Lekcje ze stoicyzmu. Jak zachować spokój w XXI wieku? Filozofia
Anna Zalewska-Uberman

Lekcje ze stoicyzmu. Jak zachować spokój w XXI wieku? Filozofia

Uczniowie podczas zajęć zastanawiają się, jak zachować spokój w XXI wieku. Odwołując się do filozofii stoickiej, rozważają, czy poczynione przez stoików rozpoznania są adekwatne do wyzwań XXI wieku oraz co teksty dawnych filozofów mogą nam powiedzieć o nas samych. Konspekt można wykorzystać podczas lekcji języka polskiego, historii, etyki lub filozofii w szkole średniej.

  • Informacje o konspekcie

    Grupa wiekowa Wiek 16-19 lat
  • Rodzaj zajęć etyka / filozofia, godzina wychowawcza
  • Miejsce sala lekcyjna
  • Czas 45 minut
  • Cel zajęć
    • wprowadzenie w filozofię stoicką;
    • namysł nad sposobami osiągania / zachowywania spokoju.
  • Metody pracy rozmowa kierowana, rozmowa , praca z tekstem, performans

Przygotowanie do zajęć

Aranżacja przestrzeni

Tradycyjna aranżacja sali. W drugiej części zajeć sala aranżowana zgodnie z decyzją uczniów.

Środki dydaktyczne

Wydrukowane cytaty do wykorzystania w etapie drugim [załącznik]. Opcjonalnie: materiały papiernicze i plastyczne do wykorzystania w trzecim etapie.

Przebieg zajęć

1. Mindfulness i cała reszta 5 min.

1. Zapowiedz uczniom, że podczas dzisiejszych zajęć będziecie się przyglądać spokojowi i dyskutować o metodach osiągania go. Zaczniecie od rozmowy o tym, co Was wytrąca z tego stanu. Poproś o rozmowę w parach lub trójkach na ten temat. Daj chwilę na wymianę myśli.

2. Następnie zapytaj uczniów czy znają jakieś sposoby, aby zachować spokój wczasach, w których żyjemy i sytuacjach, z którymi się mierzymy? Niech porozmawiają o tym w nowych grupach.

3. Na koniec zaproś do krótkiego podzielenia się wnioskami na forum.

 

2. Na początku był stoicyzm. Rozmyślania filozoficzne 10 min.

1. Powiedz uczniom, że zanim narodziły się różne współczesny prądy, metody oraz narzędzia i strategie zachowywania oraz odzyskiwania spokoju w życiu, antyczni filozofowie zadawali sobie podobne pytania, co współcześni. Podziel klasę na sześć grup. Każdej z nich rozdaj po dwa-trzy fragmenty z dzieł starożytnych stoików dostępnych w załączniku.

(Wszystkie cytaty pochodzą z pozycji książkowej zamieszczonej w bibliografii na końcu scenariusza).

2. Uczniowie w grupach analizują i interpretują fragmenty przydzielone przez nauczyciela, korzystając z poniższych pytań:

- Do jakich pojęć i wartości odnoszą się analizowane fragmenty? Spróbujcie je opisać własnymi słowami. W czym stoicy upatrują źródła w spokoju ducha?

- Jaki jest Wasz stosunek do teorii/przekonań zawartych w cytacie ?

- W jaki sposób propozycje recept na spokojne życie proponowane przez stoików można wcielić w życie dziś?

3. Szkoła stoików 25 min.

1. Uczniowie zostają w grupach. Zapowiedz, że w tym etapie zadaniem każdego zespołu jest przygotowanie lekcji, która mogłaby się odbyć w szkole stoików. Zaznacz, że uczestnikami tej lekcji będą pozostałe grupy. Tematem lekcji niech będzie wartość ceniona przez stoików, która zdaniem uczniów mogłaby się przydać w XXI wieku. Każda grupa opracowuje temat według wybranej samodzielnie metody – może to być wykład, dyskusja, ćwiczenie, szkolenie, doświadczenie lub dowolna forma pracy, która ich zdaniem pozwoli odbiorcom poznać sens korzystania z zaleceń stoików w XXI wieku. Zaznacz, że cała lekcja nie powinna ona trwać dłużej niż pięć minut.

2. Kiedy wszystkie grupy będą gotowe, rozpocznijcie serie zajęć w „Szkole Stoików Na Miarę XXI Wieku”.

3. W podsumowaniu prezentacji zastanówcie się:

- Co jest celem życia dla stoików?

- Jakie są filary stoicyzmu?

4. Ja i stoicyzm 5 min.

Na zakończenie zajęć zróbcie rundę podsumowującą. Niech każdy uczeń powie, co zabrał dla siebie ze stoickiej szkoły, którą zaaranżowali w klasie. Jaką naukę wynosi z zajęć?

Wariant: Możesz poprosić uczniów o omówienie tego zagadnienie w parach.

Materiały do pobrania

Zobacz też

Ryan Holiday, Stephen Hanselman, „Stoicyzm na każdy dzień. 365 medytacji na temat mądrości, wytrwałości i sztuki życia”, Gliwice 2017.

Moduł online

Aby poprowadzić zajęcia online, skorzystaj z programu umożliwiającego pracę w grupach (np. Zoom). Przeprowadź następujące działania:

Działanie 1

Zapowiedz uczniom, że podczas dzisiejszych zajęć będziecie się przyglądać spokojowi i dyskutować o metodach osiągania go. Zaczniecie od rozmowy o tym, co Was wytrąca z tego stanu. Możesz podzielić uczniów na grupy, w których podejmą to zagadnienie (korzystając z opcji Breakout Rooms) lub porozmawiać na ten temat wspólnie. Następnie zapytaj uczniów, czy znają jakieś sposoby, aby zachować spokój w czasach, w których żyjemy i sytuacjach, z którymi się mierzymy? Ponownie utwórz pokoje lub rozmawiajcie na forum.

Działanie 2 

Powiedz uczniom, że zanim narodziły się różne współczesny prądy, metody oraz narzędzia i strategie zachowywania oraz odzyskiwania spokoju w życiu, antyczni filozofowie zadawali sobie podobne pytania, co współcześni. Podziel klasę na sześć grup za pomocą funkcji Breakout Rooms. Każdej z nich wyślij na czacie po dwa-trzy fragmenty z dzieł starożytnych stoików dostępnych w załączniku. Uczniowie w grupach analizują i interpretują fragmenty przydzielone przez nauczyciela, korzystając z poniższych pytań:

- Do jakich pojęć i wartości odnoszą się analizowane fragmenty? Spróbujcie je opisać własnymi słowami. W czym stoicy upatrują źródła w spokoju ducha?

- Jaki jest Wasz stosunek do teorii/przekonań zawartych w cytacie ?

- W jaki sposób propozycje recept na spokojne życie proponowane przez stoików można wcielić w życie dziś?

Po chwili na dyskusję, wyjślij grupom na czacie polecenie do dalszej pracy: 

Stwórzcie receptę stoików na spokój ducha. 

Wróćcie do wspólnego pokoju. Niech przedstawiciele grup przedstawią powstałe recepty.

O autorach

Anna Zalewska-Uberman

Pedagożka teatru, autorka scenariuszy zajęć dla nauczycieli, teatrolożka i tutorka. Ukończyła Filologię Polską (specjalność: teatrologiczna i edytorska) na Uniwersytecie Gdańskim (2003) i specjalistyczne szkolenie dla pedagogów teatru w Instytucie Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie (TISZ ANEX 2008-2009). Pracuje w Teatrze Miejskim im. Witolda Gombrowicza w Gdyni, gdzie od dwunastu lat łączy bycie specjalistką do spraw edukacji teatralnej i członkinią Komisji Artystycznej Ogólnopolskiego Konkursu o Gdyńską Nagrodą Dramaturgiczną. Współpracuje z Instytutem Teatralnym w Warszawie jako pedagożka teatru i tutorka oraz z Gdańskim Teatrem Szekspirowskim.

Anna Zalewska-Uberman

Podobne konspekty