenia).

2. Jak mnie widzą? 20 min.

Jako motto do wykonania tego zadania przeczytaj uczniom poniższy cytat – możesz zapytać młodzież o to, jak rozumie to zdanie lub odwołać się do niego w posumowaniu etapu:

(...) w fasadzie osobistej jednostki znajduje się jej pozycja społeczna, płeć, wygląd, strój, wykształcenie, piastowany urząd, wiek, mimika, czy używane przez daną postać gesty. E. Goffman

1. Poproś uczniów, aby w minutowej przemowie zaprezentowali siebie. Zaznacz, że w tym ćwiczeniu stwarzacie sobie wspólnie sytuację do obserwowania innych i bycia obserwowanym, poproś by skupili się zarówno na sposobie wypowiadania, jak i języku ciała. W podsumowaniu poproś uczniów o podzielenie się tym, co zwróciło ich uwagę.

2. Poproś uczniów, aby poszukali trzech swoich przyruchów/ tików, które wykonują bardzo często np. poprawianie włosów, obciąganie bluzki, marszczenie brwi (możesz poprosić, aby we wcześniejszymćwiczeniu uczniowie dobrali się w pary i obserwowali wzajemnie swoje prezentacje, aby znaleźć te tiki, ruchy). Następnie niech uczniowie stworzą z tych trzech elementów powtarzalną sekwencję. W kolejnym kroku niech dodadzą do tych ruchów kilka prostych danych o sobie. Poproś o zaprezentowanie kilku tak przetworzonych prezentacji i porozmawiajcie o tym, jak teraz je odbieracie.

3. Wokół teatralności 10 min.

1. Stań z uczniami w kole. Poproś każdego o podanie kolejno jednego skojarzenie do słowa teatralny np. krok, śmiech, płacz, gest, tekst. Poproś chętnego ucznia o wyjście na środek sali i działanie do zaproponowanego przez niego skojarzenia. Każda kolejna osoba dołącza ze swoim wcześniejszym pomysłem. Poproś, aby każdy połączył trzy-cztery wybrane gesty w krótką sekwencję. Tak powstaje abstrakcyjny zestaw gestów definiujący TEATR. Możesz poprosić kilka osób, by przerwały działanie i stały się jego obserwatorami. W podsumowaniu odnieście się do tego, co kojarzyło Wam się z hasłem teatralność. Zapytaj, gdzie wg nich zaczyna się teatr?

Wróćcie do skojarzeń, które się pojawiły na początku i stwórzcie zbiór pojęć  związanych z teatrem. Następnie spróbujcie połączyć je we wspólne szersze kategorie (np. ruch, widz, aktor, kostium…).

2. Podziel klasę na zespoły i poproś by wybrała sobie jedną grupę społeczną (np. nauczyciele, bezrobotni, gimnazjaliści itp.). Ważne, żeby zespoły nie zdradzały innym ekipom, kogo wybrały. Zadaniem zespołu będzie przyjrzenie się, jak wypisane wcześniej teatralne kategorie pasują do tej grupy – jaki jest jej ruch, co się na niego składa? Co jest jej kostiumem? Kto stanowi dla tej grupy publiczność? – dodawaj kolejne pytania w zależności od tego, jakie kategorie wypisaliście.

Poproś, by podsumowaniem pracy w zespołach było przygotowanie ruchowego kalamburu, który przedstawia elementy właściwe danej grupie. Postarajcie się odgadnąć, jaką grupą zajmowały się inni uczniowie.

4. Podsumowanie 15 min.

Poproś uczniów, by zastanowili się, jak przedstawiciele wybranych przez nich grup zachowują się w sytuacjach prywatnych (np. w domu). Czy nadal przejawiają zachowania, o których rozmawialiście wcześniej? Zapytaj, czym wg nich jest maska/rola społeczna i jak ma się do - postaci scenicznej. Co to znaczy być sobą, a co to znaczy udawać/odgrywać?

Następnie zachęć uczniów, by ponownie w minutowym działaniu przedstawili siebie jako nową/inną niż za pierwszym razem osobę.

Podsumuj z uczniami prezentacje. Poproś, by chwilę porozmawiali w grupach na temat masek:

Jakie maski Wy zakładacie? Z jakiego powodu zakładamy maski? – porozmawiajcie o tym w grupach. Wnioski i przykłady przedstawcie na forum.