Dzieci, psiaki i kociaki: warsztaty inspirowane książką "Najmilsi"
Anna Zalewska-Uberman

Dzieci, psiaki i kociaki: warsztaty inspirowane książką "Najmilsi"

Podczas zajęć dzieci skupiają się na relacji człowiek-zwierzę. Przyglądają się bohaterom „Najmilszych” Ewy Szelburg-Zarembiny i na tej podstawie zastanawiają nad tym, w jaki sposób człowiek może odczytywać różne sygnały wysyłane przez zwierzęta, dzięki czemu nawiązanie kontaktu ze zwierzęciem jest możliwe.

  • Informacje o konspekcie

    Grupa wiekowa Wiek 6-10 lat
  • Rodzaj zajęć język polski, nauczanie zintegrowane
  • Miejsce sala lekcyjna
  • Czas 90 minut
  • Cel zajęć
    • wspieranie empatycznej komunikacji dziecko-zwierzę;
    • eksponowanie pozytywnych zachowań ludzi wobec zwierząt;
    • rozwijanie umiejętności rozumienia i komunikowania własnych uczuć oraz potrzeb;
    • uczenie przyjmowania czyjejś perspektywy.
  • Metody pracy rozmowa kierowana, praca z tekstem, gry i zabawy teatralne

Przygotowanie do zajęć

Aranżacja przestrzeni

Klasa lekcyjna, krzesła ustawione pod ścianą, aby stworzyć przestrzeń do swobodnej zabawy.

Środki dydaktyczne

Kartki A4, ołówki, kredki, flamastry; opcjonalnie: emotikony wykonane z tektury; podłużny kłębek włóczki; nagranie piosenki „Jak rozmawiać trzeba z Psem” lub teledysk piosenki z filmu „Akademia Pana Kleksa”.

Przebieg zajęć

1. Emocje w ruch! 10 min.

1. Poproś uczniów, by swobodnie przemieszczali się po sali. Zapowiedz, że ich zadaniem jest zatrzymać się na Twoje klaśnięcie, stworzyć parę z inną osobą i wymienić się z nią „miną”. Miny odzwierciedlają podawaną przez Ciebie emocję, za każdym razem inną: radość, smutek, ekscytację, zdziwienie, złość, strach, gniew, irytacja, rozczarowanie etc.).

Wariant: Rozdaj dzieciom po jednym emotikonie. Uczniowie swobodnie przemieszczają się po sali. Na klaśnięcie wymieniają się emocją ze spotkaną osobą, robiąc minę narysowaną na obrazku i przekazują emotikon kolejnemu uczniowi. W ten sposób powstaje rodzaj prostego mimicznego dialogu.

2. Po wykonaniu zadania możesz zapytać uczniów:

- Jak się czuliście wyrażając emocje na zawołanie?

- Jakie wyzwania/trudności wiążą się dla Was z porozumiewaniem się bez słów?

- Jakie jeszcze znacie środki, poza mimiką twarzy, służące do przekazywania uczuć?

2. Rysunki 20 min.

Poproś dzieci, aby namalowały najważniejszy / najbardziej interesujący ich zdaniem fragment „Najmilszych” związany z wybranym przez nie zwierzęciem. Zaproś dzieci, by usiadły z Tobą w kręgu. Niech każdy z uczestników pokaże swój obrazek pozostałym i spróbuje nazwać emocję, która towarzyszyła zwierzęciu przedstawionemu na rysunku.

Proś każde dziecko, by wyjaśniło dlaczego uznało, że zwierzęciu towarzyszyła taka emocja?

3. Dziecięcy behawioryści 30 min.

1. Poleć dzieciom, by odnalazły inne osoby, które narysowały to samo zwierzę z lektury (w ten sposób powstaną: grupa kogutów, żółwi, jeży, psów, zajęcy etc. – w zależności od tego co przedstawiły dzieci na obrazkach).

Wariant: Równie dobrze sprawdzi się losowanie zwierząt: podziel klasę na kilkuosobowe zespoły i rozlosuj między nimi zwierzęta pojawiające się w książce.

2. Poleć, aby każdy zespół wskazał jakie działania podjęła Renia (i jej rodzice), aby porozumieć się ze zwierzętami. Następnym etapem działania może być rozmowa o sposobach komunikacji wybranego zwierzęcia, wykraczająca poza lekturę. Niech dzieci zastanowią się jakiego rodzaju sygnały (akustyczne, chemiczne, optyczne, gesty)  wysyłają zwierzęta w komunikacji. Poproś wszystkie drużyny, aby podzieliły się na forum swoimi odkryciami lub/i zademonstrowały gest czy dźwięk (lub sekwencję gestów/ruchów/dźwięków charakterystycznych dla zwierzęcia, nad którym pracowały).

Na koniec ćwiczenia zapytaj dzieci:

- Co pomogło Wam w charakteryzowaniu języka zwierząt ?

- Co możemy zrobić żeby lepiej rozumieć zwierzęta ?

- Jakie różnice dostrzegacie w języku zwierząt udomowionych i dzikich ?

4. Animacje 30 min.

1. Usiądź z uczniami w kręgu. Rozdaj dzieciom po kłębku włóczki i powiedz, że za ich sprawą może się on przeobrazić w zwierzę. Podsuwaj im różne zadania inspirowane zachowaniem zwierzęcych bohaterów książki „Najmilsi” zachęcając dzieci do animacji przedmiotu i zmiany jego funkcji.

 - Kłębek włóczki jest małym, delikatnym, szczeniaczkiem Komarem. Podawajcie go sobie w kręgu bardzo ostrożnie żeby nie zrobić mu krzywdy. Teraz Komar wesoło merda ogonem i obwąchuje swoje otoczenie.

-Kłębek zamienia się we wszędobylską, ciekawską Myszkę Gryzunię, która zagląda do wszystkich zakamarków w klasie: wchodzi pod ławkę, wspina się na krzesło, ramię kolegi czy koleżanki, próbuje zanurkować w jego rękawie.

- Kogut Jarzębaty trzepoce skrzydłami, skrobie pazurami i wydziobuje ziarna z ziemi, po czym wskakuje na najwyżej położone miejsce w klasie i radośnie pieje: „Kukuryku!”.

- Jeż Fufu tup-tup ma ranną łapkę i bardzo powoli przemieszcza się z miejsca na miejsce, po czym zmęczony zwija się w kłębek i zasypia.

- Zając Szaruś jest przestraszony i zmarznięty, trzęsie się i kuli z zimna, po czym znajduje sobie ciepłe schronienie i bezpieczny rozpłaszcza się na ziemi. Gdy jego uszów (słuchów) dobiegają nieznane dźwięki, staje słupka i nerwowo obserwuje otoczenie.

 

 

2. Puść dzieciom piosenkę/teledysk pt.  „Jak rozmawiać trzeba z psem” z filmu „Akademia Pana Kleksa”. Następnie zachęć uczniów, aby w grupach wymyślili,  a później zaprezentowali krótką scenkę obrazującą w jaki sposób człowiek dogaduje się ze zwierzęciem.

 

3. Pytania służące do omówienia scen i/lub szerszej refleksji dotyczącej komunikacji człowiek-zwierzę:

- W jakie role wchodziliście w relacjach ze zwierzęciem w poszczególnych scenach? Spróbujcie je nazwać: właściciel, opiekun, przyjaciel, wróg  etc.

- Które zachowania/komunikaty ludzi wobec zwierząt są pozytywne i akceptowalne, a które negatywne i wymagające interwencji?

- Jakie dostrzegacie różnice i podobieństwa w mowie ludzi i zwierząt? Co łączy te dwa języki?

- Co może ułatwić naukę języka zwierząt?

- Znajdźcie kilka przykładów/dowodów na to, że zwierzęta nas rozumieją. Możecie się odwołać zarówno do tekstu lektury, oglądanych scen jak i innych, pozaszkolnych obserwacji.

 

Zobacz też

„Jak rozmawiać trzeba z Psem” lub teledysk piosenki z filmu „Akademia Pana Kleksa” reż. Krzysztof Gradowki, 1983.
Szelzburg-Zarembina Ewa, „Najmilsi", Warszawa 1988.

O autorach

Anna Zalewska-Uberman

Pedagożka teatru, autorka scenariuszy zajęć dla nauczycieli, teatrolożka i tutorka. Ukończyła Filologię Polską (specjalność: teatrologiczna i edytorska) na Uniwersytecie Gdańskim (2003) i specjalistyczne szkolenie dla pedagogów teatru w Instytucie Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie (TISZ ANEX 2008-2009). Pracuje w Teatrze Miejskim im. Witolda Gombrowicza w Gdyni, gdzie od dwunastu lat łączy bycie specjalistką do spraw edukacji teatralnej i członkinią Komisji Artystycznej Ogólnopolskiego Konkursu o Gdyńską Nagrodą Dramaturgiczną. Współpracuje z Instytutem Teatralnym w Warszawie jako pedagożka teatru i tutorka oraz z Gdańskim Teatrem Szekspirowskim.

Anna Zalewska-Uberman

Podobne konspekty