Twórczość Jana Kochanowskiego, ojca poezji polskiej, jest omawiana na różnych etapach edukacji. Zajęcia stanowią próbę twórczego spojrzenia na biografię poety i potraktowania jej jako materiału do działań teatralnych. Punktem wyjścia jest fraszka „Do gór i lasów”, w której autor wspomina rozmaite okresy swojego życia. Na jej podstawie uczniowie i uczennice w grupach stworzą scenki teatralne w konwencji teatru cieni, które złożą się na teatralny życiorys poety.
Tablica, stoły przeznaczone do pracy grup, miejsce do ustawienia teatrzyku pudełkowego i do prezentacji pracy grup.
Tekst fraszki Jana Kochanowskiego „Do gór i lasów” dla każdego ucznia. Teatrzyk pudełkowy (instrukcja wykonania w zakłądce Zobacz też – można go zrobić własnoręcznie lub poprosić o to uczniów, najlepiej byłoby mieć tyle teatrzyków, ile jest grup, żeby mogły swobodnie pracować nad spektaklem).
Lampka lub latarka.
Do wykonania scenografii i postaci: szkicownik do przygotowania projektów, ołówki, arkusze sztywnego czarnego papieru, nożyczki, patyczki, taśma klejąca.
Zapowiedz uczniom, że na dzisiejszych zajęciach będziecie się przyglądać losom Jana Kochanowskiego i wspólnie stworzycie klasowe przedstawienie. Aby się do tego przygotować, rozpoczniecie od przypomnienia najważniejszych faktów z życia twórcy – na osi czasu zaznaczcie kluczowe wydarzenia i etapy. Możesz poprosić uczniów o przygotowanie faktów i ciekawostek z życia Kochanowskiego w domu i przyjście na zajęcia z gotowymi notatkami lub możecie pracować na lekcji wspólnie w oparciu np. o podręcznik języka polskiego.
Powiedz uczniom, że teraz zapoznacie się z fraszką, w której Kochanowski zawarł swoją biografię w poetyckiej formie. Przeczytajcie ją i sprawdźcie, czy wskazane przez Was wydarzenia i okresy znalazły swoje odbicie w tekście. Spróbujcie przyporządkować poszczególne fragmenty wiersza do Waszej osi czasu, uzupełnijcie ją o brakujące elementy. A może utwór pomija coś, co znalazło się na Waszej osi? Jaki obraz życia poety wyłania się z tych dwóch źródeł (podręcznik i utwór poetycki)?
1. Powiedz klasie, że rozpoczniecie pracę nad tworzeniem scen do Waszego przedstawienia w oparciu o wiedzę o Janie Kochanowskim. Przygotujecie je w technice teatru cieniowego. Zaprezentuj uczniom fragmenty przedstawień tworzone w tej technice i instrukcję budowania teatrzyku cieniowego z załącznika.
2. Podziel klasę na grupy i rozdaj im zestawy materiałów potrzebnych do przygotowania postaci i scenografii. Zapowiedz, że zadaniem każdego zespołu jest stworzenie krótkiej sceny z życia poety (każda grupa pracuje nad innym punktem życiorysu poety).
Materiał do pracy możecie dobrać na dwa sposoby:
- ograniczyć się do wydarzeń, w których poeta odwołał się we fraszce „Do gór i lasów”;
- wybierać spośród wszystkich wydarzeń, które umieściliście na osi czasu.
Wyjaśnij, że praca w grupach będzie się odbywała w dwóch etapach:
Etap pierwszy: wymyślenie fabuły scenki
- zespoły zastanawiają się, w jaki sposób chcą opowiedzieć o wydarzeniu / okresie (jak on mogło przebiegać, kto brał w nim udział itp.), a nastepnie tworzą monolog bohatera, dialogi postaci lub wypowiedzi narratora dla sceny.
Etap drugi: wymyślenie i przygotowanie formy scenki
- zespoły projektują stronę wizualną sceny – wycinają figury postaci, opracowują ich ruch oraz dźwięki, które powinny pojawić się w scenie.
Jeśli macie tylko jeden teatrzyk pudełkowy, daj każdej grupie czas i możliwość wypróbowania scenki w pudełkowym teatrzyku przed występem.
1. Poproś grupy, aby zaprezentowały swoje scenki w kolejności chronologicznej. W ten sposób powstanie spektakl opowiadający o życiu Jana Kochanowskiego.
2. Porozmawiajcie o tym, jaki obraz życia poety wyłania się z przygotowanych scenek.
Omówcie również stronę techniczną spektaklu. Czy udało wam się stworzyć wspólne przedstawienie? Czy udało się osiągnąć jednorodność treściową i formalną przedstawienia? Jakie zmiany można by wprowadzić, aby sceny tworzyły spójną całość?
Wariant działania: możesz sfilmować poszczególne scenki i zmontować je (lub zlecić to zadanie chętnym uczniom), by każdy z uczniów miał możliwość obejrzenia po zajęciach całego spektaklu.
Wiek 13-16 lat
Wiek 16-19 lat
Wiek 13-16 lat
Wiek 13-16 lat