fot.: Public Domain Images – Rock Wall Grey Dirty Pattern Old Historical Franklin Tennessee
(➥ http://publicdomainarchive.com/public-domain-images-rock-wall-grey-dirty-pattern-old-historical-franklin-tennessee/)

1. Imię + gest 10 min.

Stajemy w kole.

Pierwsza runda: pierwszy uczeń mówi swoje imię, dodając do niego dowolny gest. Wszyscy powtarzamy głośno imię i wykonujemy gest – po kolei każdy z uczniów.

Druga runda: wszyscy powtarzamy kolejne imię i gest, ale staramy się, żeby to było płynne, jak choreografia z imion, bez robienia przerw między uczestnikami i zastanawiania się nad kolejnym.

Trzecia runda: wszyscy powtarzają jednocześnie, trzykrotnie za każdym razem.

W kolejnej rundzie można powiększać albo pomniejszać gesty.

2. Postać 10 min.

Porozmawiaj z uczniami na temat postaci występujących w dramacie, jak się nazywają, kim są, co je ze sobą łączy. Stwórzcie mapę postaci w dramacie lub skorzystajcie z mapy zawartej w materiałach dodatkowych.

Następnie każdy z uczestników ćwiczenia wybiera sobi postać z Zemsty i wciela się w nią (postaci mogą się powtarzać).

Uczestnicy spacerują po sali, próbując naśladować gesty i ruchy konkretnej postaci. Spróbujcie te gesty zwielokrotnić, pomniejszyć, powiększyć.

3. Spór 10 min.

Rozdaj uczniom samoprzylepne karteczki. Następnie podziel ich na dwie drużyny. Pierwsza drużyna ma za zadanie wypisać na karteczkach cechy Rejenta Milczka, druga – cechy Cześnika Raptusiewcza.

Kiedy skończą, poproś, aby przykleili swoje karteczki na tablicy – jedna drużyna po lewej stronie, druga po prawej. Rozpocznij moderowaną dyskusję na temat sytuacji po obu stronach muru: czy rzeczywiście Rejent i Cześnik różnią się tak, że mur jest nie do przeskoczenia? Czy może są bardzo podobni? Czy na ich miejscu zachowalibyśmy się tak samo? Czy ktoś kojarzy takie sytuacje z życia swojego, swoich bliskich, z mediów?

4. Komizm 15 min.

Zapytaj uczniów, jak rozumieją komizm. Na czym polega komizm słowa, postaci, sytuacji? Spróbuj zebrać od nich jak najwięcej informacji, skojarzeń, a następnie uzupełnij te pojęcia.

Poproś uczniów, by znaleźli w tekście fragmenty, które przedstawiają najpierw komizm słowa, potem postaci, a na końcu komizm sytuacji. Następnie poproś, żeby przeczytali je na głos z podziałem na role.

Podziel uczestników na trzy grupy, każdej z nich przypisz jedną kategorię komizmu. Zadaniem każdej z grup jest przygotowanie krótkich inscenizacji jednej z kategorii komizmu – grupy mogą posługiwać się zarówno słowem, jak ruchem, mimiką, gestem i dźwiękiem. Ważne, by przedstawiona sytuacja nie była zdarzeniem zaczerpniętym z książki, ale z własnych doświadczeń i obserwacji.

Obejrzyjcie scenki i powiedzcie, co waszym zdaniem było źródłem komizmu w prezentacji.

5. Pieśń miłosna 15 min.

Podziel uczestników na dwie drużyny, jedna reprezentuje Klarę, druga – Wacława. Każda z drużyn ma za zadanie wymyślić rytmiczną piosenkę miłosną skierowaną do Klary lub do Wacława (w zależności od tego, w jakiej drużynie są), ale tak, by poszczególne słowa/wersy piosenki były wyśpiewywane przez kolejne osoby z drużyny (w danym czasie odzywa się tylko jedna osoba, nie ma wielogłosu).

Ważne, żeby starać się stworzyć piosenkę rytmiczną, niekoniecznie opartą na jakiejkolwiek melodii. Kiedy drużyny przygotują już piosenki i zaprezentują je sobie nawzajem, prowadzący może poprosić każdą z nich o modyfikacje stylu, np. piosenka pierwszej drużyny ma zabrzmieć teraz jak opera mydlana, a drugiej – jak piosenka hiphopowa. W modyfikacjach istotne jest, by uczestnicy nie zmieniali tekstu piosenki, ale jedynie jej aranżację.

6. Język 15 min.

Podziel uczniów na kilka małych grup (nie więcej niż cztery osoby w grupie). Następnie rozdaj im wcześniej przygotowane fragmenty Zemsty. Zadaniem uczestników jest przepisanie tekstu raz jeszcze, ale tak, by zbudowany był wyłącznie ze współczesnych form językowych i rozgrywał się we współczesnych realiach. Wacław może zyskać jakiś pseudonim, Klara może życzyć sobie perfum Diora zamiast krokodyla itp.

Kiedy uczestnicy będą gotowi, typują jedną osobę z grupy, która przedstawi na nowo zaaranżowany tekst. Po ćwiczeniu można poprowadzić dyskusję na temat zmian językowych, języka mówionego i pisanego, obcych naleciałości itp.

7. Prezentacja 30 min.

Przygotujcie inscenizację omówionych tekstów w grupach. Ważne, by określić przestrzeń sceny i widowni. Po kolejnych prezentacjach wysłuchaj wrażeń występujących osób i pozwól się wypowiedzieć widzom. Jaka sytuacja została przedstawiona? Jakie środki sprawiają, że ją tak odbieramy?

W omawianiu kolejnych scen zwróć uczniom uwagę na zasady udzielania informacji zwrotnej. Niech zaczną od informacji pozytywnych, mówią tylko we własnym imieniu, nie oceniają, lecz mówią o swoich wrażeniach, odnosząc się do konkretnych działań osób występujących.