Scenariusz zajęć jest inspirowany książką Etgara Kereta „Tata ucieka z cyrkiem” i zakłada wprowadzenie dzieci w świat widowisk cyrkowych i sztuki kuglarskiej. Dzieli się na dwa bloki tematyczne – zajęcia kuglarskie i inscenizację popisów cyrkowych.
Duża przestrzeń, w której można się swobodnie poruszać (np. sala szkolna z maksymalnie rozsuniętymi ławkami).
Sprzęt kuglarski: chustki, piłki do żonglowania, talerzyki, kijki kwiatowe, maczugi. Pudełka z wyciętym jednym bokiem, skrawki materiałów, kolorowa bibuła, kolorowy papier, nożyczki, kleje, taśmy klejące, zszywacze, ledowe lampki choinkowe na baterie, latarki. Nagrania muzyki i widowisk cyrkowych (lub zdjęcia widowisk).
Cykl nie posiada sztywnych ram czasowych – zależy to od możliwości nauczyciela i uczniów. Podane przy etapach propozycje czasowe są tylko orientacyjne. Na zajęcia kuglarskie warto przeznaczyć co najmniej trzy spotkania z grupą, ale jeśli pojawi się taka chęć lub potrzeba, można wrócić do poszczególnych zadań. Na zajęcia o charakterze teatralnym proponujemy poświęcić trzy lub cztery spotkania. Do wyboru jest wariant z zastosowaniem teatru lalkowego lub żywego planu.
Przeczytajcie i obejrzyjcie wspólnie książkę Etgara Kereta „Tata ucieka z cyrkiem”.
Rozdaj dzieciom zdjęcia z widowisk cyrkowych – dawnych i współczesnych. Poproś, żeby na podstawie fotografii wymieniły specjalizacje cyrkowe. A może znają też jakieś inne? Niech o nich opowiedzą. Zapytaj uczniów, które zawody są według nich najciekawsze i dlaczego? Najbardziej niebezpieczne? Najtrudniejsze? Odwołując się do zdjęć i doświadczeń klasy, zastanówcie się, czym różni się nowoczesny cyrk od tego dawnego? Możesz powiedzieć, że dzisiaj w wielu krajach wykorzystywanie zwierząt w cyrku zostało zabronione.
Pokaż dzieciom fragmenty współczesnych widowisk cyrkowych.
Zapytaj, czy chciałyby nauczyć się sztuki cyrkowej i o których umiejętnościach marzą najbardziej.
Poinformuj klasę, że otrzymaliście od bohatera książki list. Jego tekst przygotuj przed zajęciami. Zawrzyj w nim krótkie pozdrowienia i zaproszenie do sprawdzenia się w podstawach sztuki cyrkowej oraz tajemniczy pakunek (skrzynia/pudło/paczka), w której schowane są kuglarskie akcesoria a także instrukcje wykorzystania poszczególnych narzędzi – możesz je przygotować w wersji rysunkowej. Przeczytajcie list i wspólnie sprawdźcie, co zawiera przesyłka.
Rozpocznij z uczniami trening kuglarski według poniższych instrukcji. Możecie podzielić go na kilka spotkań oraz wracać do wybranych ćwiczeń.
ŻONGLOWANIE CHUSTKAMI
Rozdaj każdemu dziecku chustkę do żonglowania – niech ją podrzuci wysoko i złapie. Następnie poproś, żeby wszyscy zawiązali węzeł i teraz znowu podrzucili. Zaproponuj dzieciom zadania znajdujące się poniżej.
Ćwiczenia wykonywane indywidualnie:
Ćwiczenia wykonywane w parach:
WĘDROWNE TALERZE
Stań z dziećmi w kole. Korzystając z patyka, rozkręć talerz, a następnie przekaż go na palec ucznia stojącego najbliżej ciebie. Powtarzaj czynność, aż cały krąg będzie miał na palcach wirujące talerze.
Warianty ćwiczenia:
1.Dzieci próbują przekazać sobie rozkręcony talerz z palca na palec. Sprawdźcie, jak daleko „dojdzie” talerzyk.
2. Dzieci przekazują sobie kolejne rozkręcone talerze na patykach.
KIJKI KWIATOWE
Rozdaj dzieciom zestawy flowersticków. Niech spróbują podrzucić kijek kwiatowy do góry i złapać go na kijkach kontrolujących. Kiedy wszyscy wykonają ćwiczenie, podziel klasę na pary. Poproś dzieci, żeby stanęły naprzeciw siebie i spróbowały przerzucać kijek kwiatowy między sobą.
PIŁKI/MACZUGI
Stajemy w szeregu. Weź do ręki maczugę. Po kolei rzucaj do każdego dziecka maczugę, a ono niech ją odrzuca. Maczuga powinna obrócić się o 180 stopni. Najpierw niech łapią obiema rękami, kiedy dojdą do wprawy - jedną.
Kiedy dzieci nabiorą wprawy, mogą ćwiczyć rzucanie i łapanie maczug w parach.
To samo ćwiczenie realizujemy z piłką.
KIJEK KWIATOWY
Powtórz ćwiczenia z flowerstickami z etapu czwartego. Dodaj nowe zadanie indywidualne: niech każdy weźmie do rąk kijki kontrolujące, a kijek kwiatowy położy na klatce piersiowej i przytrzyma brodą. Poleć uczniom, aby opuścili ręce niżej, na wysokość bioder, lekko odchylone do przodu. Potem niech puszczą kijek kwiatowy tak, żeby się sturlał po rękach, następnie po kijkach kontrolujących, a gdy będzie na samym końcu kijków – niech podrzucą go do góry i złapią na kijki.
Powtórz ćwiczenie z przekazywaniem talerza: jeśli dzieci swobodnie sobie z tym radzą, zaproponuj, żeby przerzucały go do siebie na patykach).
CHUSTKI
Rozdaj uczniom po dwie chustki – niech każdy weźmie po jednej chustce w dłoń, a potem przerzucają równocześnie z jednej ręki do drugiej (na krzyż).
Zaproponuj dzieciom zadania znajdujące się poniżej.:
PIŁKI
Niech dzieci dobiorą się w dwójki – przekaż każdej parze po jednej piłce. Poproś, aby rzucały ją do siebie. Najpierw niech łapią obiema rękami, kiedy dojdą do wprawy – jedną.
Kolejne ćwiczenia:
Przypomnijcie sobie krótko książkę Etgara Kereta „Tata ucieka z cyrkiem”.
PRZYGOTOWANIE ETIUD
Podziel klasę na 3-4 osobowe grupy. Poproś, aby grupy wybrały sobie specjalizacje (wszystkie z wyjątkiem żonglowania). Jeśli zawody będą się powtarzać, a żadna grupa nie będzie chciała zmienić profilu, zachęć je do wymyślania dodatkowych specjalizacji, które będą odróżniały zespoły od siebie (np. linoskoczkowie-klauni czy linoskoczkowie chodzący po linie na szczudłach).
Poproś, żeby każda grupa wymyśliła swój pokaz cyrkowy Zaproponuj, żeby bohaterem każdego występu był książkowy Tata. Przypomnij dzieciom, żeby uwzględniły w swoich pokazach postaci konferansjerów, którzy będą zapowiadali popisy (możecie przez chwilę porozmawiać o roli konferansjera w trakcie cyrkowych pokazów).
Sugestia: Możesz najpierw poprosić grupy o narysowanie swoich numerów cyrkowych w formie komiksu a następnie przekształcenie ich w scenki.
Kiedy zespoły skończą, niech pokażą swoją pracę pozostałym. Przed każdą prezentacją możesz włączać dźwięk werbla zapowiadający wyjątkowy numer cyrkowy. Po nim nie może zabraknąć braw!
Wariant:
Swoje scenki uczniowie mogą zaprezentować w formie teatru lalkowego. Zacznijcie od przygotowania teatru, w którym wystąpią bohaterowie.
Rozdaj każdej grupie duże pudło tekturowe z wyciętym jednym bokiem. Poproś dzieci, żeby zaprojektowały swój namiot cyrkowy – jakie powinien mieć kolory, jakie rekwizyty i scenografię niezbędną do realizacji ich widowiska. Mogą projekt narysować na kartce albo od razu zastanawiać się, jak zaadaptować pudełko na potrzeby sceny cyrkowej. Pomalujcie pudełka zgodnie z projektami. Przygotuj też worek wypełniony materiałami, których dzieci będą mogły użyć do wykonania swoich cyrkowych aren (papier kolorowy, bibuła, tkaniny, choinkowe lampki, małe latarki itp.)
Poproś dzieci, żeby zaprojektowały i wycięły z tektury lalki–artystów cyrkowych. Mogą być pokolorowane lub wyklejone z kawałków gazet. Patyk do trzymania lalki powinien być przyklejony od góry, tak aby lalka mogła „występować” w pudełkowym cyrku.
Kiedy lalki będą gotowe, poproś dzieci, żeby zrobiły próbę. Zapytaj każdą grupę, jaką chce muzykę – zaproponuj im kilka fragmentów do wyboru.
Na koniec wszystkie grupy prezentują sobie nawzajem przygody i popisy cyrkowe Taty.
Wiek 6-10 lat
Wiek 10-13 lat
Wiek 4-6 lat
Wiek 4-6 lat