Kleksografia – czyli tworzenie opowieści
Justyna Czarnota, Katarzyna Piwońska

Kleksografia – czyli tworzenie opowieści

Warsztat do spektaklu „Akademia Pana Kleksa” w reż. Jerzego Jana Połońskiego z Teatru Maska w Rzeszowie, możliwy również do zrealizowania jako lekcja wokół lektury. Podczas zajęć uczniowie tworzą własne historie inspirowane motywami ze spektaklu i opowiadają je za pomocą typowych dla teatru form: monologu, dialogu i piosenki.

  • Informacje o konspekcie

    Grupa wiekowa Wiek 10-13 lat
  • Rodzaj zajęć język polski, godzina wychowawcza
  • Miejsce sala lekcyjna
  • Czas 45 minut
  • Cel zajęć
    • tworzenie historii inspirowanych bohaterami spektaklu;
    • opowiadanie historii za pomocą różnych typów wypowiedzi wykorzystywanych w teatrze (monolog, dialog, piosenka, bajka).
  • Metody pracy rozmowa , pokaz, opowiadanie, ćwiczenia plastyczne

Przygotowanie do zajęć

Aranżacja przestrzeni

Klasyczny układ sali, uczniowie mogą pozostać w swoich ławkach.

Środki dydaktyczne

Kartki z kleksami (przygotowane dzień wcześniej na kartkach A4 różnokształtne klesy) – po jednej sztuce na dwie osoby, kredki lub mazaki. 

Przebieg zajęć

1. Kleksomania 5 min.

Rozdaj uczniom kleksy – po jednej kartce na parę. Poproś, by uważnie im się przypatrzyli i przez chwilę porozmawiali o tym, czy coś lub kogoś ten kształt przypomina. Następnie uczniowie uzupełniają rysunek w taki sposób, by powstała jakaś postać lub przedmiot.

Kartki z kleksami przygotuj poprzedniego dnia – możesz nałożyć trochę farby na kartkę, poczekać aż się rozleje lub po nałożeniu farby złożyć kartkę na pół. Ważne, by plamy były abstrakcyjne, mogą być różnej wielkości i umieszczone w różnym miejscu na kartce.

2. Pan Kleks kontra Filip Golarz 10 min.

Zapytaj dzieci, czy pamiętają scenę, w której w spektaklu pojawia się Filip Golarz. Poproś uczniów o opisanie relacji między tą postacią a Panem Kleksem. Następnie zapowiedz, że teraz wspólnie spróbujecie scharakteryzować obu bohaterów, odwołując się do przedstawienia. Zapytaj, jaki był Pan Kleks? Co można o nim powiedzieć? Odpowiedzi dzieci zapisz na jednej połowie tablicy. Jaki był Filip Golarz? Co można o nim powiedzieć? Odpowiedzi zapisz na drugiej połowie – ważne, by wszystkie były widoczne dla całej klasy, ponieważ uczniowie będą mogli z nich korzystać w kolejnym ćwiczeniu.

Posłuż się metodą burzy mózgów. Pamiętaj, by nie krytykować żadnej odpowiedzi. Jeśli uczeń podaje określenie dotyczące postaci bez uzasadnienia, poproś, by wyjaśnił, z czego wynika ta propozycja.

3. Co się wydarzyło między pomiędzy Panem Kleksem a Filipem Golarzem w przeszłości? 30 min.

1. Podziel klasę na czteroosobowe grupy (uczniowie mogą odwrócić się do siebie w ławkach). Poproś, by każda grupa wzięła ze sobą swoją pracę przygotowaną na początku lekcji.

Pomiędzy Panem Kleksem i Filipem Golarzem panuje specyficzne napięcie, które opisywaliście w poprzednim ćwiczeniu. Zapowiedz, że teraz zadaniem grup będzie wymyślenie odpowiedzi na pytanie, co wydarzyło się między tymi bohaterami w przeszłości? Historia może być zupełnie dowolna, natomiast ważne, by kluczową rolę odegrały w nim postaci lub przedmioty, które uczniowie narysowali na kartkach w pierwszym zadaniu. Poproś, by pamiętali, co charakteryzowało każdego z bohaterów i postarali się to uwzględnić w swojej opowieści. Na końcu niech grupy przeczytają je sobie nawzajem. Czym historie się od siebie różnią? W czym są podobne?

Wariant: Jeśli macie więcej czasu, uczniowie mogą dostać dodatkowe zadanie: wymyśloną historię opisać w jednej z konwencji (którą losują):

- piosenki,

- monologu z perspektywy Pana Kleksa,

- monologu z perspektywy Filipa Golarza,

- dialogu pomiędzy Panem Kleksem a Filipem Golarzem.

Gdy uczniowie będą gotowi, poproś, by znaleźli teatralny sposób na przedstawienie swojej pracy.

Jeśli chcesz, by uczniowie pracowali z nowym materiałem, ponumeruj przygotowane przez Ciebie kleksy. Po wykonaniu zadania nr 1 zbierz od uczniów prace. Gdy utworzysz czteroosobowe grupy, każda z nich losuje dwa numerki i odbiera dwie prace, które wykorzystuje w swojej opowieści.  

2. Podsumowanie:

Odczytajcie historie lub zaprezentujcie  przygotowane sceny teatralne. W podsumowaniu porozmawiajcie o tym, w jaki sposób poszczególne historie wykorzystały inspiracje w postaci rysunków przygotowanych wcześniej na bazie kleksów. Jakie funkcje spełniają one w scenach / historiach?

Zobacz też

„Akademia Pana Kleksa” w reż. Jerzego Jana Połońskiego z Teatru Maska w Rzeszowie.
Jan Brzechwa, "Akademia Pana Kleksa", Poznań 2001.

O autorach

Justyna Czarnota

Pedagożka teatru, trenerka, kuratorka, managerka kultury. W latach 2016-2022 kierowniczka Działu Pedagogiki Teatru w Instytucie Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego. Obecnie jako freelancerka prowadzi warsztaty dla różnych instytucji i organizacji w całej Polsce oraz projektuje materiały edukacyjne i rozwojowe (przede wszystkim jako część składu Kolektywu Sensotwórczego). Jej głównym obszarem zainteresowania jest współczesny teatr dla dzieci, młodzieży i rodzin.

Justyna Czarnota

Katarzyna Piwońska

Redaktorka, pedagożka teatru, tutorka. Od 2012 roku współpracuje z Instytutem Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego w ramach programów i badań dotyczących edukacji teatralnej i pedagogiki teatru. Od 2019 roku jest tutorką w programach rozwojowych Fundacji Szkoła Liderów. Dwukrotna stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Kultury (przedsięwzięcia związane z upowszechnianiem kultury).

Katarzyna Piwońska

Podobne konspekty