Opowieści z czterech stron świata: Afryka
Magdalena Szpak, konsultacja: Justyna Kieruzalska

Opowieści z czterech stron świata: Afryka

„Opowieści z czterech stron świata" to konspekty zajęć, dzięki którym uczniowie poznają historie pochodzące z różnych kultur. Powstały one na bazie filmów opracowanych przez Fundację Ogrody Muzyczne w ramach projektu „Migane Bajko-dźwięki". Wszystkie filmy zostały zrealizowane z udziałem opowiadaczy, muzyków i tłumaczek języka migowego - można je więc wykorzystywać zarówno w pracy z dziećmi słyszącymi, jak i posługującymi się językiem migowym w komunikacji.

Afrykańska opowieść „Ziemia pękła" mówi o zamieszaniu wywołanym wśród zwierząt przez przestraszonego zająca. Podczas zajęć uczniowie zastanowią się, jaką rolę odgrywa strach w naszym życiu.

  • Informacje o konspekcie

    Grupa wiekowa Wiek 6-10 lat
  • Rodzaj zajęć nauczanie zintegrowane, przyroda
  • Miejsce sala lekcyjna
  • Czas 60 minut
  • Cel zajęć
    • poznanie afrykańskiej opowieści i podstawowych informacji na temat Afryki;
    • przyjrzenie się motywowi strachu w przedstawionej historii;
    • refleksja nad rolą strachu w naszym życiu.
  • Metody pracy praca z tekstem, pokaz fragmentów filmu lub spektaklu , pogadanka, improwizacje ruchowe, ćwiczenia ruchowe

Przygotowanie do zajęć

Aranżacja przestrzeni

Przestrzeń pozwalająca na swobodny ruch w całej grupie. 

Środki dydaktyczne

Projektor z ekranem / tablica multimedialna do wyświetlenia obrazów z załącznika i filmu.  Odtwarzacz plików audio. Głośniki.

Przebieg zajęć

1. Na południe! 5 min.

Zajęcia możesz zacząć od wprowadzenia muzycznego. Sięgnij po materiały muzyczne z załącznika. Jeśli pracujesz z dziećmi słyszącymi, zapowiedz grupie, że zanim usłyszą historię, przeniosą się za pomocą dźwięku do miejsca, z którego pochodzi. Poproś dzieci, aby ułożyły się wygodnie na dywanie, zamknęły oczy i słuchając muzyki, spróbowały sobie wyobrazić miejsce, z którego ona pochodzi. Dzieci migające również mogą poznać nagranie - w wersji graficznej. W tym celu skorzystaj z programu, który umożliwia tworzenie wizualizacji dźwięków (możesz je stworzyć tu: https://www.veed.io/).

Powiedz dzieciom, że poznacie dzisiaj opowieść z dalekiej krainy – z Afryki. Zapytaj, co dzieci wiedzą o Afryce. Czy to daleko? Czy blisko? Zbierz wszystkie informacje i skojarzenia. Komentuj to, co dzieci wnoszą, w razie potrzeby doprecyzuj wiadomości. Podkreśl, że Afryka to ogromny i różnorodny kontynent – są tam aż 54 kraje, mieszkają tam ludzie o różnym kolorze skóry, którzy mówią różnymi językami. Zapowiedz, że bohaterami historii, której zaraz wysłuchacie, są afrykańskie zwierzęta. Zapytaj dzieci, czy znają jakieś zwierzęta mieszkające na tym kontynencie?

2. Afrykańskie zwierzaki 25 min.

1. Obejrzyjcie nagranie z afrykańską opowieścią [link do niej znajdziesz w polu „Zobacz też"]. Po obejrzeniu historii przejdźcie bezpośrednio do działania.

2. Stańcie w kole. Zapytaj dzieci, czy wiedzą, jak wygląda owoc mango. Czy jest duży? Czy jest ciężki? Jak myślicie, jakie to uderzenie, kiedy owoc mango spada na ziemię? Spróbujcie podskoczyć i lądując stopami na podłodze, tupnąć nimi tak, jakby mango spadało na podłogę. Czy to będzie mocne tupnięcie, czy raczej słabe? Popróbujcie kilka razy. A teraz wyobraźcie sobie, że na ziemię spada cały deszcz owoców mango! Spadają bardzo szybko! A teraz wyobraźcie sobie, że na ziemię spada jeden owoc mango, ale wydaje ogromny huk – kiedy usłyszał go zając, to pomyślał, że ziemia pękła! Spróbujcie zrobić ten huk wszyscy razem – uderzając jednocześnie piętami w podłogę.

2. Powiedz, że spróbujecie poruszać się jak zwierzęta z opowieści, ale najpierw rozgrzejecie Wasze ciała.

a) Zacznijcie poruszać głową w górę, w dół, na wszystkie strony. Przejdźcie do ramion – zatoczcie nimi kilka kółek w przód i w tył. Poruszajcie palcami u dłoni. Pokręćcie biodrami, poruszajcie nogami i stopami.

b) Wspólnie przypomnijcie sobie, jakie zwierzęta pojawiły się w opowiadanej historii. Zatrzymaj się przy każdym z podanych bohaterów. Zapytaj, jak to zwierzę się porusza i poproś dzieci, żeby spróbowały oddać ten ruch najpierw konkretną częścią ciała a potem całym ciałem. Jak poruszają się ręce małpy? A jej głowa? A cała małpa? Jak poruszają się nogi zająca? W jaki sposób porusza się trąba słonia? W jaki sposób porusza się całe ciało węża? A słonia? itp. Możesz zadawać pytania pomocnicze: szybko czy raczej wolno? Lekko czy ciężko? Sztywno czy miękko? Spróbujcie wykonywać te ruchy (każdy próbuje po swojemu).

3. Jak boi się zwierzę? 10 min.

1. Podziel dzieci na cztery zespoły i przydziel każdej z grup jedno zwierzę (zając, małpa, wąż, słoń).

Poproś, aby dzieci zastanowiły się, w jaki sposób ich zwierzę zareagowało na hasło „Ziemia pękła!”. Jak boi się małpa? A jak zając? Biegną w jakimś rytmie? Jak pulsuje ziemia, kiedy się poruszają? Niech dzieci wymyślą, w jaki sposób pokazać strach danego zwierzęcia. Daj chwilę na przygotowanie.

2. Poproś, aby po kolei grupy zaprezentowały działania swoich zwierząt. Zachowajcie kolejność przedstawioną w opowieści – zające, węże, małpy, a na końcu słonie. Każda grupa zajmuje konkretne miejsce w sali – każdej wyznacz fragment przestrzeni, żeby wszyscy się widzieli.

Wszystkie grupy zastygają w bezruchu. Na Twoje hasło: „Zające, ziemia pękła!”, wywołana grupa rozpoczyna działanie. Na Twoje hasło: „Ziemia jest cała!”, grupa, która była w akcji, przestaje się ruszać. Powtarzaj ten schemat prezentacji z wszystkimi zespołami. Na koniec ćwiczenia możesz wywołać jeszcze raz wszystkie grupy jednocześnie.

 

4. Jak boi się człowiek? 10 min.

1. Usiądźcie ponownie w kręgu. Zapytaj dzieci o ich wrażenia z poprzedniego ćwiczenia, kiedy próbowały pokazać, jak wyglądają przestraszone zwierzęta. A jak i wygląda człowiek, który się boi? Niech kilka chętnych osób spróbuje pokazać własnym ciałem przestraszonego człowieka. Porozmawiajcie o tym, co się dzieje z twarzą, oczami, oddechem, biciem serca. Przypomnij, że przestraszone zwierzęta uciekają albo zastygają w bezruchu. A jak się zachowuje człowiek, kiedy się boi? Co Wy robicie, kiedy się boicie?

2. Powiedz dzieciom, że strach spełnia ważną funkcję i w świecie zwierząt i ludzi. To emocja, która pozwala nam uratować się przed zagrożeniem. Antylopa ucieka przed lwem, który chce ją pożreć i w ten sposób ratuje swoje życie. Człowiek nie dotyka rozgrzanych naczyń, bo boi się oparzenia. Czasami strach jest bardzo potrzebny, ale zdarza się, że boimy się czegoś zupełnie niegroźnego. Zapytaj dzieci, jak było w usłyszanej historii? Co przestraszyło wszystkie zwierzęta? Czego się bały? Jak to się stało, że przestały się bać? Daj dzieciom przestrzeń do tego, by podzieliły się swoimi spostrzeżeniami.

5. Strach ma wielkie oczy? 10 min.

Porozmawiaj z dziećmi o postawie dwóch postaci – zająca i lwa. Jak doszło do tego, że zając pomyślał, że ziemia pękła? Jak lew zareagował, kiedy dowiedział się od zwierząt, że pękła ziemia? Czym różni się ich zachowanie?

Jak lew sprawdził, czy jest się czego bać? W jaki sposób my w sytuacjach codziennych możemy sprawdzić, czy jest się czego bać? Zróbcie burzę mózgów na ten temat – odnieście się do przykładów z własnego doświadczenia.

Materiały do pobrania

Zobacz też

Moduł online

Wskazówki do poprowadzenia zajęć online:

- Aby poprowadzić zajęcia zdalnie, skorzystaj z programu umożliwiającego korzystanie z kamer (np. Zoom).

- Etap „Na południe!": poprowadź go zgodnie z opisem.

- Etap „Afrykańskie zwierzęta": Proponując rozgrzewkę, poproś dzieci, by wykonały ją samodzielnie w domu - podawaj im kolejne polecenia do działań (mogą wyłączyć kamery, ale niech podążają za Twoimi poleceniami). 

- Zrezygnuj z etapu „Jak boi się zwierzę?"

- Etap „Jak boi się człowiek?" poprowadź zgodnie z opisem. Możesz poprosić chętne dzieci, żeby zaprezentowały oznaki strachu czlowieka np. poprzez wyraz twarzy.

- Etap „Strach ma wielkie oczy?" poprowadż zgodnie z opisem. Na burzę mózgów możesz podzielić dzieci na dwójki albo trójki, korzystając z opcji Breakout Rooms. Na koniec etapu wróćcie do rozmowy w całej grupie, podsumowując dyskusję i zajęcia.

 

Informacje o materiałach z załącznika:

Materiał opracowany przez Fundację Ogrody Muzyczne. 

„Sanu" z Senegalu (balafon, kora, śpiew, flet fula, tykwa = calabesse).

Wykonawcy:

Abdoulaye Badji - kora, śpiew, gadający bęben

Gwidon Cybulski - balafon, śpiew, ngoni

Sebastian Wielądek - flet fula

Kuba Pogorzelski - djembe, bębny dundun, tykwa = calabesse

O autorach

Magdalena Szpak

Pedagożka teatru, trenerka, tutorka. Współtworzy Dział Pedagogiki Teatru w Instytucie Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie. Absolwentka Wydziału Wiedzy o Teatrze warszawskiej Akademii Teatralnej  im. Aleksandra Zelwerowicza, Szkoły Treningu Grupowego przy Fundacji Szkoła Liderów oraz Szkołę Trenerów Grup Wsparcia. Certyfikowana tutorka Szkoły Liderów. Prowadzi warsztaty głównie dla osób dorosłych, wspiera w rozwoju nauczycieli i edukatorów.

Magdalena Szpak

konsultacja: Justyna Kieruzalska

Graficzka i ilustratorka, społeczniczka, założycielka studia graficznego UHO. Działa na rzecz włączania Głuchych w kulturę mainstreamu oraz upowszechniania kultury Głuchych wśród słyszących. Promuje szeroko rozumianą integrację. Współpracuje z NGO-sami oraz publicznymi instytucjami kultury.  W Galerii Labirynt jako edukatorka, prowadziła w polskim języku migowym zajęcia edukacyjne o sztuce współczesnej w oparciu o bieżące wystawy (zjęcia tłumaczone na polski język foniczny). Odpowiadała też za kontakt z lubelskim środowiskiem osób Głuchych, nagrywanie zaproszeń w PJM (skrót od polskiego języka migowego) na wydarzenia - wernisaże, debaty, różne działania społeczne. Prowadzi warsztaty także w innych miastach m.in. w Centrum Kultury ZAMEK w Poznaniu czy w Galerii Arsenał w Białymstoku. We współpracy z Galerią Zachęta w Warszawie szkoliła pracowników i pracowniczki instytucji kultury z zakresu dostępności i włączania Głuchych w działania kulturalne. 

konsultacja: Justyna Kieruzalska

Podobne konspekty

  • Wiek 4-6 lat

    miniaturka konspektu W podróż! Odcinek 1: Wyruszamy - zajęcia w przedszkolu (starszaki)

    Paulina Andruczyk

    W podróż! Odcinek 1: Wyruszamy - zajęcia w przedszkolu (starszaki)

  • Wiek 6-10 lat

    miniaturka konspektu Opowieści z czterech stron świata: Chiny

    konsultacja: Justyna Kieruzalska, Wiktoria Siedlecka-Dorosz

    Opowieści z czterech stron świata: Chiny

  • Wiek 6-10 lat

    miniaturka konspektu Opowieści z czterech stron świata: Niemcy

    konsultacja: Justyna Kieruzalska, Justyna Sobczyk

    Opowieści z czterech stron świata: Niemcy

  • Wiek 6-10 lat

    miniaturka konspektu Opowieści z czterech stron świata: Skandynawia

    Katarzyna Piwońska, konsultacja: Justyna Kieruzalska

    Opowieści z czterech stron świata: Skandynawia