Zajęcia dotyczą powieści George'a Orwella „Rok 1984" i skupiają się na motywie patrzenia. Uczniowie przyglądają się wybranym postaciom. Analizują dwa spojrzenia na bohaterów: jak widzą oni samych siebie, a jak postrzega ich oko Wielkiego Brata.
Przestrzeń pozwalająca na sowbodny ruch uczestników i pracę w grupach.
Długopisy/ołówki, flamastry, brystol, kartki.
1. Poleć uczniom, żeby rozeszli się swobodnie po sali. Niech chodzą w swoim rytmie, wezmą kilka głębokich wdechów i wydechów. Poproś, żeby skupili się na swoim oddechu. Po chwili niech przeniosą uwagę na siebie: jak się dziś czują? Co dziś o sobie myślą?
Daj im czas na introspekcję a następnie poproś o przekierowanie uwagi na zewnątrz: na miejsce, w którym się znajdujecie. Podkreśl, żeby nawet, jeśli czują, że znają to miejsce bardzo dobrze, eksplorowali je z uwagą. Mogą dotknąć powierzchni mebli, badać ich fakturę, przyjrzeć się ścianom i podłodze, dotknąć ich.
2. W następnym kroku podziel grupę na dwie części. Jedna grupa niech dalej spaceruje swobodnie po sali. Druga grupa niech stanie z boku i obserwuje tych, którzy pozostają w ruchu. W trakcie ćwiczenia możesz zaproponować zmiany w sposobie poruszania (np. niech zaczną poruszać się, jakby byli w nieznanym sobie miejscu, a potem stopniowo czuli się coraz pewniej i wyrazili to w swoim zachowaniu).
Po chwili zrób zmianę. Niech grupa obserwująca stanie się grupą chodzącą. Poproś, żeby poruszali się tak, jakby podłoże było bardzo delikatne, kruche. Stopniowo podłoże może być coraz stabilniejsze lub zmieniać się – możesz poprosić, żeby chodzili po wodzie / piasku / błocie. Druga grupa niech obserwuje ich działania.
3. Na koniec rozgrzewki usiądźcie w kręgu i zapytaj uczniów, jak się czuli na różnych etapach tego zadania – jak się czuli, chodząc swobodnie bez obserwatorów. Czy coś się zmieniło w sposobie ich chodzenia bądź odczuwania, kiedy zaczęli być obserwowani? Jak się czuli obserwatorzy w swojej roli?
1. Podziel grupę na pięcioosobowe zespoły. Poproś, żeby się zastanowili i opowiedzieli sobie nawzajem, która z postaci Orwella zrobiła na nich największe wrażenie. Niech jako grupa wybiorą jedną z nich do dalszej pracy.
2. Następnie poproś, żeby pomyśleli o kluczowej / najważniejszej sytuacji w życiu tego bohatera lub bohaterki. Niech pomyślą o tym, jak dany bohater zachował się w tej sytuacji. Co to mówi o jego charakterze? Odpowiedzi niech spiszą na kartce lub brystolu.
Poproś uczniów, żeby pozostali w tych samych grupach. Niech dokonają analizy postaci wybranej w poprzednim zadaniu. Będzie się ona odbywała w dwóch etapach: najpierw zastanowią się, jak widzi siebie bohater / bohaterka, a potem, jak go / ją widzi Wielki Brat. Wykorzystajcie do tego tabele zamieszczone w załączniku.
Korzystając z analizy postaci w poprzednim zadaniu, napiszcie dwa monologi dotyczące wybranego bohatera: jeden pisany z jego perspektywy – pokazujący go takim, jakim widzi siebie sam, a drugi z punktu widzenia Wielkiego Brata. Monologi z perspektywy bohatera mogą odpowiadać na pytanie – „Co chcę powiedzieć światu o sobie?”, a z perspektywy Wielkiego Brata „Jakim go/ją widzę?".
Zaprezentujcie swoje teksty. Po każdych dwóch monologach danej grupy poproś pozostałych uczniów o podzielenie się swoimi odczuciami na ich temat. Porozmawiajcie o tym, czym się różni bohater widziany przez siebie i przez Wielkiego Brata – i czy w ogóle się różni? Kim jest bohater wg siebie, a kim staje się w oczach Wielkiego Brata?
Poproś uczniów, żeby każdy powiedział o swoich przemyśleniach związanych z patrzeniem. Podsumujcie rozmowę o prezentowanych monologach.
George Orwell, „Rok 1984", Warszawa 2013.
Kulturoznawczyni, pedagożka teatru, przewodniczka.
Absolwentka kulturoznawstwa na Uniwersytecie Humanistycznospołecznym SWPS w Warszawie i pedagogiki teatru na Uniwersytecie Warszawskim. Konsultantka programowa w Teatrze Dramatycznym im. Jerzego Szaniawskiego w Płocku. Ukończyła warsztat mistrzowski Adriana Jacksona „Rainbow of desire” oraz w kurs „Teatr ze społecznością” organizowane przez Fundację Edukacji i Kultury Drama Way z Warszawy. Absolwentka Szkoły Pedagogów Teatru organizowanej przez Instytut Teatralny w Warszawie. Jest prelegentką klubu filmowego dla niewidomych IKFON prowadzonego przez Stowarzyszenie „De Facto” i przewodniczką Płockiej Lokalnej Organizacji Turystycznej. Współtworzy ogólnopolską Antyprzemocową Sieć Kobiet - ASK oraz grupę HERstoria Płocka, która zajmuje się odkrywanie kobiecej historii Płocka
