• O nas ikona
  • Miniatura konspektu
    Dorota Ogrodzka

    Spółdzielczość – na podstawie "Dzieci z Bullerbyn"

    Inspiracją dla scenariusza jest rozdział „Dzieci z Bullerbyn” zatytułowany „Wiśniowa spółdzielnia”. Odwołując się do inicjatywy bohaterów książki Astrid Lindgren, zapoznajemy uczestników z ideą spółdzielczości, kooperatywy, a także z ideą ekonomii opartej na wymianie. Modele te pozwalają na wspieranie pozytywnej współpracy, stają się szansą na dostrzeganie własnych zasobów oraz tego, co mają, potrafią i wiedzą inni oraz są zachętą do współdzielenia odpowiedzialności i korzyści płynących z kooperacji.

    Grupa wiekowa Wiek 10-13 lat
    Rodzaj zajęć godzina wychowawcza
    Miejsce sala lekcyjna
    Czas 100 minut
    Cel zajęć
    • wprowadzenie pojęcia spółdzielczości oraz podstawowych zasad ekonomii społecznej;
    • zachęcenie uczniów do dostrzegania własnych zasobów i mocnych stron, doceniania własnej wiedzy i umiejętności oraz dzielenia się nimi z innymi;
    • zachęcenie uczestników do współpracy i kooperacji, podkreślanie znaczenia i wartości wspólnego działania;
    • rozwój umiejętności pracy projektowej, zakładającej opracowanie i rozwijanie spójnego konceptu;
    • wspieranie umiejętności definiowania nowych pojęć, wychwytywania sensów i nadawania znaczeń poznawanym zjawiskom i modelom;
    • stymulowanie aktywnych postaw społecznych.
    Metody pracy rozmowa , burza mózgów

    Przygotowanie do zajęć

    Aranżacja przestrzeni

    Sala lekcyjna, możliwie duża lub sala gimnastyczna/ aula/ szkolny korytarz, przy dobrej pogodzie nawet boisko.

    Środki dydaktyczne

    Kolorowe karteczki samoprzylepne, koperty, taśma klejąca, mazaki, szary papier, kartony, tyczki/ listewki.

    Przebieg zajęć

    diamond icon
    diamond icon

    1. Rozgrzewka „uwspólniająca" 5 min.

    Poproś uczniów i uczennice, by po wejściu do sali zaczęli swobodnie chodzić w różnych kierunkach, nie zderzając się i patrząc sobie w oczy, łapiąc kontakt wzrokowy z każdą mijaną osobą. Niech ten „uwspólniony” kontakt wzrokowy w ruchu trwa przez chwilę. Następnie powiedz, że na każde klaśnięcie będą mieli za zadanie dobrać się według podobieństw, które podasz. Np.: taki sam kolor butów, tyle samo rodzeństwa, taki sam numer buta, imię na tą samą literę, ten sam rząd, w którym siedzisz w klasie w ławce, taki sam ulubiony przedmiot w szkole, ulubiony sport, ulubione zwierzę. Ważne, by dobierać kategorie tak, aby każdy mógł doświadczyć rożnych konstelacji, przynależności i by nie było to wykluczające.

    2. Rozmowa 5 min.

    Zapytaj uczestników, jak czuli się podczas rozgrzewki. Co to znaczy, gdy coś mamy wspólnego z kimś innym? Jak czuli się, gdy dowiadywali się, że ktoś ma tak samo, podobnie, że mają z kimś coś wspólnego?

    3. Spółdzielnia 20 min.

    Przeczytajcie wspólnie na głos rozdział z „Dzieci z Bullerbyn” poświęcony Wiśniowej Spółdzielni. Zadbaj o to, by w trakcie czytania panowała dobra atmosfera i by stworzyć sprzyjające warunki do słuchania dla wszystkich. Niech czytają na głos tylko ci i te, którzy i które chcą. Pozostałe osoby mogą leżeć na poduszkach, na podłodze, w dowolnych pozycjach.

    Zanim zaczniecie czytać poproś uczniów, by zapamiętywali słowa, które w tekście występują w związku z hasłem spółdzielnia.

    Po wysłuchaniu rozdziału zapytaj o te słowa, wypiszcie jak najwięcej zapamiętanych haseł.

    Potem poproś uczniów, by podzielili się na grupy składające się z od trzech do pięciu osób. Poproś, by każda grupa wybrała od trzech do pięciu  skojarzeń z hasłem spółdzielnia zapisanych przez wszystkich. Poproś, by każda grupa spróbowała napisać definicję/ wyjaśnienie hasła SPÓŁDZIELNIA, tak, by wyjaśnić je np. rodzicowi, młodszemu rodzeństwu. Starsi uczniowie (z klas 4-6) mogą dostać dodatkowe zadanie – każda grupa ma napisać definicję do innej encyklopedii: np. dla kosmitów, dla naukowców, dla artystów etc.

    Odczytajcie definicje. Porozmawiajcie o nich chwilę. Zapytaj o to, czy podoba im się koncept spółdzielni, czym ich zdaniem, na podstawie wysłuchanego fragmentu i pracy nad definicjami  różni się od firmy, sklepu?

     

     

    4. Bank umiejętności 20 min.

    Poproś każdą uczestniczkę i każdego uczestnika, by wypisali na kolorowych kartkach swoje umiejętności, coś co lubią robić i dobrze im wychodzi, coś co wiedzą, co mają (materialnie bądź nie), czym mogliby podzielić się z innymi. Podaj przykłady: to może być np. umiejętność grania na instrumencie, sprawność w układaniu kostki Rubika, wiedza o kosmosie, przepis na czekoladowe ciasto i sprawność w przygotowywaniu go albo ogród pełen wiśni, czereśni lub truskawek. Poproś, by każda osoba wypisała kilka takich rzeczy, każdą na jednej kartce. Jeśli uczniom sprawia trudność, możesz trochę im podpowiedzieć lub – jeszcze lepiej poprosić kolegów i koleżanki o podpowiedzi. [Świetną formą takiego wzajemnego podpowiadania sobie na temat „zasobów” jest zabawa, w której każdy uczestnik ma na plecach przyklejoną kopertę zaś inni wrzucają mu kartki z hasłami dotyczącymi tego, co zdaniem ich ta osoba umie, w czym jest dobra.]

    Wszystkie kartki – zarówno te wypisane przez uczniów, jak i przez ich kolegow i koleżanki (każdą podpisaną) – przyklejcie do dużej tablicy lub na ścianę.

    Następnie poproś uczniów, by dobrali się w grupy po cztery-pięć osób, w których będą mieli przynajmniej jedno hasło wspólne lub podobne. Jako moderatorka/moderator procesu możesz pomagać im dostrzegać te podobne punkty i je wychwytywać. Ważne jednak, by robić to w formie podpowiedzi, moderacji (a nie narzucania rozwiązań).

    5. Klasowe spółdzielnie 15 min.

    Poproś każdą grupę, by stworzyła spółdzielnię w oparciu o wspólne zasoby/ umiejętności. Podobnie jak bohaterowie „Dzieci z Bullerbyn”, niech stworzą nazwę, transparent, okrzyk i stoisko, na którym będą dystrybuować swoją wybraną rzecz/ umiejętność. Poproś, by pomyśleli o jednostce, jaką będą operować, Np.: 1 godzina uczenia umiejętności lub pomocy w jakimś zakresie, jeden kilogram owoców zebranych z ogrodu etc.

    Poproś też każdą grupę, by stworzyła kontrakt spółdzielni – zasady odnoszące się do tego, jak ze sobą działają, co jest dla nich ważne. Aby pomóc w stworzeniu tych zasad rozwieś na ścianach hasła z etapu trzeciego dotyczące skojarzeń ze spółdzielnią. Poproś, by w tworzeniu zasad kierowali się tymi hasłami, by traktowali je jako listę podpowiedzi, o czym można pomyśleć przy formułowaniu wspólnych reguł.

    6. Prezentacja spółdzielni 15 min.

    Poproś uczniów i uczennice o przygotowanie prezentacji spółdzielni. Każda prezentacja może mieć maksymalnie 1,5 minuty. Powiedz uczniom, że do dyspozycji mają takie formy jak: okrzyki, hasła, transparenty, gesty, wspólne układy choreograficzne. Zaprezentujcie performatywnie spółdzielnie, tzn. przeprowadźcie po kolei prezentacje spółdzielni wobec innych, niech każda grupa zachęci inne do korzystania ze swoich zasobów. Zaprezentujcie stoiska, okrzyki, transparenty. Następnie porozmawiajcie o walutach – jak przeliczyć ofertę jednej spółdzielni na ofertę drugiej, jak grupy mogłyby się wymienić (np. godzina korepetycji z matematyki za godzinę nauki piosenek żeglarskich i podstawowych węzłów, jedno ciasto czekoladowe za opiekę nad młodszym rodzeństwem etc.).

    7. Refleksja 10 min.

    Zainicjuj dyskusję/ refleksję w odniesieniu do doświadczeń grupy. Możesz wypisać i położyć na środku pytania pomocnicze: co to jest spółdzielnia? Czy warto być w spółdzielni? Jakie są korzyści? Jakie straty? Jak pracuje spółdzielnia?

    Jakie prawa i przywileje oraz obowiązki mają jej członkowie, co ona im daje, co zabiera? Co jest ważne, o co warto dbać w spółdzielni?

    Na koniec możecie zaaranżować małą konferencję, na której w formie zabawy improwizowanej, każdy przez 20 sekund może zabrać głos opowiadając o spółdzielni z pozycji eksperta/ ekspertki. Możecie użyć mikrofonu i eksperckiego kitla, kolejno zakładanego przez osoby zabierające głos.

    8. Co dalej? 10 min.

    Wspólnie naradźcie się, jak moglibyście zachęcić inne klasy do założenia swoich spółdzielni. Może w trakcie święta szkoły mogłyby działać spółdzielnie, może każda klasa może prowadzić jedną własną i powstanie w ten sposób rodzaj banku umiejętności. Spróbujcie pomyśleć o tym, jak pomysł można przedstawić dyrekcji, samorządowi, radzie rodziców.

    Zobacz też

    diamond icon
    diamond icon
    ikona „Kooperatyzm, spółdzielczość, demokracja. Wybór pism", pod red. Bartłomieja Błesznowskiego, Warszawa 2014.
    ikona „Dzieci z Bullerbyn", Astrid Lindgren, tł. Irena Wyszomirska, Wyd. Nasza Księgarnia 2017,

    O autorach

    diamond icon
    diamond icon

    Dorota Ogrodzka

    Artystka społeczna, pedagożka teatru, reżyserka i badaczka, aktywistka. Kuratorka i tutorka projektów artystyczno-społecznych i artywistycznych, wspiera zespoły twórcze, artystów, liderki lokalne. Wiceprezeska Stowarzyszenia Pedagogów Teatru, z którym realizuje warsztaty, procesy twórcze, spektakle i wydarzenia. Jest członkinią międzynarodowej sieci Reshape, w której od 3 lat pracuje na rzecz rozwijania sektora kultury i sztuki. Współorganizatorka festiwalu SLOT ART, kuratorka programu warsztatowego, członkini Rady Slotu. Prowadzi zajęcia w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego oraz w Polsko-Japońskiej Szkole Technik Komputerowych. Współpracuje z wieloma teatrami i instytucjami kultury oraz organizacjami, w Warszawie, kraju i zagranicą, m.in. z Teatrem Powszechnym im. Z. Hübnera, Krytyką Polityczną, Fundacją Szkoła Liderów, Towarzystwem Inicjatyw Twórczych "ę", Fundacją Sto Pociech, Instytutem Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego.

    avatar

    Podobne konspekty

    diamond icon
    diamond icon
    Wiek 13-16 lat
    miniaturka Dorota Ogrodzka

    Współobywatele

    Wiek 10-13 lat
    miniaturka Joanna Krukowska-Gulik

    Integracja w klasie