Nisko (o tym, co poniżej ziemi i w trawie)
Weronika Idzikowska

Nisko (o tym, co poniżej ziemi i w trawie)

Proponujemy wychowawcom przedszkolnym serię działań dotyczących poznawania natury w najbliższym otoczeniu. Podczas czterech spotkań uczestnicy będą się przyglądać elementom świata przyrody. W drugim odcinku będą poznawać świat przyrody schowany w trawie i pod ziemią. Jak wiele zwierząt uda im się spotkać podczas spaceru?

  • Informacje o konspekcie

    Grupa wiekowa Wiek 4-6 lat
  • Rodzaj zajęć -
  • Miejsce sala lekcyjna, teren wokół szkoły
  • Czas 80 minut
  • Cel zajęć
    • poszukiwanie elementów świata przyrody w najbliższym otoczeniu;
    • rozwijanie wyobraźni poprzez pracę z ciałem.
  • Metody pracy rozmowa , improwizacje ruchowe, ćwiczenia improwizacyjne

Przygotowanie do zajęć

Zadanie dla ucznia

Uprzedź rodziców/opiekunów dzieci o planowanym spacerze na zewnątrz przedszkola – o tym, że dzieci mogą się pobrudzić. 

Aranżacja przestrzeni

Jeśli pogoda na to pozwala, całe zajęcia odbywają się na zewnatrz.

Środki dydaktyczne

Przygotuj:

- skrzyneczki skarbów – tak, żeby były pod ręką, kiedy będziecie ich potrzebować.

- kolorowe pisaki dla dzieci i kartki papieru, kłębek wełny.

- kocyki dla dzieci (ewentualnie poduszki) – do siedzenia na trawie

- odtwarzacz muzyki (może być telefon i mały głośnik). Wybierz wcześniej rytmiczny utwór na dziką dyskotekę.

 

Przebieg zajęć

1. Krąg badaczy 15 min.

1. Zaproś dzieci na podwórko i usiądźcie wygodnie w kręgu (możecie wziąć sobie poduszki, kocyki itp.). Przypomnij dzieciom, że niedawno tworzyliście krąg badaczy i zastanawialiście się, czym jest przyroda, jakie są jej elementy, a potem wybraliście się na wyprawę. Zapytaj, co pamiętają z tego dnia.

2. Zapowiedz, że dziś odbędziecie kolejną wyprawę wokół Waszego przedszkola. Tym razem uważnie zbadacie świat, który jest tuż pod waszymi stopami. Zanim to się wydarzy, potrzebujecie poszukać metod, które pomogą Wam poznawać i obserwować to, co jest nisko.

3. Poproś, aby wszyscy wstali z miejsc i wspólnie sprawdźcie, jak to jest przyglądać się światu, poruszając się:

- w kuckach: wolno, szybko, w podskokach, kucając w miejscu i przyglądając się temu, co widać na ziemi z tej pozycji;

- turlając się: spróbujcie osobno i w swoim indywidualnym tempie, a potem wspólnie;

- leżąc: na plecach, na boku, na brzuchu. Patrzcie na korony drzew i chmury, a potem zobaczcie, co dzieje się tuż obok Waszych głów w trawie, w piasku. Na chwilę zamknijcie oczy, przysłuchując się dźwiękom i próbując wyczuć zapachy dookoła. Machajcie rękami po powierzchni trawy, tak jakbyście ją głaskali, podnosząc nogi do góry i próbując przespacerować się wśród chmur;

- siedząc: spróbujcie wyciągnąć jak najdalej ręce, żeby zbadać fakturę trawy. Połóżcie stopy równolegle do podłoża i sprawdźcie twardość ziemi. Obracajcie głowę i tułów, żeby sprawdzić zasięg swojego spojrzenia.

5. Zaproś dzieci ponownie do kręgu badaczy i zapytaj, który ze sposobów obserwacji świata spodobał im się najbardziej i dlaczego. Powiedz, że skorzystacie z nich niebawem ponownie. Przypomnij dzieciom, że dziś także mogą poszukiwać skarbów do swoich skrzyneczek. Ważne, żeby były to skarby, które znajdują się blisko ziemi – można się po nie schylić albo wyszukać je w trawie. I przede wszystkim takie, które… nie są żywymi stworzeniami!

2. Nietypowa wyprawa przyrodnicza 30 min.

1. Zapowiedz, że dziś Waszymi przewodnikami będą zwierzęta, które mieszkają nisko, pod waszymi stopami – w ziemi, w trawie, w drewnie, pod kamieniem. Poszukajcie takich stworzeń: gdzie mogą się kryć? Jak się nazywają? Poproś dzieci, żeby poszukały różnych gatunków stworzeń żyjących najbliżej ziemi. Powiedz, że to moment, w którym mogą sięgnąć po poznane wcześniej metody badawcze lub wykorzystać nowe. Jeśli dzieci będą miały problem ze znalezieniem różnorodnych zwierząt, możesz podpowiedzieć im własne propozycje. Zatrzymajcie się wspólnie przy każdym napotkanym stworzeniu i przyjrzyjcie mu się uważnie. Co robi, jak się porusza, dokąd może zmierzać?

2. Stańcie w kręgu. Powiedz grupie, że teraz przypomnicie sobie wspólnie wszystkie spotkane dziś zwierzęta mieszkające blisko ziemi. Każde z nich przypomnicie sobie w formie zabawy ruchowej. Poproś dzieci, żeby przypominały kolejne zwierzęta, które widziały dziś. Za każdym razem, kiedy pojawi się jakaś nazwa, pracuj według tego samego schematu:

- zacznij od pytań dotyczących obserwacji dzieci i poproś, by odpowiadając na nie, próbowały naśladować zwierzęta;

- podziel się z dziećmi ciekawostką na temat danego zwierzęcia;

- zaproponuj wspólną zabawę dla grupy inspirowaną informacją o zwierzęciu.

Poniżej znajdują się propozycje do wykorzystania w tej części:

MRÓWKI

Pytania uruchamiające działanie:

Jak poruszają się mrówki?

Jakie odgłosy mogą wydawać? Spróbuj połączyć ruch i dźwięki.

Czy mrówki potrafią poruszać się do tyłu? A bokiem?

Ciekawostka:

Mrówki w trakcie powodzi potrafią zbudować dla siebie tratwy.

Wspólna zabawa dla grupy:

Czy można zbudować tratwę z naszych ciał? Spróbujcie to zrobić! Czy taką tratwą da się gdzieś popłynąć? Spróbujcie się przemieścić nie rozrywając Waszej tratwy! Jak zachowa się Wasza tratwa, kiedy przyjdzie wysoka fala, kiedy woda będzie wyjątkowo spokojna, kiedy złapie Was ulewna burza?

Wariant: Możecie także spróbować zrobić tratwę z materiału (np. kocyków, poduszek) – czy wszyscy się na niej zmieścicie?

 

ŚLIMAKI

Pytania uruchamiające działanie:

Jak poruszają się ślimaki?

Jakie odgłosy mogą wydawać? Spróbuj połączyć ruch i dźwięki.

Czy ślimak, który przewróci się na skorupkę, jest w stanie wstać? Zróbcie tzw. kołyskę z ciała: leżąc na plecach, dociśnijcie nogi do brzucha i zaplećcie wokół nich ręce. Postarajcie się teraz rozkołysać tak, żeby wstać bez pomocy rąk i nóg.

Czy pełznący ślimak jest w stanie dotrzeć na pagórek?

Ciekawostka:

Ślimaki chowają się w swoich skorupkach jak w mikroszałasach.

Wspólna zabawa dla grupy:

Czy możecie zrobić wspólny szałas z Waszych rąk i nóg? Spróbujcie! W duetach, w czwórkach, w sześć osób. A całą grupą? Co jeśli będzie deszcz – jak zachowa się nasz szałas? A co się z nim stanie, kiedy przyjdzie ogromna wichura?

Wariant: Możecie także spróbować stworzyć mikroszałasy z kamyków, patyków, liści, trawy itp. Podzielcie się na trzy, cztery podgrupy i zaproponujecie swoje rozwiązania, wykorzystując naturalne elementy wokół Was.

 

PAJĄKI

Pytania uruchamiające działanie:

Jak poruszają się pająki?

Jakie odgłosy mogą wydawać? Spróbuj połączyć ruch i dźwięki.

Czy pająki potrafią jednocześnie drapać się po brzuchu i głaskać po głowie?

Ciekawostka:

Pająki mają osiem nóg.

Wspólna zabawa dla grupy:

Czy umielibyśmy się poruszać na ośmiu nogach? Połączmy się w czwórki i spróbujmy. A co jeśli dwie nogi chcą iść w jedną stronę, a sześć w inną? Albo trzy nogi nie chcą się w ogóle ruszyć? 

Wariant: Możecie spróbować stworzyć pajęczynę z kłębka wełny: rozwińcie kłębek między drzewami, drabinkami albo rozłóżcie go na ziemi, tworząc pajęczą sieć. Spróbujcie przejść przez tę pajęczynkę: na jednej nodze, na czworakach, w dwunożnej parze (jedna noga u każdej osoby w parze podwinięta).

 

DŻDŻOWNICA

Pytania uruchamiające działanie:

Jak poruszają się dżdżownice?

Jakie odgłosy mogą wydawać? Spróbuj połączyć ruch i dźwięki.

Czy dżdżownice potrafią się turlać?

A może dżdżownice są w stanie zwinąć się dookoła drzewa?

Ciekawostka: Ruch dżdżownic wygląda jak falowanie – tak jakby jedna część dżdżownicy opadała, a kolejna wznosiła się w tym samym czasie.

Wspólna zabawa dla grupy:

Spróbujecie stać się jedną dużą dżdżownicą i poruszać się wspólnie! Co jeśli każda część ciała dżdżownicy chce iść w swoją stronę? A czy jesteśmy w stanie otoczyć razem drzewo?

Wariant: Możecie też spróbować przejść przez wyobrażony tunel dla dżdżownic. Połóżcie się na ziemi i złapcie się za ręce – stworzycie jedną dżdżownicę. Dawaj grupie polecenia, które będą zmieniały sposób lub kierunek poruszania się dżdżownicy (np. podskoczcie nad gorącymi kamieniami, wciągnijcie brzuchy, żeby zmieścić się w szczelinie, uniknijcie spotkania z głodną wroną, pełzajcie, żeby przejść pod krzewem róży itd.).

 

KOWALE

Pytania uruchamiające działanie:

Jak poruszają się kowale?

Jakie odgłosy mogą wydawać? Spróbuj połączyć ruch i dźwięki.

Czy kowale potrafią podskakiwać?

A tańczyć?

Ciekawostka:

Kowale, które przewrócą się na plecy, mają kłopot z powrotem do stania na własnych nogach.

Wspólna zabawa dla grupy:

Jesteście grupą kowali, która przewróciła się i leży na plecach (złapcie się za ręce). Spróbujecie podnieść się wspólnie, nie używając do tego rąk.

Ciekawostka II:

Kowale bardzo lubią towarzystwo – trzymają się razem ze względu na bezpieczeństwo.

Wspólna zabawa dla grupy:

Podzielcie się na dwie grupy – jedna grupa to kowale szukające bezpiecznego domu, druga – domki dla kowali. Domki ustawiają się na czworakach, tworząc schronienia dla kowali. Kowale wędrują z domku do domku, sprawdzając, gdzie czują się najlepiej. Rolą domku jest otulenie kowala, stworzenie mu jak najlepszych warunków, dopasowanie się do jego kształtu. Kowale poruszają się w specyficzny sposób: na czworakach, w kuckach, czasem pełzając. Potem zmiana.

 

KRET

Pytania uruchamiające działanie:

Jak porusza się kret?

Jakie odgłosy mogą wydawać krety? Spróbuj połączyć ruch i dźwięki.

Czy kret, który bardzo słabo widzi (przymknij oczy,) jest w stanie dojść do: tamtego krzaka, tego drzewa?

Ciekawostka:

Krety nie widzą zbyt dobrze, mają za to świetny słuch!

Wspólna zabawa dla grupy:

Usiądźcie w kręgu i zamknijcie oczy. Używaj różnych elementów ze świata przyrody, by wydobyć dźwięki (np. wystukuj dźwięki, rzucaj kamieniem o ziemię, uderzaj o siebie patykami, szeleśći suchymi liśćmi lub gałązkami w palcach). Pamiętaj, żeby zbliżyć się do uszu każdego z dzieci z cichszymi dźwiękami, tak, żeby mogły je usłyszeć. Zadaniem dzieci jest odgadnięcie – ze słuchu – co to za dźwięk. Ciekawostka II:

Ciekawostka II:

Krety drążą pod ziemią korytarze.

Wspólna zabawa dla grupy:Spróbujcie stworzyć kreci korytarz z własnych ciał: stańcie w dwóch rzędach naprzeciwko siebie. Jedna osoba ma za zadanie przejść przez Wasz korytarz. Osoby tworzące korytarz wykonują wspólnie różne zadania: np. uśmiechamy się do osoby idącej korytarze, życzymy jej dobrego dnia, bijemy jej brawo itd. Możecie też stworzyć korytarz-wyzwanie: ustawiając się tak, żeby złapać za ręce i nogi osobę naprzeciwko, tworząc galimatias z Waszych rąk i nóg, przez który osoba idąca korytarzem musi się przecisnąć.

 

JEŻ

Pytania uruchamiające działanie:

Jak porusza się jeż?

Jakie odgłosy mogą wydawać jeże? Spróbuj połączyć ruch i dźwięki.

Czy jeż potrafi poruszać się bezszelestnie?

Ciekawostka:

Jeże wydają mnóstwo osobliwych dźwięków.

Wspólna zabawa dla grupy:

Ustawcie się w rzędzie jedno za drugim. Stworzycie „głuchy telefon” z dźwięków. Pierwsza osoba wymyśla osobliwy dźwięk i podaje go po cichu drugiej osobie, druga – podaje trzeciej, trzecia- czwartej, aż dojdziecie do ostatniej osoby, która na cały głos stara się wydobyć z siebie dźwięk/dźwięki, jaki/e do niej dotarł/y.

Ciekawostka II:

Jeże są wytrzymałe i na swoich malutkich nóżkach potrafią przebiec nawet pięć kilometrów.

Wspólna zabawa dla grupy:

Połączcie się we czwórki – każda czwórka to jeden jeż. Niech każda osoba w czwórce podwinie jedną nogę do góry. Złapcie się pod ręce i spróbujecie przebiec (lub przejść!) jakiś dystans na czterech nogach. Zamieńcie się w czwórkach i teraz spróbujecie zatańczyć na czterech nogach.

Na podobnej zasadzie twórz własne zadania, które będą się odnosić do zwierząt, które żyją blisko ziemi w miejscu, gdzie będziecie pracować. Warto sprawdzić to wcześniej i wyszukać kilka informacji, które będą dla Ciebie inspiracją do zabaw.

 

A na koniec… niespodzianka! Dzika dyskoteka!

Poproś dzieci, żeby wybrały jedno ze spotkanych dziś stworzeń. Włącz muzykę (dobrze wcześniej przygotować sobie rytmiczny utwór i sprzęt do odtwarzania muzyki – wystarczy telefon i mały głośnik) i zaproś dzieci na dyskotekę: każdy tańczy do muzyki tak, jak tańczyłoby wybrane przez niego stworzenie. Podskoki, turlanki, wykręty, machanie nogami, rękami – co tylko przyjdzie Wam do głowy.

3. Uważna wyobraźnia 10 min.

Po zakończeniu wyprawy i wspólnej dyskotece, zaproś dzieci z powrotem do kręgu. Możecie położyć się na kocykach na trawie albo usiąść. Poproś dzieci, żeby zamknęły oczy. A następnie, żeby podążały w myślach za Twoją opowieścią:

Są takie stworzenia jak biedronki. Biedronki siedmiokropki. Mają siedem czarnych kropek na czerwonym grzbiecie. Są malutkie i często można je spotkać, jak siedzą sobie na źdźble trawy.

Pierwsza kropka biedronki: spróbuj poczuć, jak faluje trawa na wietrze.

Druga kropka: spróbuj poczuć, jak pachnie ziemia.

Trzecia kropka: spróbuj usłyszeć delikatny szelest trawy wokół.

Czwarta kropka: spróbuj usłyszeć kroki różnych stworzeń, które poruszają się wśród trawy.

Piąta kropka: spróbuj wyobrazić sobie, że leżysz w wygodnym hamaku i kołyszesz się delikatnie.

Szósta kropka: spróbuj wyobrazić sobie, że jesteś małą biedronką, która spędziła dziś fajny dzień.

Siódma kropka: pomyśl, co w trakcie dzisiejsze wyprawy podobało Ci się najbardziej.

Powoli otwórz oczy i usiądź na kocyku.

Ważne: pamiętaj, żeby nie spieszyć się z opowieścią, rób długie pauzy między kolejnymi kropkami.

4. Podsumowanie 25 min.

1. Usiądźcie w kręgu. Rozdaj dzieciom ich skrzyneczki skarbów oraz kartki i kolorowe pisaki. Poproś dzieci, by włożyły do nich zebrane dzisiaj skarby. Następnie zaproś dzieci do narysowania na kartkach tego, co najbardziej spodobało im się podczas dzisiejszych zajęć. Możesz poprosić dzieci na początku, żeby przypomniały przebieg dzisiejszych zajęć. Będzie im łatwiej zadecydować potem, co szczególnie przypadło im do gustu.

2. Kiedy rysunki będą już gotowe, poproś dzieci, by o nich opowiedziały: co przedstawia Twój rysunek? Możesz też dopytać o to, jakie skarby dzieci przyniosły z wyprawy i dlaczego.

3. Po opowieściach schowajcie rysunki do skrzyneczek skarbów i odłóżcie je na półkę. Przypomnij dzieciom, że do skrzyneczek zajrzycie ponownie podczas kolejnej wyprawy.

O autorach

Weronika Idzikowska

Tutorka i trenerka, pedagożka teatru, edukatorka praw obywatelskich, asystentka emocjonalna. Na co dzień pracuje w dwóch obszarach: wzmacniania sprawczości osób doświadczających wykluczenia i nierównowagi sił społecznych (dzieci, młodzież, zmęczeni i wypaleni dorośli, mieszkanki i mieszkańcy domów pomocy społecznej, osoby w kryzysie ubóstwa i bezdomności, osoby z doświadczeniem migracji, uchodźstwa, osoby w kryzysie tożsamości) oraz profilaktyką stresu i wspieraniem osób w samoregulacji (m.in. poprzez praktyki oparte na uważności, tradycjach non-violence, pedagogice teatru, terapii ACT).  

Weronika Idzikowska

Podobne konspekty