Zajęcia wprowadzają w temat animacji przedmiotu. W pierwszej części uczniowie biorą udział w serii zabaw animacyjnych z wykorzystaniem prostych przedmiotów. W drugiej części budują własne historie, w których rzeczy stają sie bohaterami. Uczniowie prezentują ich fragmenty w formie scen. Ten konspekt można wykorzystać przed pierwszą klasową wizytą w teatrze lalkowym lub w pracy z kołem teatralnym.
Poproś uczniów wcześniej o przyniesienie kawałka tkaniny/chustki/szalika i trzepaczki kuchennej na zajęcia
Przestrzeń do pracy w kole w pierwszej części zajęć i w grupach w drugiej części.
1. Na początku zajęć usiądź z dziećmi i spytaj je, czy któreś z nich było na spektaklu, w którym oprócz żywych aktorów występowały także lalki lub przedmioty poruszane przez aktorów. Poproś dzieci o swobodne opowieści o tym, co pamiętają z tej wizyty. Powiedz, że dziś będziecie się zajmować właśnie takim teatrem, w którym aktorami są przedmioty i lalki. Za chwilę w rozgrzewce spróbujecie się wczuć w sytuację lalki teatralnej.
2. Poproś uczniów, aby wstali i wyobrazili sobie, że do ich rąk głowy, nóg przyczepione są niewidoczne nitki. Dawaj uczniom polecenia, które uruchomią wskazane wcześniej części ciała. Niech poruszają się w taki sposób, jakby to wyobrażony sznurek prowadził ich ruch. Zacznij od zadań opartych na ruchu jednej części ciała (np. tylko prawa ręka, tylko głowa…). Następnie spróbuj uruchomić sekwencje ruchów: np. ramię – lewa ręka, dłoń.
Powiedz uczniom, żeby nie przyspieszali działań, skupili się na jakości ruchu. Po zakończonym ćwiczeniu zapytaj, jak się czuli, gdy ktoś za pomocą poleceń poruszał ich ciałami. Spytaj uczniów, czy znają nazwę lalek teatralnych poruszanych za pomocą sznurków? Zapisz nazwę tej lalki – marionetki – na tablicy.
Prowadząc ćwiczenia animacyjne w każdym z etapów, możesz pokazać uczniom zdjęcie lub film z lalką teatralną animowaną w taki sposób.
Wskazówka: Przygotuj wcześniej zdjęcia lub fragmenty filmów. Możesz skorzystać z prezentacji kilku lalek teatralnych ze strony Teatru im. Andersena w Lublinie. Każdej prezentacji towarzyszy film, w którym aktorzy i twórcy lalek prezentują wygląd i sposób animacji danej lalki.
MARIONETKA https://teatrandersena.pl/marionetka/
KUKŁA https://teatrandersena.pl/kukla/ (tylko do 2:13)
PACYNKA https://teatrandersena.pl/pacynka/
LALKA CIENIOWA https://teatrandersena.pl/lalka-cieniowa/
JAWAJKA https://teatrandersena.pl/jawajka/
3. Wyjaśnij dzieciom, czym zajmiecie się podczas dzisiejszych zajęć. Powiedz, że w teatrze lalkowym to aktorzy sprawiają, że różnego rodzaju lalki mogą się poruszać. Taki aktor nazywany jest animatorem. Animować to znaczy ożywiać, poruszać. Powiedz uczniom, że pewnie sami nie raz byli animatorami swoich zabawek – sprawiali, że lalki, roboty, klockowe ludziki ożywały. Zapowiedz, że dzisiejszych zajęciach zostaną animatorami i będą próbowali ożywiać różne przedmioty.
1. Poproś uczestników o wyciągnięcie przyniesionych przedmiotów. Wyjaśnij, że Waszą przygodę z ożywianiem zaczniecie właśnie od nich! Powiedz, że często w teatrze zwykłe przedmioty otrzymują cechy ludzi – poszukacie ich teraz w przyniesionych przez was rzeczach.
2. Zacznijcie od przyniesionych tkanin – kawałków materiału, apaszek lub szalików. Powiedz uczniom, aby włożyli obie dłonie pod chustkę i spróbowali poruszać nią w taki sposób, który będzie sprawiał wrażenie, że przedmiot oddycha. Możesz pomóc im i pokazać, żeby delikatnie unosili tkaninę, wydając przy tym dźwięk regularnego oddechu. Na dalszym etapie pracy możesz pobudzić wyobraźnię uczniów, mówiąc im żeby pomyśleli, czy ich tkanina to delikatna królewna, czy też okropny potwór. Powiedz, żeby wyobrazili sobie bardziej swoją postać, a tym samym dostosowali do niej sposób oddychania.
Daj uczniom chwilę na samodzielne działania. Poproś, aby uczniowie w parach/w ławce pokazali sobie efekty swojej pracy.
3. Poproś uczniów, aby wzięli do ręki trzepaczki. Powiedz uczniom, aby przyjrzeli się budowie przedmiotu i zastanowili się, czym trzepaczka mogłaby patrzeć, a czym słuchać. W jaki sposób mogłaby się przemieszczać?
Poproś uczniów, aby posprzątali ławkę ze zbędnych przedmiotów. Zostawili na niej tylko jeden przedmiot z piórnika i trzepaczkę. Powiedz uczniom, żeby każdy spróbował przejść trzepaczką kawałek stołu/ławki, a po chwili dostrzegł wybrany przedmiot z piórnika, zatrzymał się, przyjrzał się uważnie przedmiotowi, a następnie odszedł lub uciekł w druga stronę. Niech osoby siedzące razem w ławce pokażą sobie nawzajem te mikrosceny.
4. Zapisz słowa lalka, przedmiot, animacja i animator na tablicy w klasie lub w aplikacji ZOOM.
Podziel uczniów na grupy czteroosobowe. Poproś, aby porozmawiali w zespołach, jakich umiejętności wymaga od aktora animacja lalki? Na czym polega rola animatora? Jaka jest według nich różnica między teatrem lalkowym i teatrem bez lalek? Powiedz uczniom, żeby przypomnieli sobie także filmiki z Teatru Andersena jako kontekst do rozmowy.
Podzielcie się wnioskami z prac w grupie na forum.
1. Rozłóż w klasie na podłodze przyniesione przez siebie przedmioty codziennego użytku, mogą to być na przykład: but, kapelusz, sukienka, szczoteczka do zębów, wiaderko. W tym i następnym ćwiczeniu grupy będą działać, wykorzystując jeden ze zgromadzonych przez Ciebie przedmiotów. Niech uczniowie pracują dalej w tych samych grupach. Poproś zespoły, aby wybrały do dalszej pracy jedną rzecz spośród przedmiotów zaprezentowanych przez Ciebie.
2. Kiedy dzieci wrócą na swoje miejsca, poproś, aby pomyśleli o tych przedmiotach jak o ludziach – będą oni bohaterami ich opowieści. Poleć, aby wspólnie w grupie odpowiedzieli na pytania o danym bohaterze/przedmiocie.
Skorzystaj z karty pracy dostępnej w załączniku.
3. Po wypełnieniu kart poproś każdą grupę, aby zaprezentowała swoją postać na forum.
Przedstaw uczniom ich następne zadanie animacyjne: na podstawie wypełnionych wcześniej kart pracy wymyślcie historię podróży swojego przedmiotu - bohatera historii. Powiedz uczniom, aby zastanowili się:
- po co/dlaczego ich bohater wyrusza w podróż,
- kogo spotyka w trakcie podróży,
- jakie przygody przeżywa.
Powiedz uczniom, żeby pomyśleli o sposobie zaprezentowania przygotowanej historii, tak aby każdy członek grupy mógł opowiedzieć jej fragment. Poproś, aby grupa zastanowiła się, który moment historii mógłby zostać pokazany poprzez animację przedmiotu i w jaki sposób wykorzystają możliwości wybranego przedmiotu. Po etapie wymyślania, spotkajcie się na forum i posłuchajcie stworzonych przez siebie historii oraz zobaczcie fragmenty animowane.
Zaproś uczniów do dyskusji podsumowującej Wasze doświadczenia z zajęć: w jaki sposób teatr lalkowy wykorzystuje cechy lalek i przedmiotów do budowy historii? W jaki sposób musieli pomyśleć o przedmiocie, aby nabrał on cech ożywionego bohatera?
Aby przeprowadzić zajęcia zdalnie, skorzystaj z aplikacji Zoom. Rozgrzewkę oraz część 1 zrealizuj ze wszystkimi uczniami, poproś uczniów o włączenie kamerek i uważne słuchanie poleceń oraz obserwowanie tempa ruchu wszystkich uczestników ćwiczeń.
Części zajęć od 3 do 5 zrealizuj z wykorzystaniem pracy w wirtualnych pokojach oraz pracy na forum po zakończeniu pracy w pokojach. Uczniów możesz podzielić na grupy o wybranej liczbie członków za pomocą funkcji Breakout Rooms (w menu na dole ekranu - w panelu, który pojawi się po wybraniu tej funkcji możesz ustalić ilość osób w grupie i czas trwania rozmowy, po jego upłynięciu uczestnicy automatycznie powrócą do wspólnej dyskusji).
W wersji zdalnej zajęć zrezygnuj z ćwiczenia 3 i po prezentacji bohaterów (ćwiczenie 2) przejdź do podsumowania zajęć.
Nauczycielka w ZSOT w Lublińcu, reżyserka teatru dzieci i młodzieży (dyplom we wrocławskiej filii Akademii Sztuk Teatralnych), edukatorka teatralna. Przez 14 lat prowadziła autorskie zajęcia wychowanie do twórczości-teatr jako część projektu Klasy Aktywności Twórczej w publicznej szkole w Bytomiu. Autorka artykułów z zakresu edukacji kulturowej. Prowadzi własny projekt "Teatr. Szkoła", czyli warsztaty z pedagogiki teatru dla klas z bytomskich szkół podstawowych w Bytomskim Centrum Kultury. Prowadzi warsztaty dla nauczycieli z zakresu pedagogiki teatru, edukacji teatralnej i kulturalnej. Obecnie wspiera nauczycieli w realizacji projektów edukacyjno-kulturalnych w Bytomskim Programie Edukacji Kulturalnej POKŁADY KULTURY.
