Jak z Mrożka
Maria Schejbal

Jak z Mrożka

Scenariusz odwołuje się do twórczości Sławomira Mrożka i jest poświęcony dwóm głównym tematom: kategorii absurdu w literaturze i zjawiskom społecznym w najnowszej historii Polski. Pozwala również na refleksję nad mechanizmami kształtującymi wybory, postawy i zachowania jednostek i społeczeństw. Wykorzystuje grupowe, interaktywne metody grania ról oraz elementy kreacji plastycznej, uzupełnione pracą własną uczniów. Do zrealizowania na lekcji w 3. klasie gimnazjum.

  • Informacje o konspekcie

    Grupa wiekowa Wiek 13-16 lat
  • Rodzaj zajęć język polski, koło teatralne
  • Miejsce sala lekcyjna
  • Czas 95 minut
  • Cel zajęć
    • zapoznanie uczniów z utworem charakterystycznym dla twórczości Sławomira Mrożka i literatury absurdu;
    • stworzenie warunków do analizy tekstu pozwalającej na doświadczenie sytuacji literackiej poprzez granie ról;
    • pobudzenie uczniów do refleksji nad rzeczywistością przedstawioną w odniesieniu do zdobytej samodzielnie wiedzy, własnych doświadczeń i realiów współczesnego świata;
    • rozwijanie w uczniach kreatywności.
  • Metody pracy praca z tekstem, gry i zabawy teatralne, ćwiczenia ruchowe, ćwiczenia plastyczne, ćwiczenia improwizacyjne

Przygotowanie do zajęć

Aranżacja przestrzeni

Zajęcia prowadzone są w przestrzeni pozwalającej na swobodny ruch. Krzesła znajdujące się w pomieszczeniu ustawione w szerokim kręgu.

Środki dydaktyczne

Skopiowany tekst opowiadania Mrożka „Półpancerze praktyczne” opatrzony ilustracją półpancerza (zdjęcie, rysunek) – liczba kopii odpowiadająca liczebności klasy. Stare gazety – po jednej dla każdego ucznia.

Dodatkowy opis

Lekcje mogą być uzupełnione dodatkowymi działaniami, na przykład wizytą w muzeum PRL‐u czy wycieczką po okolicy w poszukiwaniu reliktów dawnej epoki i śladów absurdalnych zjawisk obecnych w codziennej rzeczywistości. Można również sięgnąć po archiwalne nagrania dziennika telewizyjnego i inne materiały oddające atmosferę tamtych lat.

 

Przebieg zajęć

1. Rozgrzewka [Cz. 1] 10 min.

Ćwiczymy w parach. Zadanie polega na znalezieniu najróżniejszych sposobów witania się i pozdrawiania. Wszyscy zaczynają od tradycyjnego podania ręki, a następnie próbują przekształcić tę formę (oraz inne konwencjonalne gesty – ukłony, dygi, salutowanie) w bardziej oryginalne, wymyślne i nietypowe powitania. Mogą się posługiwać różnymi częściami ciała – łokciami, nosami, stopami, plecami.
Na koniec każda para prezentuje wykreowane przez siebie pozdrowienie jako nową, obowiązującą od dziś modę.

 

2. Lektura tekstu [Cz. 1] 5 min.

Siedzimy w kręgu, każdy czyta opowiadanie samodzielnie, w ciszy. Tekst jest zilustrowany grafiką lub zdjęciem półpancerza.

 

3. Gra [Cz. 1] 20 min.

Zaznacz przestrzeń „sceny”, na której ustawiamy stolik lub krzesła wyobrażające umownie ladę sklepową. Otaczamy przestrzeń gry półkolem. Na scenę zostają zaproszone dwie osoby (ochotnicy) do improwizowanego odegrania roli sprzedawcy i roli kupującego. Ten pierwszy musi za wszelką cenę sprzedać półpancerze, które ma w magazynie. Klient natomiast przyszedł do sklepu, żeby kupić buty. Rozpoczyna się rozmowa. Obie strony starają się jak najlepiej przedstawić swoje argumenty/potrzeby (które są ze sobą w oczywistej sprzeczności). Po chwili zatrzymaj akcję i zaproś kolejnych ochotników do wejścia w rolę wybranej postaci. Zapytaj, co nowego, jakie inne racje można wymyślić, by wesprzeć stanowisko każdego z bohaterów.
Aktorzy zmieniają się kilkakrotnie – warto, by wszyscy mieli okazję znaleźć się na scenie, jeśli pozwala na to liczebność grupy.

Grę można dodatkowo wzbogacić, wprowadzając do niej technikę zamiany ról. Będzie ona szczególnie przydatna w sytuacji ostrego starcia sprzedawcy i klienta. Dzięki niej każdy z grających będzie musiał utożsamić się ze swoim dotychczasowym adwersarzem, z którym zamieni się miejscem przy ladzie – klient stanie się sprzedawcą, a sprzedawca klientem. Także dla obserwujących będzie to bardzo ciekawe doświadczenie.

Można również zaproponować grupowe zakończenie gry, zapraszając na scenę wszystkich uczniów w roli tłumu klientów wypełniających sklep.

 

4. Podsumowanie w kręgu [Cz. 1] 10 min.

Każdy kolejno przedstawia krótko swoje refleksje i wrażenia na temat tekstu i gry (konieczne jest kontrolowanie czasu wypowiedzi, by wszyscy uczniowie mogli zabrać głos).

Zadanie domowe: uczniowie mają zebrać informacje na temat Polski Ludowej i poszukać odpowiedzi na pytanie, co oznacza powiedzenie „jak z Mrożka”. Od nich samych zależy wybór metody poszukiwań – mogą korzystać z internetu, książek, przeprowadzić wywiady z osobami pamiętającymi czas PRL-u.

 

5. Rozgrzewka – zabawa plastyczna „Symbole” [Cz. 2] 15 min.

Siedzimy w kręgu, każdy dostaje gazetę i ma z niej wykonać przedmiot/obiekt symbolizujący rzeczywistość „jak z Mrożka”. Nie chodzi o stworzenie precyzyjnych wizerunków, ale o uchwycenie istoty prezentowanego zjawiska i praktyczne wykorzystanie wiedzy zdobytej w ramach zadania domowego. Każdy kolejno demonstruje grupie swoją pracę, wyjaśniając, co ona przedstawia.

 

6. Praca w grupach [Cz. 2] 25 min.

Dzielimy się na małe 3–4-osobowe zespoły. Zadaniem wszystkich zespołów jest przygotowanie krótkiej scenki teatralnej pokazującej zjawiska i sytuacje „jak z Mrożka” obecne w naszej współczesnej codziennej rzeczywistości. Każda grupa musi najpierw uzgodnić, co będzie tematem wspólnej prezentacji, a potem ustalić jej przebieg.
Warto wykorzystać gazety (które wcześniej były używane) w nowej funkcji – jako rekwizyty, elementy kostiumu czy dekoracji. Zespoły kolejno prezentują swoje obrazy, a jeśli czas pozwoli, odpowiadają na pytania i wątpliwości widzów.

 

7. Podsumowanie [Cz. 2] 10 min.

Podsumuj zrealizowane działania, odnosząc je do wybranych przez siebie zagadnień i przedmiotów nauczania (język polski, historia, wiedza o społeczeństwie). Możesz skorzystać z materiałów Polskiej Kroniki Filmowej, aby oddać atmosferę i klimat PRL.

 

Materiały do pobrania

Zobacz też

O autorach

Maria Schejbal

Maria Schejbal

Podobne konspekty