1. Baza 45 min.

1. Zapowiedz, że te zajęcia są przeznaczone na przygotowanie masek. Przygotujecie odbicia własnych twarzy z papier mâché. Poproś, by uczniowie pracowali w parach (w wariancie online: każdy sam przy pomocy domownika). Każda para powinna przygotować: wazelinę do nałożenia na twarz, masę (z mąki dokładnie wymieszanej z wodą), paski papieru (najlepiej gazetowego). Podawaj kolejne etapy przygotowania maski:

a) Przygotujcie masę i paski papieru.

b) Nałóżcie wazelinę na twarz, tak by dokładnie je zabezpieczyć przed kontaktem z masą.

c) Zanurzajcie paski papieru w masie i nakładajcie je na twarz (możecie dodatkowo zabezpieczyć ja folią aluminiową). Warto zadbać, by paski na obwodzie twarzy oraz pod nosem były nieco grubsze i by cała maska nie miała miejsc podatnych na rozpadnięcie się. Odczekajcie chwilę, aby maska na twarzy osoby nieco stwardniała.

d) Zamieńcie się w parze.

Zostawcie maski na całą noc, by zdołały się utrwalić.

Praca domowa: Poproś uczestników, by przynieśli na kolejne spotkanie kilka ważnych dla siebie przedmiotów: rzeczy związane z ich tożsamością, przynależnością do jakiejś grupy, rodziny, środowiska, wspólnoty, rzeczy związane z ważnymi dla nich wydarzeniami, miejscami, z dzieciństwem. Niech każda osoba przyniesie co najmniej 10 przedmiotów.

Poproś też o zgromadzenie na kolejne spotkanie materiałów: papier, farby, pióra, kawałki gazet, kolorowe, możliwe do przyklejania na powierzchni elementy. Jeśli warsztat odbywa się w wersji online uprzedź wcześniej uczestników, by zgromadzili jak najwięcej różnorodnych plastycznych materiałów.

2. Maska 10 min.

1. Podziel uczestników na pary lub trójki. Poproś, by w tych zespołąch przyjrzeli się swoim maskom (jeszcze czystym) i pomyśleli:

- jakie funkcje może mieć maska w społeczności?

- co może dawać członkom, członkiniom grupy, plemienia, jakiego rodzaju wartości, siłę im przynosić? Czy zawsze jest to według nich pozytywne?

Możesz zapytać ich o przykłady użycia różnego rodzaju masek - w naszej kulturze lub innej. Poproś każdą grupę/ parę by sformułowała jedną wspólną myśl na temat maski i podzieliła się nią (mogą zapisać ją na kartce lub w wersji internetowej na czacie).

2. Przeczytajcie wspólnie fragment z tekstu Jeana-Thierry'ego Maertensa „Maska i lustro. Esej z antropologii okrycia twarzy" z antologii „Maski" pod redakcją Marii Janion. Może to być krótki fragment opowiadający o masce jako nośniku kolektywnej siły, przedmiocie, który w symboliczny sposób łączy ze społecznością, jej historią.

3. Kolekcja pytań 15 min.

Poproś, by każdy uczestnik z przeniesionych na te zajęcia 10 przedmiotów stworzył swoją mini-kolekcję. Niech zdecydują o ich umieszczeniu i ekspozycji. (W wersji online niech stworzą małą kolekcję np. na podłodze, stole lub łóżku, zrobią jej zdjęcie i obejrzyjcie je poprzez opcję Share Screen lub przesłanie zdjęć).  Następnie wszyscy obejrzyjcie swoje kolekcje. Oglądając, niech uczestnicy nadadzą tytuły lub napiszą skojarzenia do kolekcji.

4. Tworzenie maski 20 min.

1. Poproś uczestników i uczestniczki, by każda osoba znalazła wygodne miejsce w sali i zajęła je, mając przy sobie swoją maskę-bazę, swoje przedmioty i zestaw haseł nadanych przez innych uczestników. (W wersji online, każdy pracuje w swoim domu, możecie na ten wspólny czas włączyć muzykę i pozostawić włączone kamery, by mieć kontakt.) Na środku sali zgromadź dodatkowe materiały plastyczne, np taśmy, papier, farby.

Zaproś uczestników do tworzenia maski. Zachęć, by używali haseł, które otrzymali od innych oraz swoich przedmiotów jako inspiracji do tworzenia maski. Możesz wprowadzić metodę: każdy przedmiot i jedno wybrane nadane mu hasło odpowiada za jeden element dodoany na masce.

Dobrze na ten czas włączyć muzykę, by wesprzeć skupienie i energię twórczą.

Po zakończeniu pracy poproś uczestników o założenie masek.

5. Dialogi masek 15 min.

Dobierz zamaskowanych uczestników w pary (najlepiej losowo). Poproś, by stanęli naprzeciwko siebie, w dwóch rzędach. Zachęć, by przyjrzeli się wzajemnie swoim maskom przez jakiś czas. Zaproponuj kilka rund dialogu, zachęcając, by w formułowaniu komunikatów uczestnicy próbowali odnosić się do skojarzeń pojawiających się wobec masek partnerów

Runda 1: Słowo – słowo. Uczestnicy porozumiewają się za pomocą słowa. Postaci z jednego rzędu wypowiadają po jednym słowie do swoich partnerów. Ich pary odpowiadają po jednym słowie.

Runda 2: Gest – gest. Osoby z jednego rzędu proponują gest, którym chcą nawiązać kontakt z partnerem. Partnerzy odpowiadają.

Runda 3: Dźwięk – dźwięk. Osoby z jednego rzędu nadają sygnał dźwiękowy. Partnerzy odpowiadają.

Runda 4: Ruch – ruch. Osoby w parach, zachowując kontakt wzrokowy, zaczynają się poruszać, wzajemnie reagując na swoje ruchy. Można tu też wprowadzić element zmiany w parach na klaśnięcie.

Gdy ćwiczenie będzie się rozwijać i uczestnicy poczują się swobodnie, można w dowolny sposób rozwijać dialogi, proponując np. ćwiczenia wzajemnościowe, które są oparte na wykonaniu jakiegoś działania wobec swojego partnera. Np.: ustaw go w rzeźbę, daj impuls dłonią, tak, by wprawić w ruch konkretną część jego ciała (np. kolano, ramię, dłoń etc.).

W wersji online należy podzielić uczestników za pomocą opcji Breakout Rooms. Wtedy będą oni dobrani w pary i należy przekazać im instrukcje dialogowania za pomocą czatu.

6. Podsumowanie 10 min.

Po zakończonym ćwiczeniu porozmawiajcie o wrażeniach z niego:

- Jak działało Wam się w parach?

- Jakie inspiracje czerpaliście z masek?

- Jak czuliście się w swych własnych maskach?

- Jakie refleksje wzbudziła w Was maska Waszego partnera?

7. Galeria masek 20 min.

Na koniec zdejmijcie maski i ułóżcie je obok siebie (w wersji online: niech każdy pokaże maskę na swym ekranie). Przyjrzyjcie się im i poszukajcie wspólnych elementów w tej różnorodności. Poszukajcie też tego, co różne. Zdecydujcie, czy ważniejsze są dla Was podobieństwa czy różnice. Jak nazwalibyście plemię składające się z takich masek? Znajdźcie kilka nazw, wybierzcie ulubioną. Nazwijcie tak swoją grupę / klasę, jeśli chcecie.