Co się kryje za zdjęciem? Odkrywamy fotografię
Justyna Droń

Co się kryje za zdjęciem? Odkrywamy fotografię

Podczas zajęć uczniowie wymyślą i przedstawią historie, których końcem będzie otrzymana fotografia. W ten sposób zdjęcia ożyją: moment zatrzymany w czasie zmieni się w pełną historię. Praca ta umożliwi zastanowienie się nad naturą fotografii i spotkanie uczniów w zespołowym działaniu.

Scenariusz można wykorzystać podczas zajęć wiedzy o sztuce, na języku polskim lub w pracy koła zajęciowego (fotograficznego lub teatralnego).

  • Informacje o konspekcie

    Grupa wiekowa Wiek 16-19 lat
  • Rodzaj zajęć język polski, plastyka / sztuka / wiedza o kulturze, koło teatralne
  • Miejsce sala lekcyjna, sala gimnastyczna / duża przestrzeń
  • Czas 45 minut
  • Cel zajęć
    • wykorzystanie dramaturgicznego potencjału opowieści do stworzenia etiud teatralnych.
  • Metody pracy improwizacje ruchowe, improwizacje słowne, pokaz, rozmowa , ćwiczenia ruchowe, ćwiczenia koordynacyjne, ćwiczenia dramowe

Przygotowanie do zajęć

Aranżacja przestrzeni

Duża pusta przestrzeń lub sala lekcyjna z rozsuniętymi ławkami.

Środki dydaktyczne

Fotografie (najlepiej takie, na których widocznych jest kilka postaci w różnych, niejednoznacznych pozach).

Przebieg zajęć

1. Rozgrzewka zespołowa 15 min.

Stańcie w kręgu. Poinformuj uczniów, jaki jest cel i temat zajęć. Zapowiedz, że zaczniecie od ćwiczeń, które pozwolą obudzić uważność na siebie nawzajem i będę wymagały współpracy.

1. Wytłumacz uczniom zasady zabawy i uprzedź, że po chwilę dodasz kolejne:

  • Pierwsza z osób pokazuje na siebie ręką, mówiąc „ja”, potem wskazuje na kogoś innego, mówiąc „ty”, następnie rusza w kierunku tej osoby, by zająć jej miejsce w kręgu. Zanim do niej dojdzie, wskazana osoba musi zrobić to samo, czyli: pokazać na siebie mówiąc: „ja”, wybrać jakąś inną osobę mówiąc: „ty” i ruszyć w jej kierunku – i tak cały czas, aby bez przerw trwał ruch i proces zamiany miejsc.
  • Nie można ruszyć z miejsca, zanim nie powie się: „ja-ty” i nie wykona się odpowiednich gestów. Wbrew pozorom (bardzo proste zasady) ćwiczenie może sprawić trochę trudności i nie jest takie łatwe, jak się wydaje w pierwszej chwili. Ważne, by grupa znalazła wspólne tempo, rytm i zgrała się w tym zadaniu.

Gdy zauważysz, że grupa osiągnęła płynność, nie przerywaj ćwiczenia i dodaj kolejny element – od teraz „ja-ty” ma być przekazywane z konkretną emocją/stanem. Podawaj kolejne emocje. Na twój znak uczestnicy będą zmieniać odgrywane emocje, np: zdziwienie, radość; złość; znudzenie; wściekłość.

2. Chodzenie w przestrzeni. Poproś uczniów, by każdy ruszył w dowolnym kierunku, dowolnym tempem – ważne, żeby unikać zderzeń i nie rozmawiać z innymi. Instruuj uczniów proponując kolejne aktywności:

  • wybierz cel i poruszaj się w jego stronę, jak już dotrzesz do celu wybierz inny cel,
  • przyspiesz,
  • przyjrzyj się osobom w grupie, przechodząc obok jakiejś osoby zatrzymaj ją wzrokiem.

3. Dodaj jeszcze dwa ćwiczenia, których nagrania znajdziesz na portalu:

Jeden rusza, wszyscy ruszają – ćwiczenie z portalu Teatroteka Szkolna [zakładka FILMY] 

Dziwne pozy – ćwiczenie z portalu Teatroteka Szkolna [zakładka FILMY] 

2. Improwizacja słowna 5 min.

Wróćcie do kręgu. Poinformuj uczniów, że kolejne ćwiczenie będzie oparte na improwizacji słownej w oparciu o fotografię, którą im podasz i którą będą mogli sobie przekazywać. Wyjaśnij, że zadanie polega na tworzeniu wspólnej opowieści o sytuacji przedstawionej na fotografii. Każda osoba tworzy fragment historii, dodając jedno zdanie, które będzie kontynuacją już wcześniej powiedzianych. Podkreśl, że w tym zadaniu ważne jest wzajemne słuchanie – tak, by zbudować spójną opowieść.

3. Etiudy 20 min.

Przejdźcie do głównego zadania. Podziel uczniów na zespoły i rozdaj im fotografie. Zespoły nie muszą być równej wielkości, ważne żeby liczba członków odpowiadał liczbie osób na fotografii.

1. Niech zespoły zaczną pracę od uważnego obejrzenia fotografii. Zaproponuj, by każda z grup omówiła zdjęć i wspólnie zastanowiła się nad tym, co przedstawia i kim są zatrzymane w kadrze postaci: co robią, co wyrażają ich gesty, w jakich znajdują się okolicznościach.

2. Po chwili na rozmowy zapowiedz, że zadaniem każdej grupy jest wymyślenie i odegranie krótkiej etiudy kończącej się sceną z otrzymanego zdjęcia. Daj 5 minut na tę pracę.

3. Zaproś grupy do zaprezentowania kolejno swoich etiud. Podkreśl, że ważne jest wydobycie momentu ze zdjęcia – stworzenie „żywej fotografii”. Niech każdą prezentację otwiera pokazanie fotografii wszystkim widzom.

Możesz także rozszerzyć ćwiczenie: w momencie stopklatki uczniowie-widzowie podchodzą kolejno do osób zastygłych w scenie z fotografii, dotykają lekko ich ramienia i zadają pytania: „kim jesteś?”, „jak tu trafiłeś?”, „co tu robisz?”, „w jakim jesteś nastroju?” itd. Pytani mają odpowiadać natychmiast, mówić pierwsze, co im przyjdzie do głowy w tej sytuacji, nie zastanawiając się.

4. Podsumowanie 5 min.

Podsumujcie zajęcia – porozmawiajcie o tym, jak wyglądała praca nad etiudami. W rozmowie z uczniami możesz podjąć następujące tematy:

- czym jest mowa ciała?

- czy łatwo jest uchwycić ruch na fotografii?

- czego możemy dowiedzieć się z fotografii?

- czego fotografia nie przekazuje lub co pozostaje domysłem?

- co buduje nastrój fotografowanej sceny?

- czym jest działanie zespołowe i jak się w nim odnajdywali?

Podziękuj uczniom za wspólne zajęcia.

O autorach

Justyna Droń

Artystka i pedagożka, zajmuje się alternatywną edukacją artystyczną i szeroko rozumianą ekspresją twórczą. Absolwentka Wydziału Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego, kierunek edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych. Autorka koncepcji warsztatów dla dzieci, zajęć twórczych, programów edukacyjnych do wystaw sztuki współczesnej, warsztatów graficznych, akcji artystycznych w przestrzeni miejskiej, wystaw i oprowadzań po wystawach. Autorka publikacji dla dzieci oraz przewodników po wystawach sztuki współczesnej. Koordynatorka programu edukacyjnego w Ośrodku Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka w Krakowie.

Justyna Droń

Podobne konspekty