Znaczenie przestrzeni
Karolina Pluta

Znaczenie przestrzeni

Scenariusz jest pomysłem na interpretację spektaklu poprzez wyjście w rozmowie od kategorii przestrzeni. Autorka realizuje tę koncepcję na przykładzie spektaklu „Macbeth” Grzegorza Jarzyny (zapis dostępny online). Można jednak zaproponowane działania zaadaptować do omawiania innych przedstawień, w których przyjęte przez twórców rozwiązania przestrzenne są istotne dla odczytania dzieła.

  • Informacje o konspekcie

    Grupa wiekowa Wiek 16-19 lat
  • Rodzaj zajęć język polski, koło teatralne
  • Miejsce sala lekcyjna
  • Czas 45 minut
  • Cel zajęć
    • zachęcenie uczniów do refleksji wokół obejrzanego spektaklu;
    • zwrócenie uwagi na kategorię przestrzeni jako jednego z możliwych sposobów interpretacji/odbioru spektaklu.
  • Metody pracy rozmowa , pokaz fragmentów filmu lub spektaklu , ćwiczenia plastyczne

Przygotowanie do zajęć

Zadanie dla ucznia

Poproś uczniów o obejrzenie rejestracji spektaklu Grzegorza Jarzyny „Macbeth" (jeżeli nie możecie przeznaczyć na to czasu na lekcji).

Aranżacja przestrzeni

Klasa szkolna, jeśli to możliwe ławki ustawione pod ścianą lub poza salą, krzesła ustawione w kręgu.

Środki dydaktyczne

Kartki białego papieru, szary papier – duże arkusze, długopisy, mazaki, dostęp do Internetu, opcjonalnie drukarka, komputer, opcjonalnie rzutnik. Zdjęcia/kadry ze spektaklu, na których dobrze widać przestrzeń (po jednym zestawie dla każdego zespołu). Szary papier, taśma malarska, zapałki, sznurek, białe kartki A4, słomki do napojów, klej.

Przebieg zajęć

1. Skojarzenia 5 min.

Poproś uczniów, by każdy indywidualnie spróbował scharakteryzować przestrzeń, w której działa się akcja spektaklu. Poproś, by uczniowie posłużyli się dwoma formami skojarzeń:

a) rzeczowniki – nazwy konkretnych miejsc akcji;

b) przymiotniki określające te przestrzenie (wygląd, nastrój, skojarzenia, kolor itp.).

2. Zdjęcia 10 min.

Przygotuj wczesnej zestawy zdjęć ze spektaklu, na których wyraźnie widać przestrzeń akcji. Podziel uczniów na pięcioosobowe zespoły rozdaj każdemu zespołowi zbiór fotografii. Poproś, by uczniowie wymienili się zapisanymi w poprzednim etapie hasłami, a następnie przyporządkowali je do wybranych przestrzeni. Niech wspólnie zastanowią się, co jeszcze widać na zdjęciach – jakie elementy scenografii, rekwizyty? Co to za miejsca? Dlaczego te miejsca tak wyglądają? Dlaczego twórcy spektaklu zdecydowali się umieścić akcję w takich przestrzeniach?

3. Na zewnątrz/wewnątrz 10 min.

Poproś zespoły, żeby się zastanowiły się czego nie widać na tych zdjęciach i czego nie widać w spektaklu, czego widz nie widzi? Jaki jest świat, w którym dzieje się akcja spektaklu? Co może dziać się na zewnątrz przedstawionej w spektaklu bazy wojskowej w Iraku? W jaki sposób obrazy wojny docierają do miejsca wydarzeń, gdzie są jej ślady? W jaki jeszcze inny sposób wojna wdziera się do wnętrza bazy wojskowej? Poproś uczniów, by przypomnieli sobie dźwięki, które docierają do środka przestrzeni z zewnątrz. Możesz te pytania wydrukować na kartce i rozdać jako tematy do dyskusji w grupach (lub poprosić, by każdy zespół wybrał i prześledził jedno z podanych zagadnień).

Na zakończenie porozmawiajcie wspólnie o tym, jak miejsce, w którym dzieje się akcja, wpływa na bohaterów, co z nimi robi przestrzeń, w której stacjonują?

Zwróć uwag uczniów na miejsce realizacji spektaklu – jest to przestrzeń nieteatralna, dawna hala zakładów maszyn budowlanych im. L. Waryńskiego na warszawskiej Woli. Zapytaj, jak to wpływa na ich odbiór?

4. Przestrzenie „Makbeta" dziś 15 min.

Poinformuj uczniów, że spektakl Grzegorza Jarzyny powstał w 2005 roku, kiedy jeszcze głośno komentowano wydarzenia związane z Wojną w Zatoce Perskiej. Poproś ich, by w grupach wcielili się w rolę reżyserów i scenografów, którzy planują wystawienie współczesnej wersji „Makbeta”. Gdzie dziś mogłaby się rozgrywać akcja tej tragedii? Zachęć, by w zespołach przygotowali notatnik reżysera i scenarzysty, w którym znajdą się informacje o miejscu akcji ich przedstawienia. W jakich przestrzeniach i kontekstach chcieliby umieścić swoich bohaterów? Poproś o wypisanie haseł opisujących przestrzeń: miejsca, kolory, faktury, zapachy i wykonanie kilku schematycznych rysunków. Uczniowie mogą też skorzystać z internetowej wyszukiwarki zdjęć i wydrukować kilka przykładowych obrazów charakteryzujących przestrzeń, w której chcieliby umieścić swojego "Makbeta".

Wariant: Przygotuj  proste materiały plastyczne: szary papier, taśma malarska, zapałki, sznurek, białe kartki A4, słomki do napojów, klej itp. Zaproś uczniów do stworzenia prototypu/makiety swojej scenografii.

Na zakończenie zaprezentujcie sobie stworzone przestrzenie i podsumujcie.

5. Podsumowanie 5 min.

Zainicjuj z uczniami rozmowę o roli przestrzeni w spektaklu teatralnym. Jakie znaczenia i emocje przestrzeń może wydobywać, podkreślać? Za pomocą jakich środków?

Zobacz też

O autorach

Karolina Pluta

Trenerka, performerka, pedagożka teatru, certyfikowana tutorka Szkoły Liderów, prezeska zarządu Stowarzyszenia Pedagogów Teatru. Ukończyła Szkołę Trenerów Organizacji Pozarządowych oraz roczny kurs terapii tańcem i ruchem. Absolwentka Laboratorium Nowych Praktyk na Uniwersytecie SWPS oraz International Summer School on Theatre in Social Context w Archa Theatre w Pradze. Członkini kolektywu Laboratorium Teatralno-Społeczne, z którym od 2016 roku realizuje spektakle i akcje performatywne. Zawodowo zajmuje się też tematyką przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu. Lubi chodzić po lesie i pisać wiersze.

Karolina Pluta

Podobne konspekty