Lektura zaadaptowana – czyli o tym, co reżyser robi z tekstem
Katarzyna Piwońska

Lektura zaadaptowana – czyli o tym, co reżyser robi z tekstem

Lekcja służy przyjrzeniu się wspólnie z klasą odrębności dzieła literackiego i scenicznego. Po lekturze tekstu i obejrzeniu spektaklu uczniowie przyglądają się poszczególnym warstwom przedstawienia i zastanawiają nad istotą pracy reżysera jako adaptatora.

  • Informacje o konspekcie

    Grupa wiekowa Wiek 16-19 lat
  • Rodzaj zajęć język polski
  • Miejsce sala lekcyjna
  • Czas 45 minut
  • Cel zajęć

    - wskazanie na odrębność dzieła literackiego i scenicznego;

    - przyjrzenie się środkom teatralnym zastosowanym w omawianym przedstawieniu;

    - namysł nad rolą reżysera jako adaptatora.

  • Metody pracy rozmowa , praca z tekstem, mapa myśli

Przygotowanie do zajęć

Zadanie dla ucznia

Jeszcze przed wizytą w teatrz poproś uczniów o to, by zastanowili się nad głównym wg nich tematem tekstu literackiego, którego inscenizację będziecie oglądać. Wystarczy, że przygotują dokończenie zdania: Ten tekst jest dla mnie o.....

Aranżacja przestrzeni

Podziel salę na cztery strefy (np. używając taśmy malarskiej lub łącząc ławki w cztery stoły), przygotuj kartki, które w nich umieścisz: muzyka – adaptacja tekstu – scenografia – kostiumy (mogą to być nagłówki na dużych arkuszach papieru, które młodzież wykorzysta potem do zapisywania wniosków). Jeżeli w oglądanej przez Was adaptacji istotna jest jakaś inna warstwa (np. ruch), możesz ją dodać lub wymienić z którąś z podanych tutaj.

Środki dydaktyczne

Postity, kartki w formacie A4 lub duże arkusze papieru. Egzemplarze wybranej lektury.

Wydruki różnych recenzji spektaklu oraz rozmów z reżyserem.

Przebieg zajęć

1. Pierwsze skojarzenia 5 min.

Rozdaj uczniom małe kartki papieru (każdemu po kilka sztuk). Niech każdy zapisze na nich w formie zdań lub haseł swoje skojarzenia z obejrzanym spektaklem – nie chodzi tu o ocenę, ale o rzeczy, które szczególnie zwróciły uwagę podczas oglądania przedstawienia lub mocniej zapadły w pamięć (także te nie do końca zrozumiałe). Jedna kartka służy zapisaniu jednej myśli.

Kiedy uczniowie będą gotowi, rozłóż w każdej z wydzielonych stref po jednym arkuszu papieru z oznaczeniem tematu (muzyka, adaptacja tekstu, scenografia, kostiumy). Poproś uczniów o rozłożenie swoich skojarzeń zgodnie z tym, któremu zagadnieniu odpowiadają. Pozostałe hasła, które trudno będzie przyporządkować jednoznacznie do wydzielonych obszarów, niech trafią do Ciebie.

2. Pogłębiamy spojrzenie 20 min.

Poproś uczniów, by stanęli w kole i odliczali kolejno do czterech. Numery odpowiadają strefom: 1 – muzyka, 2 – adaptacja tekstu, 3 – scenografia, 4 – kostiumy.

Niech uczniowie z określonym numerem zajmują miejsce w przypisanej mu strefie. Jeśli klasa jest bardzo liczna, można utworzyć po dwa zespoły odpowiadające danemu tematowi.

1. Poproś grupy, by porozmawiały o przypisanym im zagadnieniu w kontekście obejrzanego spektaklu. Punktem wyjścia do dyskusji niech będą zgromadzone w danej strefie skojarzenia. Niech arkusze posłużą im do zapisania najciekawszych myśli.

2. Poproś każdą z grup, aby zastanowiła się nad celem przyjętych rozwiązań reżyserskich – jaką rolę pełnią w spektaklu i jakie pociągają one za sobą znaczenia? Co w ten sposób osiąga reżyser? Jakie elementy tekstu literackiego akcentują? Czy wprowadzają jakieś nowe znaczenia - nieobecne w powieści/dramacie? Niech zespoły zanotują wnioski na arkuszach.

3. Poproś, aby poszczególne grupy zrelacjonowały na forum przebieg swoich rozmów oraz wnioski. Porozmawiajcie o tym, jak zastosowanie teatralnych środków zmieniło Wasze postrzeganie tekstu literackiego? O czym mówił tekst – a o czym przedstawienie?

W czasie, kiedy grupy pracują nad swoimi zagadnieniami, zapisz na tablicy zebrane hasła, których nie udało się przyporządkować do tematów (ułóż je tak, aby nadać im możliwie przejrzystą strukturę, np. w formie mapy myśli).

3. Okiem krytyków 10 min.

Każdej z grup rozdaj wydruki recenzji teatralnych ze spektaklu (ewentualnie też rozmów z reżyserem) i poproś, aby – korzystając z tego materiału – zespoły porozmawiały o hasłach zapisanych przez Ciebie na tablicy.

Na koniec poproś grupy, aby opowiedziały, czy i jak lektura tekstów uzupełniła ich spojrzenie na omawiane przez nie wcześniej zagadnienie oraz na całość spektaklu?

Poproś uczniów, by przypomnieli sobie, jak rozwinęli swoje zdania o temacie tekstu lektury [Zadanie dla ucznia przed zajęciami]. Zapytaj, jak dokończyliby inne zdanie: Ten spektakl jest dla mnie o....

4. Reżyser jako adaptator 10 min.

Zaproś uczniów do rozmowy (wspólnej lub nadal w grupach) o tym, na czym polega sceniczna adaptacja tekstu. Jaka jest rola reżysera? W jakiej relacji pozostają ze sobą spektakl i tekst? Możecie się też odnosić do wcześniej oglądanych spektakli.

Jeżeli kontekst przedstawienia tego wymaga, możesz też wprowadzić pojęcie dramaturga i poprosić o przyjrzenie się tej kwestii.

O autorach

Katarzyna Piwońska

Redaktorka, pedagożka teatru, tutorka. Od 2012 roku współpracuje z Instytutem Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego w ramach programów i badań dotyczących edukacji teatralnej i pedagogiki teatru. Od 2019 roku jest tutorką w programach rozwojowych Fundacji Szkoła Liderów. Dwukrotna stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Kultury (przedsięwzięcia związane z upowszechnianiem kultury).

Katarzyna Piwońska

Podobne konspekty