Zakazy, nakazy, normy...
Joanna Krukowska-Gulik

Zakazy, nakazy, normy...

Scenariusz porusza temat zakazów, nakazów i norm, z którymi uczniowie spotykają się na co dzień w szkole. Daje możliwość przyjrzenia się szkolnym przestrzeniom i wypracowania przez uczestników własnych zakazów i norm, które według nich powinny tam obowiązywać. 

  • Informacje o konspekcie

    Grupa wiekowa Wiek 10-13 lat
  • Rodzaj zajęć godzina wychowawcza
  • Miejsce sala lekcyjna, budynek szkoły
  • Czas 45 minut
  • Cel zajęć
    • refleksja nad obecnością norm i zasad w przestrzeni szkoły;
    • namysł nad funkcją nakazów i zakazów;
    • przyjrzenie się przestrzeni szkoły z perspektywy potrzeb uczniów dotyczących użytkowania różnych miejsc.
  • Metody pracy rozmowa , improwizacje ruchowe

Przygotowanie do zajęć

Aranżacja przestrzeni

Przestrzeń pozwalająca na swobodny ruch i pracę w grupach. Pomocna będzie możliwość wyjścia poza klasę, na teren szkoły.

Przebieg zajęć

1. Rozgrzewka – reakcje w ciele 10 min.

1. Przeprowadź krótką rozgrzewkę ciała. Jeżeli macie dużo przestrzeni, może odbywać się na podłodze. Poproś uczniów, by napięli wszystkie części i mięśnie ciała, tak by zajmowało ono jak najmniejszą powierzchnię. Następnie poproś o całkowite rozluźnienie. Powtórzcie tę czynność raz jeszcze. Tym razem niech każdy, napinając i rozluźniając ciało, pomyśli o momentach, w których czuje napięcie w ciele i rozluźnienie.

2. Poproś, by uczniowie rozeszli się po sali i oddali za pomocą ciała (zatrzymali się w miejscu), następujące hasła:

prawo/pozwolenie

norma

zakaz

nakaz

Po tym działaniu porozmawiaj z nimi o tym, co rozumieją pod hasłem zakaz, nakaz, norma, pozwolenie/prawo.

3. Poproś, aby każdy z uczniów pomyślał o miejscu w szkole, w którym najczęściej słyszy lub widzi jakiś rodzaj norm (zakazów lub nakazów). Niech każdy przybierze pozę związaną z tym miejscem i zasadą tam obowiązującą. Kiedy wszyscy będą już w pozycjach, poproś, by każdy na Twój sygnał wypowiedział zakaz/nakaz, który słyszy w tym miejscu. Przejdź między uczniami:  kiedy dotkniesz kogoś, niech powie na głos zakaz. Możesz włączać" i wyłączać" uczniów (postaraj się dotrzeć do wszystkich) bądź uruchomić wszystkie osoby równocześnie (wtedy będzie bardzo głośno!).

4. Porozmawiaj z uczniami o tym, jakie pojawiły się szkolne miejsca w poprzednim zadaniu i wypiszcie je na tablicy (możecie też rysować plan szkoły zaznaczając miejsca pełne norm innym kolorem). 

2. Badacze miejsc 10 min.

Podziel uczniów na grupy badaczy – ich liczba niech wynika z liczby wypisanych miejsc szkolnych, w których pojawiają się zakazy i nakazy. Każdej grupie daj do zbadania jedno miejsce. Jeśli jest taka możliwość, to niech zespoły wybiorą się w przydzielone miejsca na badanie. W innym przypadku mogą rozrysować plan miejsca na dużym arkuszu papieru. Zapowiedz, że zadaniem każdej grupy jest stworzenie charakterystyki miejsca. Poproś, by dokładnie opisali je, zwracając uwagę na jego kształt, ważne elementy i cechy oraz funkcję – co się w nim dzieje, do czego służy itd. Poproś, by postarali się zachować jak największy obiektywizm i koncentrację na faktach.

Przykład: grupa, która będzie miała stołówkę, może zapisać, że to miejsce, w którym się spożywa posiłki, w którym unoszą się zapachy, jest dużo małych kwadratowych stolików, przy których siedzi dużo uczniów, jest duża kolejka w trakcie przerwy obiadowej, a podczas innych przerw jest pusto itd.

3. Zakazy, nakazy, prawa, normy 10 min.

Poleć, aby każda grupa przekazała informacje o miejscu sąsiedniemu zespołowi. Poproś, by teraz na podstawie otrzymanej charakterystyki miejsca, ekipy wymyśliły prawa, normy, zakazy i nakazy, które chciałyby stosować w tej przestrzeni. Niech te prawa dotyczą całej społeczności szkolnej.

Zaznacz, że ilość nie jest tu kluczowa. Ważne, by uczniowie po dokładnej analizie opisu miejsca zastanowili się, do czego chcą mieć prawo w tej przestrzeni i co chcą, by było normą zachowania w danym miejscu. Przypomnij, że punktem wyjścia do wymyślanych zakazów, nakazów, norm i pozwoleń jest wcześniej przygotowana charakterystyka miejsca, na podstawie której powinni znaleźć argumenty do swoich propozycji.

4. Instrukcja obsługi miejsca 15 min.

1. Poproś uczniów, by ponownie przekazali opracowane materiały sąsiadom. Zadaniem każdej grupy będzie stworzenie krótkiego działania, w którym staną się przewodnikami po danej przestrzeni i przedstawią pozostałym pomysł na prawa obowiązujące w danej przestrzeni, uzasadnią ich stosowanie. Podstawą tych prezentacji powinny być wymyślone przez inną grupę prawa. 

2. Wybierz się z klasą na spacer po szkole po wszystkich wskazanych miejscach. Niech zespoły przeprowadzą zaprojektowane działania. Jeżeli czas na to pozwala, możecie komentować wszystkie propozycje bezpośrednio po przeprowadzonej akcji.

3. Wróćcie do sali. Porozmawiaj z klasą o tym, czy zakazy i nakazy są potrzebne, kto je wymyśla i jakie uczucia towarzyszą już zastanym zakazom i nakazom. Dla kogo i po co one są? Przyjrzyjcie się temu, jak się mają wymyślone normy i zakazy przez uczniów do rzeczywistości szkolnej i na ile byłaby szansa ich wprowadzenia. Może kolejnym etapem będzie przedstawienie wymyślonych praw na forum szkoły?

O autorach

Joanna Krukowska-Gulik

Pedagożka teatru, tutorka, animatorka społeczno-kulturalna.
Współtworzy Dział Pedagogiki Teatru w Instytucie Teatralnym im.
Zbigniewa Raszewskiego, pracuje przy programie Lato w teatrze.
Członkini Stowarzyszenia Pedagogów Teatru, gdzie m. in. wraz z
Dominiką Szulc współprowadziła grupę nieLETNICH krytyków teatralnych.
Z rodzicami i dziećmi przygotowywała performans w przestrzeni wystawy
w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN oraz spektakl „Letnie wakacje.
Niezła propozycja". Z Fundacją Sztukmistrze współtworzyła „Zgubowisko”
– familijny spektakl nowocyrkowego. Prowadzi grupę młodzieżową w
Ośrodku Kultury „Arsus”. Autorka scenariuszy na portalu Teatroteka
Szkolna oraz publikacji pedagogiczno-teatralnych. Uwielbia ludzi i
uwielbia tańczyć, a najbardziej tańczyć z ludźmi.

Joanna Krukowska-Gulik

Podobne konspekty

  • Wiek 16-19 lat

    miniaturka konspektu Poetycka mapa szkoły

    Anna Zalewska-Uberman, Katarzyna Kanowska, Joanna Krukowska-Gulik, Kamilla Kiermasz

    Poetycka mapa szkoły

  • Wiek 13-16 lat

    miniaturka konspektu Pomruki, szelesty i pogłosy, czyli o tym, jak zbudować spektakl teatralny wokół dźwięku – część I

    Daniel Stachuła

    Pomruki, szelesty i pogłosy, czyli o tym, jak zbudować spektakl teatralny wokół dźwięku – część I

  • Wiek 6-10 lat

    miniaturka konspektu Odkrywanie przestrzeni szkoły

    Anna Zalewska-Uberman

    Odkrywanie przestrzeni szkoły

  • Wiek 10-13 lat

    miniaturka konspektu Jaka mogłaby być szkoła, gdyby zaprojektowano ją razem z uczniami ("Mikołajek")

    Dorota Ogrodzka

    Jaka mogłaby być szkoła, gdyby zaprojektowano ją razem z uczniami ("Mikołajek")