Scenariusz stanowi propozycję analizy fragmentu „Alicji w krainie czarów" Lewisa Carrolla. W trakcie zajęć uczniowie podążą tropem zmian, którym podlega ciało Alicji podczas jej podróży. Uczniowie przyjrzą się tym metamorfozom z własnej perspektywy.
Poproś uczniów, by przed rozpoczęciem zajęć zapoznali się z pięcioma początkowymi rozdziałami „Alicji w Krainie Czarów". Wersję skróconą tekstu znajdziesz w załączniku.
W drugiej części zajęć krzesło ustawione w widocznym dla wszystkich miejscu.
Kartki, marker, coś do pisania, egzemplarze fragmentów tekstu.
Poproś uczniów, by stanęli między ławkami – tak, aby każdy miał trochę miejsca dla siebie. Zaproś uczestników do krótkiej gimnastyki. Poleć uczniom przykładowo kolejno, aby:
- rozmasowali prawą dłonią lewe ramię, potem odwrotnie;
- rozprostowali ramiona do boku, następnie spletli je za plecami i pochylili się – by jak najmocniej wygiąć ramiona;
- postarali się podnieść ugiętą nogę lewą, potem prawą i dotknąć kolanem brody
- kucnęli i starali się zwinąć w kulkę;
- stanęli na palcach i podnieśli ramiona w górę (żeby się jak najmocniej wyciągnąć).
Zapytaj uczniów o odczucia związane z kurczeniem i rozciąganiem ciała. Czego doświadczały ich ciała w różnych pozycjach?
Zapowiedź uczniom, że za chwilę wyruszycie w podróż. Nie będzie to jednak standardowy spacer. Poproś uczniów, by postarali się przejść po sali trasą, którą nigdy jeszcze nie szli. Powiadom, że uczniowie mogą wejść na ławkę, przejść pod nią, pod krzesłem czy pod biurkiem nauczyciela.
Po spacerze poproś kilku chętnych uczniów, by podzielili się wrażeniami. Czego doświadczyło ich ciało w trakcie tego zadania?
Wariant: zamiast spaceru po sali lekcyjnej możesz zaproponować uczniom dzień przed zajęciami, by postarali się przejść trasę do szkoły inaczej niż zawsze. Mogą zmienić samą trasę lub np. tempo, sposób poruszania się ciała (np. na jednej nodze, tylko duże kroki) lub zmienić sposób poruszania się w przestrzeni.
Na lekcji zapytaj uczniów, w jaki sposób zdecydowali się przyjść do szkoły. Co zrobili inaczej i jak się z tym czują?
1. Powiedź uczniom, że przyjrzycie się dzisiaj doświadczeniom transformacji ciała Alicji w trakcie podróży do Krainy Czarów. Zaproś uczniów do stworzenia portretu bohaterki w pełnym planie (uwzględniającym całą sylwetkę). Zapytaj, jak ich zdaniem wyglądała Alicja na początku, przed skokiem do króliczej nory. Jak uczniowie sobie wyobrażają jej wygląd?
Pytania pomocnicze: Jakiego była (mogłaby być) wzrostu? Jaką mogła mieć posturę, znaki szczególne, kolor oczu, fryzurę?
2. Podziel uczniów na cztery grupy i rozdaj każdej kartkę papieru oraz tekst z załącznika (jeżeli klasa jest liczna, dwie grupy mogą pracować nad tym samym pytaniem). Zapowiedz, że w grupach zajmiecie się zbadaniem metamorfoz, które spotkały Alicję po skoku do króliczej nory. Każda z grup przyjrzy się przygodom bohaterki z innej strony. Daj uczniom kilka minut na zapoznanie się z tekstem.
Następnie poproś, by każda grupa opracowała na kartce odpowiedzi na przydzielone im zagadnienie:
A) Co spowodowało metamorfozę bohaterki? Co przytrafiło się Alicji (jakie przemiany przeszło jej ciało)? Co miało wpływ na metamorfozę?
B) Jakie były odczucia Alicji związane z kolejnymi zmianami dokonanymi w jej ciele?
C) Co Alicja myśli o swoich przemianach? Jaki jest jej stosunek do zmieniającego się ciała?
D) Jak Alicję postrzegają inni? Jakie budzi w nich emocje?
Daj uczniom 10 minut na wykonanie zadania.
Zaprezentujcie wyniki pracy każdej z grup na forum.
1. Zapowiedz uczniom, że na tym etapie zajęć przygotujecie się do poprowadzenia wywiadu z Alicją na temat jej tajemniczych przemian. Poproś, aby każda grupa przygotowała zestaw pytań, które chciałaby zadać bohaterce. Mogą one dotyczyć opracowanego przez grupę zagadnienia, ale nie jest to konieczne – mają jednak dotyczyć tematu zajęć, czyli metamorfoz Alicji. Zaznacz, że jeśli pytania będą się miedzy grupami powtarzały, to nie należy ich zadawać po raz kolejny. Daj uczniom kilka minut na przemyślenie pytań.
Przykładowe pytania: Dlaczego zdecydowałaś się spróbować nieznanych produktów spożywczych? Co byś poradziła osobom, których ciało ciągle się zmienia? Co byś poradziła osobom, w których otoczeniu ktoś przechodzi metamorfozy? Czego się nauczyłaś po tych przygodach?
2. Kiedy grupy będą gotowe opowiedz im o formule wywiadu: Zapowiedz, że zabawa będzie miała cztery rundy – w każdej z nich reprezentant / reprezentantka innej grupy wcieli się w postać Alicji. Każda z grup będzie mogła jej zadać jedno z przygotowanych pytań. Po serii pytań od grup następuje zmiana Alicji – wciela się w nią nowa osoba i następuje kolejna seria pytań od grup.
Poproś, by każda z grup wybrała osobę, która wcieli się w Alicję. W tym czasie ustaw z przodu sali krzesło, które kolejni uczniowie będą zajmowali, wcielając się w Alicję.
Wariant: Jeśli chętnych osób do odgrywania Alicji będzie więcej, to możecie ustalić inny przebieg wywiadów: każdy chętny odpowiada na jedno pytanie.
Poprowadź zmiany w kolejnych rundach.
3. Na podsumowanie zapytaj uczniów o ich wrażenia i opinie związane z przygodami Alicji. Pytania pomocnicze: Czy na miejscu Alicji zdecydowaliby się skorzystać z magicznych mikstur? Dlaczego Alicja się na to decyduje i do czego ją to prowadzi? Jak uczniowie postrzegają zachowanie bohaterki?
Zapytaj uczniów, co się wydarza, kiedy metamorfozy ciała przydarzają się ludziom poza Krainą Czarów? W jaki sposób ludzie reagują na te zmiany w ciele?
Lewis Carroll, „Alicja w Krainie Czarów", Kraków 2012.
Absolwentka teatrologii i kultury współczesnej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie oraz Szkoły Pedagogów Teatru organizowanej przez Instytut Teatralny w Warszawie. Jako krytyczka teatralna publikowała m.in. w "Didaskaliach" i Internetowym Magazynie "Teatralia", a także na portalach teatralny.pl i taniecpolska.pl. W Teatrze Wybrzeże pracuje jako pedagożka teatru – prowadzi warsztaty oraz spotkania z dziećmi, młodzieżą i dorosłymi. Prowadzi zajęcia z podstaw pedagogiki teatru dla studentów wiedzy o teatrze na Uniwersytecie Gdańskim.
