Wersja uproszczona (45 min)

 

• bez rozgrzewki, dzieci podają wydarzenia (maks. pięć) od razu w kolejności chronologicznej (10 min)
• bez projektu scenografii; każda grupa wykonuje maks. jeden rekwizyt (10 min)
• budowa scen i prezentacja bez próby generalnej, chronologicznie, bez udźwiękowienia (20 min)

1. Każdy, kto… 15 min.

Ustawiacie krzesła w kole, przy czym krzeseł jest o jedno mniej niż uczestników. Osoba, która zaczyna, stoi pośrodku. Mówi dowolne hasło dotyczące przeczytanej książki, zaczynając od formuły: „Każdy, kto...”, np. „Każdy, kto pamięta imię Sucharka”. Wszystkie osoby znające odpowiedź wstają z krzesła i zmieniają miejsce, siadając jak najszybciej na innym wolnym. Nie można usiąść na krześle bezpośrednio sąsiadującym z naszym. Ostatnia osoba, która zostaje na środku, proponuje kolejne hasło, np.: „Każdy, kto lubi Sofię”.
Powtarzamy kilka razy.

2. Rzeźby emocji 10 min.

Podziel klasę na pary. Zapytaj, jakie emocje towarzyszyły bohaterom lektury. Na hasło, np. „radość!”, wszyscy tworzą w parach rzeźbę – obraz danego uczucia. Powtórzcie ćwiczenie kilka razy, z kolejnymi emocjami. Następnie zapytaj o wartości, jakie były ważne dla bohaterów książki. Na hasło, np. „przyjaźń”, uczniowie w parach pokazują najpierw wymienione pojęcie, a potem jego przeciwieństwo.
Powtórzcie ćwiczenie kilka razy.

3. Wspólne opracowanie scenariusza 15 min.

Poproś dzieci, aby wybrały ich zdaniem najważniejsze sceny do zbudowania scenariusza, zdarzenia, które zrobiły na nich największe wrażenie. Każdy, kto zgłosi pomysł, zapisuje scenę na kolorowej kartce i przypina do tablicy. Poinformuj dzieci, że jedną kartkę, zostawiasz na twoje wspomnienie związane z lekturą. Zatytułujcie wydarzenia w sposób prosty, czytelny, np.: pożar w domu, pobudka Sucharka w Nangijali, łowienie ryb w Dolinie Wiśni, przylot gołębicy i odjazd Jonatana, spotkanie braci u Mateusza, uwolnienie Orwara, bitwa, zgubienie rogu, walka potworów Katli i Karma, skok braci w przepaść.

Następnie ułóżcie zdarzenia w porządku chronologicznym, zmieniając kolejność kartek na tablicy (ważne, żeby brały w tym udział dzieci). Na koniec na ostatniej karcie zapisz wybrane przez siebie wydarzenie (takie, które uzupełni treść, np. epilog lub inne ważne, jeżeli jest takie, o którym dzieci zapomniały).

Poproś dzieci, żeby połączyły wydarzenia zbliżone w czasie i przestrzeni, rysując kredą okręgi – zbiory, otaczając nimi grupę kartek na tablicy. Powstaje 6–7 zbiorów związanych z konkretnymi miejscami, np.: Dom, Zagroda Tulipanów, Zagroda Jeźdźców, Dom Mateusza, Grota Katli, Dolina Dzikich Róż, Wodospad Karma, Nangilima.

Podziel dzieci na 4-osobowe zespoły, z których każdy otrzymuje jedno miejsce akcji – jeden zbiór zdarzeń. Nangilimę przeznacz na scenę zbiorową, improwizowaną, nie przydzielając jej określonej grupie.

4. Praca w zespołach – przygotowanie inscenizacji 30 min.

Każdy zespół wybiera jedno zdarzenie ze swojego zbioru i rysuje szybki szkic scenografii tej sceny. Ustalajcie główne emocje, które towarzyszą bohaterom i tworzą atmosferę. Niech w rozmowie pojawią się tu hasła: przestrzeń, scenograf, rekwizyt, kostium.

Grupy wykonują maksymalnie dwa elementy z papieru i sznurków: rekwizyt, fragment scenografii lub kostiumu. Proponuj dzieciom, by prace były baśniowe, nietypowe, przeskalowane, widoczne dla widzów. Poszukajcie skrótu – znaku, tzn. skrzydło zamiast smoka.

Przygotujcie w grupach jednominutowe etiudy, nie skupiając się na dramaturgii, raczej na emocjach, budowaniu wrażeń. Sceny są impresjami, nie muszą odzwierciedlać zdarzeń zapisanych w książce. Zaproponuj ćwiczenia muzyczne – szukanie efektów dźwiękowych budowanych z papieru, sznurków i rąk – o różnym natężeniu, w różnych rytmach, pojedynczych i zbiorowych. Próbujcie dokonać selekcji i zostawić tylko wybrane elementy.

5. Próba generalna 10 min.

Zaprezentujcie przygotowane sceny według chronologii w książce. Twoim zadaniem jest dawanie drobnych uwag technicznych, np.: wzmocnić emocję, dodać dźwięk, zdynamizować lub zatrzymać ruch. Zaproponuj każdej grupie, by wymyśliła sposób wejścia i zejścia ze sceny, który zostanie powtórzony na końcowej prezentacji (np. podskoki, lot ptaków, kłus itd.).

6. Prezentacja i podsumowanie 15 min.

Zacznijcie od wspólnej improwizacji ruchowej – etiudy zbiorowej na temat Nangilimy. Dzieci budzą się w krainie. Każde z nich przekłada na ruch swoje wyobrażenie o tym miejscu, jak wygląda, co tam robi. Na dźwięk dzwonka wszyscy zasypiają i zastygają w pozie. Dotykiem sadzasz dzieci w okręgu. W związku z tym, że wszyscy „śpią”, przechodzicie do prezentacji etiud, burząc pierwotny porządek chronologiczny zapisany w książce i wprowadzając rzeczywistość świata snu. Kolejność etiud wyznaczasz, rzucając papierową kulką do wybranej osoby. Jej zespół wychodzi na scenę – środek klasy (powtarzając też sposób wejścia i zejścia ustalony na próbie generalnej). Na zakończenie wracasz do Nangilimy: dzieci siedzą w kole, zamykają oczy, wyobrażają swoją Zagrodę Jabłoni – miejsce, w którym czułyby się najwspanialej. Potem każdy przypomina w myślach jedno miłe zdarzenie związane ze swoim bratem, siostrą (przyjacielem, jeśli nie ma rodzeństwa).

Po prezentacji zapytaj o wrażenia. Jak się czuli, improwizując? Czy to sprawiało trudności? Czy było przyjemne? Czy elementy scenografii, kostiumu, rekwizyty pomagały w działaniu? W jaki sposób zostały wykorzystane?