Zajęcia mają na celu wprowadzenie uczniów w twórczość Witkacego, w szczególności zaś służą przybliżeniu tematyki i konwencji dramatu „Szewcy”. Młodzież w trakcie lekcji badać będzie problem władzy, przyglądając się mu z Witkacowskich perspektyw. Zajęcia można poprowadzić jako wprowadzenie do lektury lub omówienia tego dramatu.
Na zajęciach poprzedzających lekcję poproś uczniów, by obejrzeli esej telewizyjny „Witkacy ID”, zwracając szczególną uwagę na stworzoną przez Witkacego serię zdjęć z minami. Upewnij się również, że w danej klasie zostało już wprowadzone pojęcie groteski.
Porozsuwaj ławki pod ściany klasy, aby wygospodarować jak najwięcej wolnej przestrzeni. Krzesła ustaw w kole.
Rozpocznij od rozgrzewki. Poleć uczniom, aby stanęli w kole zwróceni do siebie. Wybierz z grupy osobę, która będzie pełnić rolę „ceremoniarza”. Zadaniem tej osoby będzie rozpoczęcie pokazu min (na dowolny znak) oraz wskazywanie osób, których miny pozostali uczniowie spróbują zinterpretować (czyli podzielić się tym, jak odczytują jej znaczenie, co ich zdaniem ta mina wyraża). Wyjaśnij klasie, że na znak ceremoniarza wskazana osoba ma oddać za pomocą miny swój dzisiejszy nastrój. Zadbajcie o to, aby – wzorem Witkacowskich portretów – mina była wyrazista i oddawała to, czego dziś doświadczyliście. Możecie też dodać rekwizyt.
Interpretujcie na forum miny osób wybranych przez ceremoniarza.
Jako podsumowanie tej części zajęć zachęć uczniów do krótkiej refleksji, czy łatwo im było określić stan ducha osób, których miny interpretowaliśmy, co sprzyja trafnej interpretacji, co ją ogranicza.
1. Zapowiedz klasie, że kolejne ogniwo lekcji poświęcone będzie problematyce władzy. Podkreśl, że jest to temat podjęty przez Witkacego w dramacie „Szewcy”. Podziel klasę na cztero-pięcioosobowe grupy (doboru może dokonać także wybrany wcześniej ceremoniarz) – niech zaaranżują miejsce do pracy dla siebie. Rozdaj zespołom samoprzylepne karteczki i poleć, aby w grupach zapisali swoje skojarzenia ze słowem WŁADZA. Na tę część zajęć przeznacz ok. 5 minut.
2. Wróćcie do wspólnego kręgu. Połóż na środku duży arkusz szarego papieru z napisem WŁADZA. Poleć uczniom, aby zaprezentowali swoje słowa kluczowe związane z władzą, komentując je i jednocześnie przyklejając na arkusz szarego papieru. Zachęcaj uczniów do tego, aby hasła powtarzające się lub podobne grupowali obok siebie. W ten sposób zbudowana zostanie mapa mentalna, którą uczniowie wykorzystają w kolejnym ćwiczeniu.
3. Na koniec tego ćwiczenia porozmawiaj z młodzieżą o ogólnym obrazie władzy wyłaniającym się z ich mapy mentalnej, a także o przyczynach takiego widzenia władzy przez młodych ludzi. Tego typu podsumowanie można będzie w kolejnych lekcjach skonfrontować z Witkacowskim widzeniem tego problemu.
1. Przed przystąpieniem do zadania teatralnego konieczne będzie nieco dłuższe wprowadzenie. Wyjaśnij uczniom, że zabawa polega na stworzeniu minietiudy na temat władzy. Inspiracją do jej powstania powinna być wypracowana we wcześniejszych działaniach mapa myśli. Młodzież podzielona zostanie na nowe cztery grupy, a każda grupa będzie przedstawiać władzę z nieco innej perspektywy. Te perspektywy pochodzą od samego Witkacego i jego firmy portretowej [załącznik], w której oferował klientom portrety różnego typu, między innymi: portrety „wylizane”, „obiektywne”, „demoniczne” lub tworzone pod wpływem różnorodnych środków psychoaktywnych (tu warto pokazać młodzieży wybrane portrety dostępne w sieci). Upewnij się, czy uczniowie dobrze rozumieją polecenie, a następnie losowo rozdaj zespołom karteczki, na których znajdą wskazówki, jaki charakter ma mieć portret władzy stworzony przez ich grupę [załącznik].
TYP A
„WYLIZANY”, czyli idealizacja władzy.
TYP B
„OBIEKTYWNY”, czyli najbardziej realistyczny.
TYP C
„DEMONICZNY”, czyli eksponujący negatywne aspekty władzy.
TYP D
„Z DODATKIEM GROTESKI”, czyli polegający na przejaskrawianiu świata przedstawionego i zestawianiu kontrastów.
2. Na wykonanie zadania przeznacz od 15 do 30 minut.
3. Zaproś młodzież do prezentacji etiud. Omów z młodzieżą każdą z etiud. Możesz posłużyć się pytaniami:
- jak została przedstawiona władza w etiudzie? jakimi środkami uzyskano zamierzony cel?
- dlaczego uczniowie wybrali konkretne środki wyrazu?
- jak odebrali etiudę widzowie?
