Śmieszy czy smuci? "Moralność Pani Dulskiej"
Katarzyna Piwońska

Śmieszy czy smuci? "Moralność Pani Dulskiej"

Zajęcia skupione na analizie komedii satyrycznej Gabrieli Zapolskiej „Moralność pani Dulskiej”. Uczniowie przyglądają się poszczególnym wydarzeniom z utworu i porównują punkty widzenia tytułowej bohaterki i pozostałych osób dramatu.

  • Informacje o konspekcie

    Grupa wiekowa Wiek 16-19 lat
  • Rodzaj zajęć język polski
  • Miejsce sala lekcyjna
  • Czas 90 minut
  • Cel zajęć

    ● przypomnienie najważniejszych wydarzeń utworu;

    ● charakterystyka głównej bohaterki w oparciu o perspektywę innych postaci;

    ● definiowanie zjawiska dulszczyzny;

    ● analiza dramatu Zapolskiej jako przykładu komedii satyrycznej.

  • Metody pracy rozmowa , pokaz, improwizacje ruchowe, ćwiczenia dramaturgiczne

Przygotowanie do zajęć

Aranżacja przestrzeni

Sala z przestrzenią do fizycznej pracy w parach przez część zajęć.

Środki dydaktyczne

Kartki A4 do zapisania monologów postaci – po jednej dla każdego ucznia.

Przebieg zajęć

1. Dulska i inni 15 min.

Podziel klasę na duety. Niech każdy wylosuje imię postaci, której będzie się przyglądał w dalszej części zajęć (Zbyszek, Felicjan, Hesia, Mela, Hanka, Juliasiewiczowa, Tadrachowa, Lokatorka – w przypadku większej liczby grup, konkretną postacią mogą zajmować się również dwa zespoły). Poproś dwójki, aby porozmawiały o swojej postaci i jej relacji z Anielą Dulską.

Możesz zapisać na tablicy pytania pomocnicze:

  • jakie zdarzenia łączą te postaci?
  • jak tę postać traktuje Pani Dulska? Jak zachowuje się wobec niej?
  • jak reaguje na to Wasza postać?
  • jakie są uczucia tej postaci wobec Anieli Dulskiej?

Poproś, aby po rozmowie zespoły przygotowały z własnych ciał pomnik oddający specyfikę relacji między tymi postaciami. Niech dobrze zapamiętają tę figurę – będziecie ją wykorzystywać w dalszej pracy.

2. Monologi postaci 15 min.

Poproś duety, aby wybrały sytuację najważniejszą z ich punktu widzenia w relacji wylosowanej postaci i Dulskiej. Teraz poproś, by pary stanęły w przygotowanych wcześniej pozach. Niech przez chwilę każdy zastanowi się, jakie emocje przeżywa „jego” postać, jak widzi swoją rolę w tym zajściu, jak postrzega drugą stronę? Zadaniem stron jest napisanie monologu wewnętrznego bohatera, w którego się wcielają. Zapowiedz, że monologi powinny być napisane w 1 os. lp., a całość – zmieścić się na stronie A4.

3. Wydarzenia w dwugłosie 20 min.

Poproś pary, aby przeczytały sobie przygotowane teksty. Teraz ich zadanie polega na zaprezentowaniu dwugłosu o wydarzeniu. Zaznacz, że nie muszą w prezentacji wykorzystywać całości opracowanych tekstów – mogą wybrać ich fragmenty. Przypomnij, aby punktem wyjścia dla sceny był pomnik. Uczul uczniów na to, że ważnym aspektem jest sposób prezentacji – niech zwrócą uwagę na  sposób wypowiadania tekstu, pamiętają o odpowiedniej intonacji, głośności, ruchu, gestach, mimice.

4. Prezentacje 30 min.

Teraz nadszedł czas na prezentację – pokazujecie dane sceny chronologicznie. Po obejrzeniu wszystkich dwugłosów poproś uczniów o komentarze, wrażenia.

Jeśli klasa jest liczna i do jednej postaci przypisaliście kilka zespołów, możesz zdecydować się na wariant, w którym tylko chętne duety prezentują swoje etiudy.

Na koniec zapytaj uczniów, jaki obraz Anieli Dulskiej wyłania się z zaprezentowanych scen. Jak postrzegają tę bohaterkę po zestawieniu jej perspektywy z punktem widzenia innych postaci? W toku tej rozmowy twórzcie wspólnie na tablicy mapę myśli wokół pojęcia DULSZCZYZNA.

5. „Moralność…” jako komedia satyryczna – śmieszna czy straszna? 10 min.

Zaproś uczniów do rozmowy podsumowującej zajęcia. Przypomnij, że utwór należy do gatunku komedii satyrycznej i koncentruje się na wykpieniu dulszczyzny jako postawy społecznej. Zapytaj uczniów o emocje, które teraz im towarzyszą. Czy komedia Zapolskiej ich śmieszy, przestrasza czy może smuci?

Zobacz też

O autorach

Katarzyna Piwońska

Redaktorka, pedagożka teatru, tutorka. Od 2012 roku współpracuje z Instytutem Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego w ramach programów i badań dotyczących edukacji teatralnej i pedagogiki teatru. Od 2019 roku jest tutorką w programach rozwojowych Fundacji Szkoła Liderów. Dwukrotna stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Kultury (przedsięwzięcia związane z upowszechnianiem kultury).

Katarzyna Piwońska

Podobne konspekty