„Opowieści z czterech stron świata" to konspekty zajęć, dzięki którym uczniowie poznają historie pochodzące z różnych kultur. Powstały one na bazie filmów opracowanych przez Fundację Ogrody Muzyczne w ramach projektu „Migane Bajko-dźwięki". Wszystkie filmy zostały zrealizowane z udziałem opowiadaczy, muzyków i tłumaczek języka migowego - można je więc wykorzystywać zarówno w pracy z dziećmi słyszącymi, jak i posługującymi się językiem migowym w komunikacji.
Chińska historia „Jak karp został smokiem" przybliża drogę karpia, który wyrusza na samotną wyprawę i przechodzi zaskakującą przemianę. Podczas zajęć uczniowie poznają kilka faktów na temat azjatyckiego kraju i sami wybiorą się na ruchową wyprawę śladami dzielnej rybki.
Przestrzeń pozwalająca na swobodny ruch w całej grupie. W ostatniej części zajęć: stanowiska do tworzenia prac plastycznych.
Kartki A4 lub A3 (po jednej dla każdego ucznia). Projektor z ekranem / tablica multimedialna do wyświetlenia obrazów z załącznika i filmu. Odtwarzacz plików audio. Głośniki.
Zajęcia możesz zacząć od wprowadzenia muzycznego. Sięgnij po materiały muzyczne z załącznika. Jeśli pracujesz z dziećmi słyszącymi, zapowiedz grupie, że zanim usłyszą historię, przeniosą się za pomocą dźwięku do miejsca, z którego pochodzi. Poproś dzieci, aby ułożyły się wygodnie na dywanie, zamknęły oczy i słuchając muzyki, spróbowały sobie wyobrazić miejsce, z którego ona pochodzi. Dzieci migające również mogą poznać nagranie - w wersji graficznej. W tym celu skorzystaj z programu, który umożliwia tworzenie wizualizacji dźwięków (możesz je stworzyć tu: https://www.veed.io/).
1. Zaproś dzieci do obejrzenia zdjęć i powiedz, że dziś poznacie historię, która pochodzi z tego miejsca. Poproś dzieci, aby ułożyły się wygodnie na dywanie i uważnie oglądały slajdy z chińskimi krajobrazami (znajdziesz je tu). Możesz zadać kilka pomocniczych pytań (czy jest tam ciepło czy zimno, czy to daleko czy blisko, jaka panuje tam pogoda, jak ukształtowany jest teren, jakie rośliny tam rosną i jakie zwierzęta tam żyją?).
2. Powiedz dzieciom, że dzisiejsza historia pochodzi z Chin. Zapytaj, czy wiedzą coś o tym kraju. Czy ktoś tam był? Pokaż na mapie lub globusie, gdzie leżą Chiny. Powiedz, że to na innym kontynencie, w Azji. Aby tam dotrzeć z Polski, trzeba lecieć samolotem około 10 godzin. To państwo z największą liczbą mieszkańców. Ponieważ kraj jest ogromny, długo nie miał jednego wspólnego języka. Ludzie w różnych częściach Chin mówili w różny sposób. Nadal tak jest, ale dziś w szkołach i urzędach używa się jednego języka - mandaryńskiego. Pismo chińskie wygląda zupełnie inaczej niż polski alfabet, który teraz poznajecie!
3. Pokaż dzieciom przykładowy znak.
人 [Rén] - to po chińsku człowiek
Powiedz, że tradycyjne znaki chińskie stawia się na papierze za pomocą pędzelka i tuszu. Możecie nakreślić ten znak w powietrzu, spróbujcie!
Pomóż dzieciom, prowadząc ich ruch instrukcjami:
- to dwie linie: pierwszą prowadzimy z góry na dół i kierujemy ją lekko w lewo;
- drugą zaczynamy mniej więcej w połowie pierwszej i kierujemy ją lekko na prawo.
W trakcie ćwiczenia możesz wyświetlić slajd dostęny tu.
[dostępny w „Zobacz też" na końcu konspektu]
Zapytaj grupę: czy widzicie podobieństwo tego znaku do człowieka?
A teraz? Możesz wyświetlić slajd autorstwa ShaoLan [dostępny w „Zobacz też" na końcu konspektu].
4. Zapytaj dzieci, jak według nich chodzą znaczki Rén? Wstańcie i przejdźcie się po sali tak, jak one!
W pracy z dziećmi słyszącymi możesz wprowadzić element nauki języka migowego. Nawiąż do tego, że w filmie, który obejrzycie, pojawi się tłumacz języka migowego – on też posługuje się znakami. Te znaki kreśli się w powietrzu. Głusi w ten sposób opowiadają sobie różne historie i tak ze sobą rozmawiają. Na podanej w poprzednim etapie stronie znajdziesz słownik, który pomoże Ci poznać znak migowy (zawiera wersje wielu języków narodowych, w tym polską i chińską). Wpisz hasło „człowiek” i zobacz znak migowy w wybranym języku. W podobny sposób znajdziesz inne wyrazy. Możesz zaproponować grupie naukę kilku podstawowych znaków (np. Cześć, Dziękuję, Lubię cię). Tę samą stronę możesz wykorzystać, kiedy pracujesz z dziećmi posługującymi się językiem migowym, by nauczyć je znaku człowiek w chińskim języku migowym Na tej stronie: https://www.spreadthesign.com/pl.pl/search/ wpisz hasło „człowiek” i zobacz znak migowy w chińskim języku migowym. Zwróć uwagę dzieci, że jest bardzo podobny do znaku pisanego w języku chińskim (mandaryńskim).
1. Po zakończeniu zabawy ruchowej znów wygodnie usiądźcie. Powiedz uczestnikom, że za chwilę poznają historię pewnej ryby. Podkreśl, że to bardzo stara baśni, którą opowiada się chińskim dzieciom. Włącz film [link do filmu znajdziesz w „Zobacz też"].
2. Porozmawiajcie o obejrzanej historii. Zadaj dzieciom różne pytania. Daj każdemu się wypowiedzieć. Wykorzystaj w rozmowie poniższe pytania:
- O czym/o kim Waszym zdaniem jest ta baśń?
- Jaki jest karp?
- Co mu się przydarza?
- Co on słyszy? Co on widzi? Co on robi?
- Z czym Wam się kojarzy karp w naszej kulturze?
- Jaki jest ten chiński karp z baśni?
- A czy Waszym zdaniem smoki istnieją?
- Jak je sobie wyobrażacie?
3. Po tej rozmowie możesz dodać trochę ciekawostek i przybliżyć symboliczne znaczenie przemiany karpia w smoka. Można też wyświetlić przykładowe ilustracje karpia i smoka w tradycji azjatyckiej [załącznik 3 i 4].
Przykładowe informacje od wykorzystania:
W Polsce karp kojarzy nam się przede wszystkim z rybą, która gości na wigilijnym stole.
W Azji ta ryba ma bardzo bogatą symbolikę. W Japonii w Święto Chłopców, które obchodzone jest w maju, wiesza się na długich masztach koi-nobori – latawce w kształcie karpi. Koi to karp, a nobori – dorastanie. Karp jest symbolem wytrwałości i skutecznego mierzenia się z przeciwnościami losu, zapewne dlatego, że potrafi wiele dni płynąć w górę rzeki. Jego złote łuski porównywano do samurajskiej zbroi, a figurki karpia ofiarowywane dorastającym chłopcom oznaczają odwagę, męstwo i hart ducha.
Chińskie „li”, czyli karp, oznacza korzyść, zysk, podobnie jak japońskie „koi”.
Smok w kulturze chińskiej jest stworzeniem potężnym, pełnym gracji i siły. Nie jest groźny, jest łagodny, otacza poddanych opieką, chroni od nieszczęść i złych duchów. Pewnie dlatego w przeszłości symbolizował on chińskich cesarzy, którzy zasiadali zresztą na Smoczym Tronie, co miało wzbudzić szacunek i strach wśród poddanych. Wedle chińskich wierzeń karpie płynące na tarło (złożenie ikry) pod prąd Żółtej Rzeki, którym udało się pokonać skalny próg zwany Smoczą Bramą, przemieniały się w smoka. Smok to wcielenie dobrobytu, siły i pomyślnego rozwoju wydarzeń. I o tym właśnie jest nasza baśń.
Zaproś dzieci do zabawy ruchowej. Możesz też włączyć muzykę z załącznika (opcjonalnie). Pobawcie się kolejnymi poleceniami:
Najpierw jesteście w wodzie, pływacie, jesteście rybami.
Jak porusza się twoja ryba? Szybko? Wolno?
Jakie ma płetwy? Duże? Małe?
Jaki ma ogon? Krótki, długi, szeroki, wąski?
Jak oddycha ryba? Jak porusza pyszczkiem? Czy wydaje dźwięki?
Ryby się mijają, dostrzegają, tworzą ławicę i się rozpraszają.
Możesz stanąć na środku i poprosić, aby przypłynęły do Ciebie tylko małe rybki, które po chwili odpływają, by zrobić miejsce kolejnej grupie, np. dużych ryb. Potem wszystkie rybki, które mają długi ogon. Potem te, które mają pomarańczowe elementy… itd.
I nagle, na Twój znak, ryby się zatrzymują. Poproś, aby każdy miał wokół siebie przestrzeń na szerokość rozprostowanego ramienia i zachęć dzieci do powolnego przeobrażenia się z ryby w smoka. Każdy smok jest inny.
Zachęć dzieci do szukania nowych jakości ruchu. Przypominaj, że stają się potężnym, a jednocześnie łagodnym stworzeniem.
Zapytaj: jaki jest Twój smok? Kilka chętnych osób może opisać lub zaprezentować ruch swojego smoka.
Poproś dzieci, aby narysowały smoka, którego sobie wyobraziły. Możesz posłużyć się pytaniami pomocniczymi:
Może Twój smok ma jakieś umiejętności czy moce, które były niedostępne dla karpia? W czym jest dobry Twój smok? Co potrafi? Na czym polega jego odwaga? Możecie z tych prac zrobić klasową wystawę.
Zapytaj dzieci, czy podobała im się ta chińska podróż.
Co zapamiętały? Co je zaciekawiło?
Czy opowiedzą komuś tę starą chińską baśń?
Wskazówki do poprowadzenia zajęć online:
- Aby poprowadzić zajęcia zdalnie, skorzystaj z programu umożliwiającego korzystanie z kamer (np. Zoom).
- Etap „Na wschód!": do wyświetlenia zdjęć skorzystaj z opcji Share Screen. W części ruchowej zaproś dzieci do tego, by spacerowały jak znaczki Rén.
- Etap „Wariant: wprowadzenie dotyczące języka migowego": poprowadź go zgodnie z opisem.
- Etap „Niezwykły karp!": poprowadź go zgodnie z opisem uzywając do prezentacji obrazów opcji Share Screen.
- Etap „Zaproszenie do działania": zaproś dzieci do ruchowej zabawy we własnym domu. Poproś, by podążały w swoim ruchu za poleceniami, które będziesz podawać. Mogą wyłączyć kamerę lub zostawić widoczny obraz.
- Etap „Zaproszenie do rysowania": niech dzieci wykonają swoje rysunki na kartkach, a następnie pokażą je do kamery.
Informacje o utworze z załącznika:
Materiał opracowany przez Fundację Ogrody Muzyczne.
Wykonawcy:
Qinke Chang – śpiew
Guzheng Paweł Kowalski – perkusjonalia
Piotr Łabanow – gitary
Graficzka i ilustratorka, społeczniczka, założycielka studia graficznego UHO. Działa na rzecz włączania Głuchych w kulturę mainstreamu oraz upowszechniania kultury Głuchych wśród słyszących. Promuje szeroko rozumianą integrację. Współpracuje z NGO-sami oraz publicznymi instytucjami kultury. W Galerii Labirynt jako edukatorka, prowadziła w polskim języku migowym zajęcia edukacyjne o sztuce współczesnej w oparciu o bieżące wystawy (zjęcia tłumaczone na polski język foniczny). Odpowiadała też za kontakt z lubelskim środowiskiem osób Głuchych, nagrywanie zaproszeń w PJM (skrót od polskiego języka migowego) na wydarzenia - wernisaże, debaty, różne działania społeczne. Prowadzi warsztaty także w innych miastach m.in. w Centrum Kultury ZAMEK w Poznaniu czy w Galerii Arsenał w Białymstoku. We współpracy z Galerią Zachęta w Warszawie szkoliła pracowników i pracowniczki instytucji kultury z zakresu dostępności i włączania Głuchych w działania kulturalne.
Teatrolożka i arteterapeutka. Absolwentka Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie i Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie. Odbyła arteterapeutyczny staż kliniczny w Mazowieckim Specjalistycznym Centrum Zdrowia im. prof. Jana Mazurkiewicza w Pruszkowie. Działa na polu sztuki, terapii i edukacji. Pracowała w dziale Pedagogiki Teatru Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie, była dyrektorką szkoły podstawowej Korczak. Szkoła Montessori, a obecnie związana jest z Teatrem 21. Prowadzi zajęcia ze studentami arteterapii Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie.
