Prometeusz – fakty i mity
Joanna Krukowska-Gulik

Prometeusz – fakty i mity

Zajęcia są podzielone na dwie części. Pierwsza dotyczy bezpośrednio mitu o Prometeuszu (jest jego przypomnieniem oraz utrwaleniem), druga służy jego przełożeniu na czasy współczesne i przyjrzeniu się temu, czy postawy prometejskie są obecne we współczesnym świecie.

  • Informacje o konspekcie

    Grupa wiekowa Wiek 10-13 lat
  • Rodzaj zajęć język polski, etyka / filozofia
  • Miejsce sala lekcyjna
  • Czas 90 minut
  • Cel zajęć
    • przypomnienie oraz utrwalenie mitu o Prometeuszu;
    • podjęcie refleksji na temat prometeizmu współcześnie.
  • Metody pracy improwizacje ruchowe, instalacja, mapa myśli, praca z tekstem, ćwiczenia muzyczne, burza mózgów

Przygotowanie do zajęć

Zadanie dla ucznia

Poproś uczniów o przeczytanie przed zajęciami mitu o Prometeuszu.

Aranżacja przestrzeni

Przestrzeń umożliwiająca ruch uczestników zajęć.

Środki dydaktyczne

Dużo kartek A4 (pociętych na paski). Markery. Mit o Prometeuszu Jana Parandowskiego (podzielony na pięć / sześć części w zależności od wielkości klasy, każda część skopiowana cztery razy).

Przebieg zajęć

1. Lekcja I: Skojarzenia 5 min.

Rozdaj uczniom kartki i markery. Poproś uczniów o zapisanie wszystkich skojarzeń związanych z postacią Prometeusza – powieście je (np. za pomocą taśmy malarskiej) w widocznym miejscu na ścianie. Będą Wam pomocne w dalszych częściach zajęć. 

Wariant: możesz pozostawić skojarzenia w formie nieuporządkowanej lub zaprosić uczniów do tego, by poszukali powtarzających się kategorii, podobnych tematów i stworzyli uporządkowaną mapę własnych skojarzeń z Prometeuszem.

2. Lekcja I: Rozgrzewka 10 min.

Przeprowadź krótką rozgrzewkę związaną z poruszaniem się w przestrzeni. Poproś uczniów, by skupili się na sobie, nie komunikowali się z innymi i przemierzali przestrzeń w dowolnych kierunkach (pomogą komunikaty: nie chodź w kółko, przecinaj środek, wyznacz punkt na przeciwko swoich oczu i podążaj w jego kierunku, a gdy do niego dojdziesz, zmień kierunek).

Następnie zapowiedz, że teraz zadanie polega na tym, by w sposobie chodzenia/poruszania się oddać podawane przez Ciebie hasła – inspiracją niech będą wcześniej wypisane przez uczniów skojarzenia.

W kolejnym kroku poproś uczniów, by zatrzymywali się w „rzeźbach” (tworzonych z własnych ciał) na podane przez Ciebie hasło (bazą są wcześniej wypisane skojarzenia, ale na tym etapie korzystaj z tych bardziej ogólnych np. olimp, mitologia, bogowie). Każdorozowo zmieniaj liczbę osób, które muszą zbudować pomnik: najpierw niech uczniowie tworzą rzeźby pojedynczo, następnie (na inne hasło) w dwójkach, trójkach, czwórkach. Zespoły powstają losowo (osoby znajdujące się najbliżej siebie) i mają dosłownie kilka sekund na stworzenie rzeźby, ich cżłonkowie nie powinni się ze sobą komunikować w sposób werbalny.

3. Lekcja I: Instalacje z ciał 10 min.

Niech uczniowie zostaną w grupach czteroosobowych (mogą być także w grupach trzyosobowych, w zależności od wielkości klasy). Każdej grupie rozdaj fragment mitu o Prometeuszu. Poproś, by na podstawie otrzymanego tekstu zespoły stworzyły ruchome „rzeźby” – instalacje z ciał. Każda grupa powinna także wybrać najważniejsze jej zdanie z fragmentu tekstu. W prezentacji można użyć jedynie tego zdania jako jedynej wypowiedzi. Kiedy instalacje będę gotowe, poproś grupy, by uzupełniły swoje instalacje także o dźwięki, które oddadzą nastrój ich fragmentu.

4. Lekcja I: Prezentacja 20 min.

Zaproś grupy do tego, aby w kolejności chronologicznej prezentowały swoje rzeźby związane z danym fragmentem mitu, uzupełniając prezentację o wybrane zdanie i dźwięki. Po obejrzeniu każdej instalacji zapytaj pozostałą część klasy o interpretacje – o to, co uczniowie zobaczyli, a także z jakimi cechami Prometeusza kojarzy im się instalacja, wybrane zdanie czy dźwięki. Co sprawiło, że potrafili rozpoznać określony fragment? W trakcie omówienia uzupełniajcie Waszą bazę skojarzeń dotyczących Prometeusza. Jeśli uczniowie nie są w stanie rozpoznać danego fragmentu mitu na podstawie instalacji, poproś grupę prezentującą go, by go przytoczyła.

Na zakończenie tej części lekcji porozmawiaj z uczniami na temat postawy prometejskiej – zastanówcie się wspólnie, co ją charakteryzuje.

5. Lekcja II: Wprowadzenie dźwiękowe 10 min.

Poproś, by każdy przypomniał sobie cechy, które charakteryzują Prometeusza (możecie skorzystać z wcześniejszych skojarzeń, jeśli w dalszym ciągu wiszą na ścianie), wybrał najważniejszą dla siebie i dobrał do niej dźwięk. Zaznacz, że dźwięk może być wykonywany za pomocą ciała, a najlepiej aparatu mowy. Niech każdy przedstawi swój dźwięk. Jeśli uczniowie wstydzą się to robić po kolei, to można zrobić próbę dźwięków na trzy-cztery. Zapowiedz uczniom, że wybrane przez nich dźwięki pomogą im stworzyć improwizowany utwór o Prometeuszu. Poproś, by każdy znalazł dla siebie wygodne miejsce, w odległości od innych osób, zrelaksował się i zamknął oczy.

Wystukuj wolno rytm. Każdy (w uważności na inne osoby w klasie) dokłada swój dźwięk – może to być jednorazowy odgłos bądź cyklicznie pojawiający się dźwięk. Czuwaj nad rytmem i postaraj się wyciszyć cały utwór.

Poproś, by uczniowie nie otwierali oczu, przez chwilę pozostali w skupieniu podczas Twojego wprowadzenia w dalszą część warsztatu. Poproś, by uczniowie pomyśleli przez chwilę o wydobywanych przez nich dźwiękach, które przypominają o postawie Prometeusza. Niech w myślach każdy z nich zastanowi się nad podanymi przez Ciebie kwestiami:

- O czym świadczą podejmowane przez Prometeusza decyzje?

- Jakie posiadał cechy, co go charakteryzowało?

- Czy jest coś, co Cię z nim łączy? Co to jest? Czy odnajdujesz u siebie/w swoim zachowaniu podobne cechy do niego? Czy blisko jest Ci do postawy prometejskiej? Poświęcania się dla dobra ogółu, buntowaniu się przeciwko nakazom, jeśli nie są zgodne z Twoimi wartościami?

- Pomyśl, czy znasz kogoś w swoim otoczeniu, kto jest podobny do Prometeusza. A może przychodzi Ci do głowy jakaś znana postać u której dostrzegasz to podobieństwo? Może przychodzi Ci na myśl jakaś grupa społeczna/zawodowa?

- Jakie cechy ma współczesny Prometeusz, kim jest/mógłby być, z czym i przeciwko czemu by się buntował, dla kogo walczył?

Poproś, by uczniowie otworzyli oczy i zapisali na kartkach osoby z własnego otoczenia/sławne postaci/grupy społeczne/zawodowe, które kojarzą się im z Prometeuszem. 

6. Lekcja II: Współcześni Prometeusze - debata 35 min.

Podziel klasę na maksymalnie czteroosobowe grupy, w których członkowie porozmawiają o wybranych przez siebie osobach, przypominających im swoją postawą Prometeusza. Niech opowiedzą sobie wzajemnie, dlaczego akurat te osoby przyszły im na myśl i jakie dostrzegają podobieństwa do Prometeusza?

Daj zespołom na te rozmowy nie więcej niż 10 minut. Po tym czasie poproś, by każda grupa przygotowała przygotowała wystąpienie w debacie pt. „Prometeizm współcześnie – czy warto iść tą drogą i dokąd ona prowadzi?". Wystąpienie każdej grupy powinno trwać nie dłużej niż trzy minuty.
Można rozszerzyć to ćwiczenie i dać każdej grupie dodatkowe zadanie. Np.:
- każda grupa ma wybrać grupę społeczną/zawodową, którą uważają za szczególnie powiązaną z prometeizmem i przygotowuje wystąpienie jako jej reprezentanci (np. nauczyciele, lekarze, księża, mieszkańcy dużych aglomeracji, seniorzy);
- uczniowie mogą otrzymać dodatkowe zadanie związane z przygotowaniem wystąpień w różnych konwencjach: spot reklamowy, konferencja prasowa, orędzie do narodu itp.
 
Wariant: Możesz też zdecydować się na inny wariant debaty nad współczesnym prometeizmem. Np. jej hasłem może być „Prometeizm w szkole”. Warto pomyśleć jeszcze o tym, w jaki sposób wykorzystać wybrane wcześniej postacie. W tym przypadku uczniowie mogą przygotować prezentacje na wzór wybranych przez siebie Prometeuszy – poproś, by zastanowili się w grupach jakie pomysły/rozwiązania zaproponowałyby wybrane przez nich osoby. 

Zobacz też

Jan Parandowski, „Mitologia: wierzenia i podania Greków i Rzymian", Warszawa 1990

O autorach

Joanna Krukowska-Gulik

Pedagożka teatru, tutorka, animatorka społeczno-kulturalna.
Współtworzy Dział Pedagogiki Teatru w Instytucie Teatralnym im.
Zbigniewa Raszewskiego, pracuje przy programie Lato w teatrze.
Członkini Stowarzyszenia Pedagogów Teatru, gdzie m. in. wraz z
Dominiką Szulc współprowadziła grupę nieLETNICH krytyków teatralnych.
Z rodzicami i dziećmi przygotowywała performans w przestrzeni wystawy
w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN oraz spektakl „Letnie wakacje.
Niezła propozycja". Z Fundacją Sztukmistrze współtworzyła „Zgubowisko”
– familijny spektakl nowocyrkowego. Prowadzi grupę młodzieżową w
Ośrodku Kultury „Arsus”. Autorka scenariuszy na portalu Teatroteka
Szkolna oraz publikacji pedagogiczno-teatralnych. Uwielbia ludzi i
uwielbia tańczyć, a najbardziej tańczyć z ludźmi.

Joanna Krukowska-Gulik

Podobne konspekty

  • Wiek 13-16 lat

    miniaturka konspektu Dedal i Ikar

    Aleksandra Drzazga

    Dedal i Ikar

  • Wiek 13-16 lat

    miniaturka konspektu Miłość i śmierć w micie

    Weronika Łucyk

    Miłość i śmierć w micie

  • Wiek 16-19 lat

    miniaturka konspektu Mitologia współczesna?

    Agata Pietrzyk-Sławińska

    Mitologia współczesna?

  • Wiek 16-19 lat

    miniaturka konspektu Król Edyp

    Kamila Paradowska

    Król Edyp