Scenariusz w zmienionej formie został zrealizowany przez Paulinę Andruczyk i Karolinę Plutę w ramach cyklu Teatranki realizowanego przez Instytutu Teatralnego i Stowarzyszenia Pedagogów Teatru - w warsztacie brały udział dzieci wraz z rodzicami.

1. Wprowadzenie 5 min.

Krótko wprowadź dzieci w historię Pana Tygrysa. Możesz pokazać im książkę i przeczytać pierwszą stronę. Resztę lektury zostawcie sobie na zakończenie. Ważne, aby zarysować na początku zajęć punkt wyjścia przygód bohatera: powiedz, że dzisiejsze zajęcia będą spotkaniem z pewnym Panem Tygrysem, który mieszka w mieście, na co dzień chodzi w garniturze, spotyka się ze swoimi przyjaciółmi i sąsiadami na ulicy lub u nich w domach, ale po pewnym czasie coś zaczyna mu przeszkadzać… Co? Tego uczniowie dowiedzą się w trakcie podążania za przygodami Pana Tygrysa, które właśnie zaczynają się w ruchliwym mieście.

Możesz wybrać, czy będziecie czytać książkę we fragmentach, podążając za bohaterem w kolejnych etapach zajęć, czy zdecydujecie się na lekturę zakończeniu wszystkich ćwiczeń.

 

2. Miasto – rozgrzewka 5 min.

Zaproponuj dzieciom krótką rozgrzewkę ruchową polegającą na chodzeniu w różnych kierunkach po sali. Poproś, by wyobraziły sobie, że są w środku ruchliwego, tętniącego życiem miasta. Niech chodzą szybko, w sobie tylko znanym kierunku, prosto do celu – podawaj im hasła, a uczniowie niech samodzielnie dopasują do nich krok, np.: do pracy, później do przedszkola, szkoły, domu kultury, na spotkanie, do kina. 

Następnie poproś dzieci by spróbowały chodzić jak ktoś:

- ubrany w garnitur, kto śpieszy się na ważne spotkanie,

- kto to ma buty na wysokim obcasie,

- komu wiatr rozwiewa włosy, szalik lub inne części garderoby,

- kto się zagapił, zamyślił,

- kto właśnie wybiera się lody,

- kto wybiera się wizytą do ukochanej babci/cioci.

Zapytaj dzieci, kogo jeszcze można spotkać w mieście na ulicy, spróbujcie poruszać się jak ta osoba. Zmieniaj tempo od zwykłego, codziennego przez coraz szybsze, aż do maksymalnego zwolnienia – jak na filmie w zwolnionym tempie. 

Następnie  niech dzieci wyobrażą sobie, że chodząc po mieście, spotykają kogoś znajomego (np. sąsiada, sąsiadkę) z kim chcą się przywitać, komu wypada się ukłonić. Niech spróbuja kilku form przywitania się oficjalnych i codziennych, na luzie.

3. Czym są zasady? 10 min.

Usiądź z uczniami w kole i zaproś do dyskusji na temat zasad. Niech spróbują odpowiedzieć na pytanie, czym są zasady? Jakich zasad przestrzegają ludzie? Co nas obowiązuje, co nam wolno, a co jest zabronione? Po czym poznać, że ktoś przestrzega zasad? Czy wszędzie obowiązują takie same zasady? Może uczniowie znają miejsca, gdzie trzeba przestrzegać specjalnych reguł? Jakie zasady obowiązują w szkole, w teatrze, na boisku, przy rodzinnym stole? Czy dobre maniery są tym samym, co zasady?

4. Zasady - instrukcje 20 min.

Po przeprowadzonej rozmowie podziel klasę na kilka zespołów (najlepiej czteroosobowych). Niech każda grupa wybierze jedną z sytuacji z życia codziennego, które pojawiły się w rozmowie (np. jazda autobusem, robienie zakupów w osiedlowym sklepie, jazda windą, korzystanie z szatni, zjeżdżanie na zjeżdżalni, dokarmianie ptaków zimą itp.) i stworzy do niej zbiór zasad – rodzaj instrukcji zachowania się w danym miejscu/sytuacji. Najlepiej, by każdy zespół zajmował się inną sytuacją. Następnie poproś o zaprezentowanie zasad w formie pokazu dla innych. Zwróć uwagę, by każda osoba z zespołu miała jakąś rolę w przygotowaniu sceny (np. niech ktoś zadba o przestrzeń, tekst, ruch, dźwięk).

Zaprezentujcie sceny. Podsumujcie ten fragment pracy próbą odpowiedzi na pytanie: po co ludzie wymyślają zasady? W jakich sytuacjach zasady się przydają? Kiedy bywają męczące? 

Wariant: Ten etap działania możesz rozszerzyć jeszcze o jedno ćwiczenie. Niech uczniowie spróbują zaimprowizować jedną z omawianych sytuacji. Wymyśl reguły, według których będzie przebiegać improwizacja. Poniżej znajduje się przykładowa propozycja zabawy improwizowanej wokół tematu zachowywania dobrych manier przy stole.

 

Rozdaj dzieciom kawałki tektury – jeden na parę. Poproś, by każda osoba z pary trzymała przynajmniej jedną ręką tekturę. Poleć, by duety zaimprowizowały dialog przy stole np. z uroczystej kolacji, oficjalnego spotkania. Co możemy robić przy stole, a czego raczej nie, na co zwracają uwagę rodzice lub inni dorośli? Niech każda osoba zaproponuje przynajmniej jedno zdanie, hasło lub słowo.

Np.:

- Proszę poczęstuj się. – Przepyszna zupa. – Doskonałe ciasto. – Czy mógłbyś podać mi kompot?

- Proszę bardzo? – Dziękuję. – Wyśmienity.

- Jak zdrowie cioci?

- Nie trzymaj łokci na stole! – Wyprostuj się.

Następnie poproś osoby w parach, by – nadal trzymając tekturę – zaczęły się przemieszczać i łączyć się w czwórki. W efekcie powstają większe stoły – jakie teraz można usłyszeć dialogi? Później łączą się ze sobą – stół staje się coraz większy i coraz głośniejsze rozmowy się przy nim toczą.

Kiedy kartonowy stół jest już naprawdę duży jedna lub dwie osoby mogą odejść od stołu, obserwować go z boku albo np. schować się pod stół.

Następnie kiedy zrobi się naprawdę gwarno, na jeden wyraźny znak stół się rozpada. Ktoś może też zburzyć konstrukcję stołu, będąc pod nim. 

5. Ucieczka 15 min.

Zapytaj dzieci, czy zdarzają im się sytuacje, w których mają ochotę uciec nawet od najbliższych osób, od rozmów przy stole, od hałasu, od miasta, zasad, dobrych manier, obowiązków, szkoły itp., by przez chwilę pobyć sam ze sobą, zrobić coś szalonego. Zapowiedz klasie, że dzisiaj Wy również podejmiecie próbę wspólnej ucieczki do dzikiej krainy. 

Poszukajcie w ruchu różnych sposobów na ucieczkę (pojedynczo, parami, w grupie,): np. skradanie się, czołganie się. Poproś, by uczestnicy i uczestniczki zaproponowali swoje pomysły (jedna osoba proponuje, reszta grupy próbuje powtórzyć). Możesz włączyć do tego ćwiczenia dowolnie wybraną muzykę z motywem skradania się, atmosferą tajemnicy (np. z filmu „Różowa Pantera”). Następnie zaplanujcie wspólnie sposób i drogę ucieczki z sali, w której odbywają się zajęcia: po cichu na palcach przy ścianie, czołgając się po podłodze, szybko biegnąc, robiąc duże kroki i co jakiś czas rozglądając się dookoła siebie...  

Powiedz, że teraz wymkniecie się z sali. Ważne, żebyście z grupą rzeczywiście wyszli na zewnątrz. Poproś, by wszyscy przez całą drogę na podwórko skradali się tak, jakbyście naprawdę chcieli uciec bez śladu.

6. W dzikiej krainie – działanie na podwórku 15 min.

Kiedy będziecie na zewnątrz, poproś dzieci, żeby teraz poczuły się jak w dzikiej krainie, każdy sam. Powiedz im, że mogą w ciągu najbliższych minut zrobić coś tylko dla siebie. To może być dowolna rzecz – szalony taniec, krzyk, przytulenie się do drzewa, wystawienie twarzy do słońca. Poproś, by każdy poobserwował jakiś element przyrody – drzewo, źdźbło trawy, kwiatek, ptaka, mrówkę, kamień, chmury na niebie i pomyślał, jak się czuje w takiej sytuacji, co jest w tym przyjemnego, a może jest coś trudnego? 

ECHO

Po kilku minutach zbierzcie się w jedną grupę i spróbujcie zabawy w echo. Jedna osoba staje przed całą grupą, krzyczy słowo – grupa niczym echo odpowiada (http://teatrotekaszkolna.pl/activity/detail/19).

Niech każda osoba, która ma na to ochotę zaproponuje jedno dowolne słowo lub hasło, które echo powtórzy. Zaproponuj by było to hasło związane z pobytem w dzikiej krainy. Słowa, które wiążą się z przestrzenią, przyrodą, dzikością, samotnością.

7. Powrót 5 min.

Poproś, by każdy zapamiętał jedną małą rzecz, która w tej dzikiej krainie była dla niego przyjemna. Następnie wróć z grupą do sali. Usiądźcie w kręgu i porozmawiajcie o tym, dlaczego czasem chcemy uciec od innych: jakie są to sytuacje? Co daje nam ucieczka? Co jest w niej miłego? Dlaczego i czy mamy ochotę wrócić?

8. Rysunkowe podsumowanie 10 min.

Na zakończenie wspólnych działań poproś, by każda osoba, narysowała dowolnie wybrany symbol sytuacji, w której teraz chce być, w jakiej jest jej najwygodniej (np. w grupie, czy w samotności, na zewnątrz czy w środku w budynku, w mieście czy w na łące lub w lesie itp.). Zróbcie wystawę prac. Niech każdy zobaczy co, narysowały inne osoby. Zobaczcie, jakie sytuacje pojawiają się na rysunkach - czy są różne, czy podobne?

9. Historia Pana Tygrysa 15 min.

Na zakończenie przeczytajcie wspólnie historię Pana Tygrysa z książki „Pan Tygrys Dziczeje”. Wspólnie porozmawiajcie o tym, dlaczego bohater postanowił uciec z miasta i co sprawiło, że jednak wrócił.