Od pomysłu do pierwszych etiud
Joanna Krukowska-Gulik

Od pomysłu do pierwszych etiud

Czy pracę nad spektaklem można zacząć bez gotowego scenariusza? Oczywiście! Konspekt jest przykładem działań, które pozwalają na przygotowanie scen podczas zajęć teatralnych. Opisuje on pierwsze spotkanie, na którym uczestnicy zapoznają się z tematem i budują etiudy. Będzie można je wykorzystać w spektaklu.

  • Informacje o konspekcie

    Grupa wiekowa Wiek 10-13 lat
  • Rodzaj zajęć koło teatralne, przygotowanie wydarzenia szkolnego / klasowego
  • Miejsce sala lekcyjna, sala gimnastyczna / duża przestrzeń
  • Czas 75 minut
  • Cel zajęć
    • samodzielne stworzenie i interpretacja etiud teatralnych;
    • podjęcie refleksji w wybranym temacie do pracy.
  • Metody pracy improwizacje ruchowe, gry i zabawy teatralne, ćwiczenia improwizacyjne

Przygotowanie do zajęć

Aranżacja przestrzeni

Sala bez krzeseł

Przebieg zajęć

1. Wybór tematu 5 min.

Zaprezentuj uczniom wybrany przez Ciebie temat i powiedz, że dzisiejsze zajęcia służą temu, by uważnie mu się przyjrzeć. Celem zajęć jest przygotowanie scen, które pomogą Wam stworzyć spektakl.

Temat do pracy możesz wybrać razem z grupą. Zapytaj, co uczestników aktualnie porusza, czy chcą zabrać głos ze sceny w jakiejś sprawie. Ważne, by praca nie była powierzchowna, a cały proces dawał każdemu uczniowi zarówno szansę na wypowiedź w wybranym temacie, jak i poznanie różnych perspektyw.

Na potrzeby tego scenariusza wybrałam temat: KŁAMSTWO.

2. Rozgrzewka 10 min.

1. Poproś uczniów, by swobodnie przemieszczali się po sali zgodnie z zasadami: nie chodzimy w kółko, skupiamy się na sobie, nie wchodzimy w interakcję, przecinamy środek. [Zobacz ćwiczenie "Tratwa" w bazie filmów Teatroteki Szkolnej]

2. Gdy grupa będzie skupiona, poproś, by podczas chodzenia każdy spróbował wyobrazić sobie kłamstwo. Niech zastanowią się, w jaki sposób się porusza i spróbowali ten krok oddać w swoim spacerze po sali. Stopniowo zadawaj kolejne pomocnicze pytania, prosząc uczniów, by uzależnili swój ruch od odpowiedzi. Czy kłamstwo jest duże/małe? Ciężkie/lekkie? Lepkie/giętkie/puszyste? Jaki ma kształt/formę? Na trzy-cztery niech każdy zatrzyma się w pozie przedstawiającej kłamstwo. Poproś uczniów, by rozejrzeli się po sali. Następnie poproś o dobranie się w pary i krótką rozmowę na temat dotychczasowych skojarzeń.

Rozgrzewka służy temu, by skoncentrować się na wybranym temacie i zebrać jak najwięcej skojarzeń. Jeśli masz czas, możecie dłużej pracować nad tematem. Uczniowie mogą zmieniać się w parach, odpowiadając na kolejne pytania: z jakim smakiem/zapachem/kolorem kojarzy się kłamstwo? Z jaką sytuacją? Z jakim człowiekiem? Z jaką grupą społeczną? Pytania można mnożyć, warto jednak zwracać uwagę, by każda osoba w parze miała okazję do wypowiedzi.

3. Definicje kłamstwa 15 min.

Poproś, by każdy (myśląc o tym co pojawiło się w rozgrzewce) napisał na kartce krótką definicję kłamstwa. Przeczytajcie po kolei na głos wszystkie definicje, po każdej zostawiając chwilę ciszy. Porozmawiajcie o nich: jakie są w nich podobieństwa, czym się różnią, jaki obraz kłamstwa przedstawiają?

Powstałe zdania to Wasz pierwszy materiał dramaturgiczny. Będziecie z nich korzystać w kolejnym ćwiczeniu, ale warto je zachować i wykorzystać w kolejnych etapach pracy.

4. Tworzenie etiud 45 min.

1. Podziel zespół na cztero- lub pięcioosobowe grupy. Zadaniem każdej z grup będzie stworzenie etiudy z wykorzystaniem stworzonych definicji.

Każdy zespół losuje konwencję sceny. Może to być na przykład: wywiad z kłamstwem, krótka historia o narodzinach kłamstwa, wystąpienie publiczne/wykład o kłamstwie, monolog kłamstwa, reklama kłamstwa. Przypomnij uczniom, że w etiudach powinna pojawić się definicja każdego członka zespołu.

2. Poproś każdą grupę, by na dużej kartce papieru narysowała kadr ze swojej sceny – to pomoże Wam w kolejnym etapie, gdy będziecie decydować o kolejności prezentacji etiud.

3. Grupy kolejno przedstawiają swoje etiudy. Po każdej prezentacji przeprowadź rozmowę: o zdanie zapytaj najpierw widzów, o czym ta scena dla nich była, co było jasne, a co niezrozumiałe? Następnie poproś o refleksje osoby prezentujące.

Na koniec porozmawiajcie o tym, co stworzyliście wspólnie. Zapytaj uczniów, jakie mają refleksje dotyczące powstałego materiału. Jakie informacje o kłamstwie udało się przekazać? 

4. Zastanówcie się, która ze scen mogłaby być początkiem, a która zakończeniem spektaklu oraz w jakim porządku można by ułożyć te sceny i jak je ewentualnie rozbudować. Zróbcie to wykorzystując namalowane wcześniej kadry scen.

Zapytaj uczestników o to, czy pojawiło się dla nich coś interesującego do dalszej pracy, np. wątek, który chcieliby rozwijać i czy na tym etapie pojawiła się w nich jakaś myśl/refleksja, którą chcieliby przekazać widzom, o czym chcieliby by ich spektakl mówił. Powiedz, że wybrana myśl nie musi padać w spektaklu bezpośrednio – można ją zakodować za pomocą teatralnych znaków. Tak by spektakl nie przekazywał tezy, a dawał widzom pole do interpretacji.

Zobacz też

Augusto Boal, "Gry dla aktorów i nieaktorów", Warszawa 2014.
Keith Johnston, "Spontaniczne kreowanie świata", Kraków 2016.

O autorach

Joanna Krukowska-Gulik

Pedagożka teatru, tutorka, animatorka społeczno-kulturalna.
Współtworzy Dział Pedagogiki Teatru w Instytucie Teatralnym im.
Zbigniewa Raszewskiego, pracuje przy programie Lato w teatrze.
Członkini Stowarzyszenia Pedagogów Teatru, gdzie m. in. wraz z
Dominiką Szulc współprowadziła grupę nieLETNICH krytyków teatralnych.
Z rodzicami i dziećmi przygotowywała performans w przestrzeni wystawy
w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN oraz spektakl „Letnie wakacje.
Niezła propozycja". Z Fundacją Sztukmistrze współtworzyła „Zgubowisko”
– familijny spektakl nowocyrkowego. Prowadzi grupę młodzieżową w
Ośrodku Kultury „Arsus”. Autorka scenariuszy na portalu Teatroteka
Szkolna oraz publikacji pedagogiczno-teatralnych. Uwielbia ludzi i
uwielbia tańczyć, a najbardziej tańczyć z ludźmi.

Joanna Krukowska-Gulik

Podobne konspekty

  • Wiek 13-16 lat

    miniaturka konspektu Etiudy bez scenariusza

    Weronika Idzikowska

    Etiudy bez scenariusza

  • Wiek 13-16 lat

    miniaturka konspektu Inspiracja lekturą – "Mały książę"

    Magdalena Szpak, Katarzyna Piwońska, Tomasz Daszczuk

    Inspiracja lekturą – "Mały książę"

  • Wiek 16-19 lat

    miniaturka konspektu Teatralna praca z hasłem: przyjaźń

    Magdalena Szpak, Katarzyna Piwońska, Tomasz Daszczuk

    Teatralna praca z hasłem: przyjaźń

  • Wiek 13-16 lat

    miniaturka konspektu Poezja na jesień. Tworzenie przedstawienia z grupą. Praca z wierszem

    Justyna Czarnota

    Poezja na jesień. Tworzenie przedstawienia z grupą. Praca z wierszem